Rudolf Höss, komendant niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, został skazany przez Najwyższy Trybunał Narodowy w Warszawie na karę śmierci.

KL Auschwitz-Birkenau był największym obozem koncentracyjnym III Rzeszy, na terenie którego w ciągu 4,5 roku działania Niemcy zamordowali ok. 1,1 miliona osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, obywateli ZSRR i osób innych narodowości. Po ewakuacji obozu Höss uciekł do Niemiec, gdzie ukrywał się pod przybranym nazwiskiem. Trafił do niewoli brytyjskiej, ale nie rozpoznany został zwolniony. Aresztowany 11 marca 1946 r., przez Brytyjczyków, jako świadek występował w procesach przed Międzynarodowym Trybunałem w Norymberdze. W 1946 r. został wydany władzom polskim. Zbrodniarz został stracony 16 kwietnia 1947 r. w Oświęcimiu, na terenie byłego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Była to ostatnia publiczna egzekucja w Polsce.

W 1980 r. Polskę ogarnęła fala strajków spowodowanych pogarszającą się sytuacją ekonomiczną kraju i problemami z zaopatrzeniem. Zapoczątkował ją strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, któremu przewodził Lech Wałęsa. W zawartych 31 sierpnia tzw. porozumieniach sierpniowych rząd zgodził się m.in. na utworzenie niezależnych związków zawodowych, co było wyłomem w monopolu władzy komunistycznej w Polsce od zakończenia II wojny światowej. Przez następne półtora roku, czas tzw. „karnawału Solidarności”, stopniowo narastało napięcie w kraju. Nowopowstały Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, który w szczytowym okresie liczył ok. 10 mln członków, zaczął odgrywać ważną rolę polityczną, skupiając opozycję wobec dotychczasowego reżimu. Sytuację w Polsce uważnie śledził Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich wraz z krajami bloku wschodniego. Coraz mocniej naciskano władze Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na zastosowanie rozwiązania siłowego, gdyż tego typu precedens, jakim było powstanie legalnych, nie kontrolowanych przez rząd struktur, mógł znaleźć naśladowców w pozostałych państwach zdominowanych przez ZSRR po 1945 r. Najwyższe kręgi partyjne i państwowe w tajemnicy podjęły przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego. W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. powstała Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego pod kierownictwem gen. Wojciecha Jaruzelskiego, która ogłosiła wprowadzenie stanu wojennego. Na ulice miast wyjechało 1750 czołgów i 1400 pojazdów opancerzonych, 500 wozów bojowych piechoty, 9000 samochodów. W działaniach na terytorium kraju wzięło udział ok. 70 tys. żołnierzy Wojska Polskiego, których wsparła milicja, ZOMO i inne formacje podlegające MSW. Ważniejsi działacze NSZZ „Solidarność” zostali internowani, a związek zdelegalizowany. Przepisy stanu wojennego ograniczały podstawowe prawa obywatelskie, wprowadzając m.in. godzinę milicyjną, zawieszając działalność organizacji społecznych i związków zawodowych, wprowadzając militaryzacje większości gałęzi przemysłu. Wobec nasilających się szykan ze strony władz społeczeństwo polskie podjęło bojkot kontrolowanych przez państwo organizacji i instytucji, powstał podziemny ruch prasowo-wydawniczy i niezależny obieg informacji np. w formie radia „Solidarność”. W wyniku pogarszającej się sytuacji gospodarczej (spadek produkcji, brak towarów na rynku, system kartkowej dystrybucji artykułów pierwszej potrzeby) i politycznej (presja międzynarodowej opinii publicznej, sankcje ekonomiczne ze strony USA) stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 r., a następnie zniesiony 22 lipca 1983 r. W lutym 1992 r. Sejm uznał jego wprowadzenie za nielegalne. Pomimo wytoczenia procesów sądowych głównym decydentom w 1981 r., nie ponieśli oni żadnej kary.

Sąd Wojskowy w Warszawie skazał zaocznie płk. Ryszarda Kuklińskiego na karę śmierci. Płk. Kukliński w l. 1967-1968 pracował w Międzynarodowej Komisji Kontroli i Nadzoru Układów Genewskich zajmując się sprawami Wietnamu. W trakcie prac komisji nawiązał kontakt z amerykańską Centralną Agencją Wywiadowczą (CIA), stając się współpracownikiem amerykańskiego wywiadu. W l. 70. płk Kukliński przekazał CIA ponad 40 tys. stron najtajniejszych dokumentów dotyczących obronności PRL, ZSRR i państw Układu Warszawskiego. Na krótko przed wprowadzeniem stanu wojennego w Polsce, w obliczu bezpośredniego zagrożenia dekonspiracją, płk Kukliński, wraz z rodziną uciekł z Polski i otrzymał azyl w Stanach Zjednoczonych. W Polsce w 1984 r. wydano na niego wyrok śmierci. W 1995 r. wyrok uchylono i Kuklińskiemu przywrócono stopień pułkownika, jednak sprawę skierowano ponownie do prokuratury wojskowej. W roku 1997 śledztwo umorzono, argumentując, że działał on w stanie wyższej konieczności. W 2004 r. został on pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Podpisano porozumienie kończące obrady „Okrągłego Stołu”.

