Pakt Ribbentrop-Mołotow.

Kanclerz Niemiec Adolf Hitler, po dojściu do władzy był zdecydowany obalić istniejący od 1919 r. porządek wersalski. Odrzucił ograniczenia dotyczące zbrojeń, jakie zostały nałożone na Niemcy po klęsce w I wojnie światowej. Rozpoczął także wysuwanie żądań terytorialnych wobec sąsiadów. Ekspansja niemiecka doprowadziła aneksji Austrii oraz do rozbioru, a następnie zajęcia Czechosłowacji. Następnym celem stała się Polska. Początkowo Hitler pragnął doprowadzić do korzystnych dla Niemiec zmian terytorialnych bez użycia siły. Jednak władze II Rzeczpospolitej stanowczo odrzucały wszelkie próby zmian granic. Polityka zastraszania stosowana dotychczas przez Hitlera okazała się nieskuteczna, gdyż Polska zacieśniła sojusz z Francją i podpisała układ sojuszniczy z Wielką Brytanią. Zdecydowany na dokonanie inwazji Polski Hitler rozpoczął negocjacje z dyktatorem ZSRR Józefem Stalinem. Zawarcie sojuszu przez ZSRR z Niemcami było również zgodne z planami Stalina, który chciał by państwa europejskie pogrążone w wojnie wzajemnie się osłabiły, co umożliwiłoby opanowanie całej Europy przez Armię Czerwoną. Już w kwietniu 1939 r. rozpoczęto tajne negocjacje pod pretekstem rokowań handlowych. Jednocześnie w sierpniu 1939 r. ZSRR prowadził rozmowy o współpracy wojskowej z Francją i Wielką Brytanią. Zerwano je, gdy Stalin doszedł do porozumienia z Hitlerem w kwestii podziału stref wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej. 23 sierpnia do radzieckiej stolicy przybył niemiecki minister spraw zagranicznych w celu podpisania traktu. W nocy podpisano pakt o nieagresji pomiędzy ZSRR i III Rzeszą. Nazwa paktu wywodzi się od nazwisk sygnatariuszy. Byli nimi minister spraw zagranicznych III Rzeszy Joachim von Ribbentrop i Komisarz Ludowy Spraw Zagranicznych ZSRR Wiaczesław Mołotow. Zawarcie paktu o nieagresji było wydarzeniem bez precedensu ponieważ oba państwa nie posiadały wspólnej granicy. Do układu był dołączony tajny protokół dotyczący podziału ziem i stref wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej. Jeden z punktów stanowił, że: „W razie terytorialnych i politycznych zmian na obszarach należących do państwa polskiego strefy interesów Niemiec i ZSRR będą rozgraniczone wzdłuż linii rzek Narwi, Wisły i Sanu.”. Było to faktyczne porozumienie dotyczące IV rozbioru Polski. Mocarstwa zachodnie – sojusznicy Polski szybko uzyskały informacje na temat zapisów tajnego protokołu, nie poinformowały jednak władz polskich o planach Hitlera i Stalina. 1 września Niemcy zaatakowały Polskę, dwa i pół tygodnia później, 17 września wschodnią granicę Rzeczpospolitej przekroczyła także Armia Czerwona. Ostatecznego porozumienia co do podziału terytorium II Rzeczpospolitej obaj agresorzy dokonali na mocy Traktatu o Przyjaźni i Granicach z 28 września 1939 r. Zmieniał on bieg linii demarkacyjnej i w zamian za przekazanie Niemcom terenów pomiędzy środkową Wisłą a Bugiem, do radzieckiej strefy wpływów włączono Litwę. Stalin był najlepszym sojusznikiem Hitlera aż do agresji niemieckiej na Związek Radziecki w czerwcu 1941 r.

Skip to content