Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie

A A A

ZBIORY

Klamra do pasa szwoleżera pułku lekkonnego gwardii, 1807-15

Klamry spinające pas były jednym z najbardziej eksponowanych elementów oporządzenia wojskowego od czasów średniowiecza. Początkowo miały zastosowanie czysto praktyczne, ułatwiając noszenie miecza czy ... »

Weksylia, pieczęcie i instrumenty muzyczne

Zbiór liczy ponad 17 tys. obiektów. Znajdują się tu sztandary, proporce, fartuchy na bębny i płomienie do trąbek oraz części sztandarowe jak głowice, drzewce, gwoździe pamiątkowe, szarfy czy bandoliery. Kolekcja pieczęci wojskowych liczy ok. 1700 obiektów, a instrumentów muzycznych ok. 250.

Chorągwie i sztandary jako znaki wojskowe otaczane były od zawsze najwyższą uwagą i czcią. Od średniowiecza wywodzi się znaczenie symboliczne chorągwi wojskowych i ich rola w obyczaju wojennym. Rozwijanie chorągwi oznaczało wypowiedzenie wojny, ich utrata na polu walki - ściągała hańbę na walczących, zdobyczne składano u stóp zwycięzcy, jako wyraz triumfu. Odgrywały one istotną rolę w oprawie ceremoniału dworskiego, przyjmowaniu poselstw, pasowaniu na rycerzy, przyjmowaniu hołdów oraz w pogrzebach panujących, kiedy ulegały one zazwyczaj niszczeniu /H. Wielecki: Chorągwie i sztandary w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego/. W narodowych dziejach wyraźnie zaznaczył to Jan Długosz już w XV wieku spisując i dokumentując ikonograficznie trofeum grunwaldzkie - zdobyczne chorągwie krzyżackie. On także określił rolę chorągwi królewskiej czerwonej z białym orłem: Jest ona jak pochodnia umieszczona w sali i oświecająca wszystko, jeżeli przypadkiem zgaśnie, wszyscy bez rozeznania toną w ciemnościach i ponoszą klęskę.

Wśród zabytkowych weksyliów najstarsze pochodzą z końca XVI i początku XVII wieku. Licznie zachowane są sztandary z połowy XVIII wieku oraz z Królestwa Polskiego, Powstania Listopadowego i Powstania Styczniowego. Najliczniejsze są te, które pochodzą z XX stulecia dzięki słusznej i dalekowzrocznej decyzji marszałka Józefa Piłsudskiego, który polecił aby znaki bojowe rozformowanych jednostek lub wcześniejszych nieregulaminowych wzorów przekazywane były obligatoryjnie do powołanego w 1920 r. Muzeum Wojska, jako świątyni sławy oręża polskiego i skarbnicy nieśmiertelnego ducha rycerskiego. Realizacja rozkazu Marszałka zapewniła, że w Muzeum znalazły się chorągwie i sztandary polskie z lat 1914-21 oraz nieregulaminowe znaki bojowe jednostek Wojska Polskiego z lat 20-tych i 30-tych zastępowane nowymi wzorami. Ścisłe przestrzeganie decyzji Marszałka, nawet w nowych politycznych uwarunkowaniach po 1945 roku sprawiło, że w Muzeum znalazły się sztandary bojowe jednostek Ludowego Wojska Polskiego z lat 1943-45 i z lat 1946-93. Restrukturyzacja armii w końcu XX wieku sprawia, że do zbiorów muzealnych trafiają także sztandary z lat ostatnich.

Szczególne znaczenie w zbiorze sztandarów z XX wieku ma zespół 80 znaków bojowych z 1939 roku, ocalonych przed dostaniem się w ręce wroga dzięki bohaterstwu i poświeceniu żołnierzy w trakcie działań wojennych i ofiarności ludności cywilnej, przechowującej z narażeniem życia biało-czerwone symbole w czasie okupacji.

TUTAJ JESTEŚMY