Po zakończeniu Powstania Kościuszkowskiego nastąpił ostatni akord upadku, pozostającej w głębokim kryzysie politycznym, Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Już 3 stycznia 1795 r. Rosja i Austria doszły do porozumienia w kwestii ostatecznego podziału podbitego, kadłubowego państwa. Przeciwko odgórnie naznaczonym strefom podziałowym wystąpiło Królestwo Prus, pozostające w konflikcie dyplomatycznym z pozostałymi mocarstwami rozbiorowymi. Długotrwałe negocjacje trwały ponad pół roku, aż do 24 października 1795 r., kiedy ostatecznie Prusy zrezygnowały ze zbrojnej interwencji i przystąpiły do konwencji, sankcjonując tym samym ostatecznie III rozbiór Polski. W efekcie caryca Rosji Katarzyna Wielka, aby zachować pozory legalności likwidacji państwa polskiego, zażądała abdykacji od ostatniego króla Polski i wielkiego księcia Litwy Stanisława Augusta. Ostatni król Polski, wybrany dzięki protekcji carycy Katarzyny II w 1764 r., przebywał od 12 stycznia 1795 r. wraz ze swym dworem w Grodnie, gdzie pozostawał  faktycznie w niewoli dawnego ambasadora Rosji w Rzeczpospolitej, a obecnie carskiego wielkorządcy Litwy Nikołaja Repnina. Bezpośrednią kuratelę nad monarchą, przy wszelkich pozorach królewskiej etykiety, pełnił gen. Illija Bezborodko. Ostatni król Polski podpisał, po niezbyt silnych próbach uzyskania lepszych warunków, abdykację 25 listopada. Akt ten pozostawał faktycznie w sprzeczności z polskim prawem, gdyż od czasów abdykacji króla Jana Kazimierza w 1668 r. sejm zakazał zrzeczenia się tronu władcom. W Grodnie Stanisław August Poniatowski pozostał do lutego 1797 r., kiedy zabrano go do Petersburga. Tam zmarł w 12 lutego 1798 r., 15 miesięcy po śmierci carycy Katarzyny II, która doprowadziła do rozbiorów Polski. Pochowano go w kościele św. Katarzyny. Zwłoki ostatniego króla sprowadzono do Polski w 1938 r. i złożono w Wołczynie nad Bugiem (miejscu urodzenia króla), ale ostatecznie spoczęły w katedrze warszawskiej w 1995 r.