Szczególnie cennym zabytkiem jest prezentowany na wystawie złocony szyszak z X - XI wieku, znaleziony w pobliżu Kalisza, koło wsi Olszówka. Jest on jednym z trzech szyszaków znalezionych na terenach dzisiejszej Wielkopolski. Wykonane z czterech płyt żelaznych pokrytych cienką blachą miedzianą i złoconych, były zapewne sprowadzane ze wschodu i stanowiły paradną ochronę głowy wybitniejszych członków drużyny książęcej. Dalsza część sali prezentuje uzbrojenie rycerstwa polskiego od II połowy XII wieku do połowy XV wieku. Zobaczyć tu można m. in. pełną zbroję kolczą z XIII wieku, miecze rycerskie z XIII - XV wieku, a wśród nich dwa znalezione na pobojowisku pod Płowcami.

Duża część sali poświęcona jest bitwie pod Grunwaldem, gdzie 15 lipca 1410 roku połączone siły polsko - litewsko - ruskie rozgromiły wojska Zakonu Krzyżackiego, wspierane przez rycerstwo zachodniej Europy. Centralny akcent stanowi obraz autorstwa Wojciecha Kossaka ukazujący rycerstwo polskie w bitwie pod Grunwaldem. Przed obrazem ustawiono rekonstrukcje dział z I połowy XV wieku, lekką hufnicę na kołach stosowaną w polu i dwie taraśnice używane do obrony i oblężeń zamków. Jednym z najcenniejszych obiektów prezentowanych na wystawie jest relikwiarz gotycki, zdobyty w czasie wojny z Krzyżakami. Wykonany został w 1388 r. prawdopodobnie w Elblągu na zlecenie krzyżackiego komtura Thiele von Lorich.

Po zwycięstwie pod Grunwaldem relikwiarz jako trofeum o charakterze sakralnym został przez króla Władysława Jagiełłę przekazany katedrze gnieźnieńskiej. W roku 1823 na życzenie władz Kapituła Metropolitalna w Gnieźnie ofiarowała relikwiarz pruskiemu następcy tronu, księciu Fryderykowi Wilhelmowi, który z kolei przekazał go do odbudowywanego zamku pokrzyżackiego w Malborku. W 1945 roku relikwiarz został ukryty przez wycofującą się załogę niemiecką w ścianie skarbca zrujnowanego podczas działań wojennych zamku.

Odnaleziony po zakończeniu działań wojennych, został złożony jako powtórne trofeum wojenne w Muzeum Wojska Polskiego. Wykonany jest ze złoconego srebra w formie dyptyku. Oba skrzydła z zewnątrz pokryte są złoconą blachą, nad którą techniką trawienia i grawerowania przedstawiono postać Chrystusa jako Męża Boleści oraz scenę ofiarowania się fundatora w opiekę Matce Bożej. Wnętrze relikwiarza wypełniają sceny skomponowane z pojedynczych figurek odlanych ze srebra i złoconych. Przedstawiają one na lewym skrzydle scenę ukrzyżowania, na prawym ofiarowania się komtura protegowanego przez świętych,Matce Bożej,. Oba skrzydła są obramowane kasetonami z umieszczonymi w nich relikwiami.

  II poł. XV wieku przyniosła w Polsce kryzys pospolitego ruszenia rycerskiego, najpełniej ujawniony podczas wojny trzydziestoletniej z Zakonem Krzyżackim i rozwój wojsk zaciężnych złożonych z zawodowych żołnierzy służących za pieniądze. Właśnie te wojska, w skład których wchodziły roty ciężkozbrojnych kopijników, przybranych w pełne zbroje płytowe, wspierane przez lżej zbrojnych konnych strzelców oraz roty piesze uzbrojone w coraz większym stopniu w broń palną, odniosły w 1462 roku świetne zwycięstwo nad wojskami Zakonu pod Świecinem.

Pełna zbroja kopijnicza z II poł. XV wieku