Sala Powstania Warszawskiego
Głównym celem ekspozycji jest pokazanie działalności Armii Krajowej. Była to polska armia podziemna, licząca w 1944 r. ok. 380 tys. żołnierzy i oficerów, zgromadzonych w grupach konspiracyjnych i oddziałach partyzanckich. Prowadziła bieżącą walkę w terenie, wykonała łącznie ok. 6 tys. zamachów na Niemców, zniszczyła m.in. ok. 1200 transportów wroga, 26 tys. jednostek taboru kolejowego, 4 i pół tys. pojazdów, 38 mostów.
Od 1943 r. partyzanci AK staczali krwawe bitwy i potyczki z regularnymi oddziałami Wehrmachtu, żandarmerii i policji, wiążąc tym samym znaczne siły wroga. Do jednego z większych sukcesów wywiadu AK należało zdobycie planów i elementów niemieckich pocisków V-1 i V-2 oraz wykrycie ośrodków ich budowy, m.in. w Peenemunde, zbombardowanym później przez Aliantów.
Mundur żołnierza AK uzbrojonego w pistolet Sten MK II kal. 9 mm
Pomoc Sprzymierzonych dla AK ograniczyła się do dostarczenia drogą lotniczą zaledwie 443 ton sprzętu, toteż uzbrojenie nie tylko zdobywano na wrogu - ewenementem było uruchomienie zakonspirowanych wytwórni pistoletów maszynowych, granatów ręcznych lub ich elementów.
AK zgodnie z opracowanym przez dowództwo planem w 1944 r. podjęła kompleksową walkę z jednostkami niemieckimi, wycofującymi się pod naporem Armii Czerwonej. Po przejściu frontu, wiele z tych oddziałów, mimo ujawnienia, zostało przez jednostki NKWD zdradziecko otoczonych, rozbrojonych lub rozbitych.
1 sierpnia 1944 r. AK rozpoczęła walkę w Warszawie: powstańcy oczekiwali od wojsk sowieckich takiej samej pomocy, jak powstańcy Paryża od Aliantów. Niestety, m.in. wskutek polityki Stalina, 63 - dniowy bój o miasto zakończył się klęską. Szczególnym eksponatem z tego okresu jest powstańczy samochód pancerny Kubuś zbudowany w sierpniu 1944 r. Warto wspomnieć, że pojazd ten nadal działa.
Powstańczy samochód pancerny Kubuś zbudowany w sierpniu 1944 r.
Na wystawie znaleźć można wiele cennych i interesujących eksponatów pochodzących z okresu Powstania. Do najciekawszych należą niemiecka mina samobieżna Sd.Kfz 303a Goliath (unieszkodliwona 14 sierpnia 1944 r. przed remizą tramwajową na Muranowie przez ppłk. Jana Szypowskiego Leśnik), powstańcza katapulta do miotania butelek z płynem zapalającym czy też broń ręczna, używana przez powstańców - zdobyczna, pochodząca ze zrzutów lub własnej, konspiracyjnej produkcji. Zwracają uwagę granaty ręcznę, produkcji powstańczej i konspiracyjnej, oraz butelki z płynem zapalającym.
Katapulta do miotania butelek z płynem zapalającym
W gablotach prezentowane są typowe ubiory i mundury żołnierzy AK: łączniczek, członków grup uderzeniowych, partyzantów i Powstańców Warszawskich i ich broń - zdobyczna, wyprodukowana w kraju lub otrzymana drogą zrzutów. Interesujące są mundury: pchor. Stanisława Komornickiego ps. Nałęcz oraz pchor. Jerzego Sienkiewicza ps. Rudy. Zwraca także uwagę prasa konspiracyjna, kopie dokumentów wywiadowczych, sprzęt minerski, środki łączności oraz elementy uzbrojenia, wydobyte podczas ekshumacji zwłok powstańców.
Uzupełnieniem ekspozycji jest broń partyzancka używana w latach walki z Niemcami, następnie służąca żołnierzom oddziałów ROAK, WIN i NSZ, walczącym po 1944 i 1945 r. przeciwko organom władzy komunistycznej, później ukrywana w magazynach, aż do lat dziewięćdziesiątych.
Mundury: pchor. Stanisława Komornickiego ps. Nałęcz oraz pchor. Jerzego Sienkiewicza ps. Rudy
|