Obrady okrągłego stołu były rezultatem negocjacji podjętych w połowie sierpnia 1988 r. przez władze komunistyczne z grupą opozycjonistów. Na ich rozpoczęcie miała też wpływ fala protestów społecznych i strajków związanych między innymi z pogarszającą się sytuacją ekonomiczną w kraju. 31 sierpnia 1988 r. w Warszawie doszło do pierwszego, od wprowadzenia stanu wojennego w 1981 r., spotkania pomiędzy szefem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych gen. Czesławem Kiszczakiem i Lechem Wałęsą, w którym uczestniczyli również bp Jerzy Dąbrowski oraz sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Ciosek. Kolejne spotkania odbywały się w podwarszawskiej Magdalence a potem między innymi w pałacu w Jabłonnie, gdzie umieszczono okrągły stół, przygotowany do prowadzenia negocjacji. W trakcie szeregu spotkań, których najważniejsza cześć rozpoczęła się 6 lutego w Pałacu Namiestnikowskim w Warszawie omawiano między innymi kwestie polityki społecznej, gospodarcze, pluralizmu politycznego czy też oświaty. Łącznie w obrady  zaangażowanych było kilkaset osób. Ostatecznie w kwietniu 1989 r. obie strony uzgodniły między innymi: legalizację Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych „Solidarność”, wprowadzenie pluralizmu politycznego, wolności słowa oraz niezawisłości sądów. Został także ustalony termin częściowo wolnych wyborów do Sejmu, w których opozycji zagwarantowano 35 % mandatów oraz wolnych wyborów do Senatu. Porozumienie w dalszej perspektywie zapoczątkowało upadek systemu komunistycznego i przemiany polityczne nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie Środkowo-Wschodniej.

Od lutego do kwietnia 1989 r. miały miejsce rozmowy pomiędzy władzami PRL a opozycją solidarnościową, które przeszły do historii jako obrady Okrągłego Stołu. Po raz pierwszy od zakończenia drugiej wojny światowej rządzące Polską władze komunistyczne, zdecydowały się na dopuścić do współudziału w decydowaniu o losach państwa opozycję demokratyczną, łamiąc tym monopol władz komunistów. Najważniejszymi postulatami politycznymi opozycji było ustanowienie Senatu i przeprowadzenie wyborów, w których mogliby kandydować ludzie opozycji solidarnościowej. W wyniku negocjacji ustalono, tzw. kwotowe wybory do Sejmu, gwarantujące że w Sejmie o 35% mandatów będą ubiegać się kandydaci w wolnych i demokratycznych wyborach, pozostałe zaś 65% miejsc miało być zagwarantowane dla partii rządzącej i jej sojuszników - Stronnictwa Demokratycznego oraz Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Wybory do Senatu miały być w pełni wolne. W rezultacie opozycja demokratyczna uzyskała 99 mandatów w stuosobowym Senacie oraz 161 mandatów w Sejmie (wszystkie, które były do podziału). Wybory okazały się olbrzymim sukcesem strony solidarnościowej i pokazały jak małym poparciem cieszy się w Polsce komunistyczna władza. Wygrana opozycji pozwoliła na powołanie pierwszego niekomunistycznego rządu, z premierem Tadeusz Mazowieckim na czele. Wydarzenia w Polsce rozpoczęły zmiany w innych krajach bloku wschodniego, zakończone obaleniem komunizmu i dominacji ZSRR w Europie Środkowo-Wschodniej.

Rozwiązano struktury wojskowe Układu Warszawskiego.

Układ Warszawski był strukturą wojskowo-polityczną, w której skład wchodziły państwa Europy Środkowo-Wschodniej, znajdujące się pod dominacją ZSRR. Utworzenie układu 14 maja 1955 r. w Warszawie miało być przeciwwagą dla Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO). Układ Warszawski, który według założeń miał mieć charakter obronny, skompromitował się brutalną ingerencją w sprawy wewnętrzne krajów członkowskich: na Węgrzech w 1956 r. i Czechosłowacji w 1968 r. Wobec zmian geopolitycznych po 1989 r. podjęto decyzję o likwidacji struktur wojskowych organizacji. 1 lipca 1991 r. w Pradze rozwiązano struktury polityczne, tym samym ostatecznie likwidując Układ Warszawski.

Wycofanie pierwszych oddziałów wojsk radzieckich z Polski.

Po zakończeniu II wojny światowej w maju 1945 r., decyzją Józefa Stalina, na terenie krajów podporządkowanych ZSRR utworzono cztery grupy wojsk. W Polsce rozlokowana została Północna Grupa Wojsk. Bezpośrednio po wojnie, w Polsce znajdowało od 300 do 400 tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej. W drugiej połowie lat 80. liczebność armii radzieckiej w Polsce zmniejszyła się do około 70 tysięcy. Jej stacjonowanie w Polsce było formalnie regulowane postanowieniami Układu o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej z 14 maja 1955 r. oraz Umową o statusie prawnym wojsk radzieckich czasowo stacjonujących w Polsce z 17 grudnia 1956 r. Proces wycofywania Armii Radzieckiej rozpoczął już w 1989 r. jednak dopiero w kwietniu 1991 r. z garnizonu Borne Sulinowo wyjechał pierwszy eszelon transportujący w kilkudziesięciu wagonach jednostkę rakietową. Ostatnia grupa żołnierzy – już rosyjskich – opuściła polskie terytorium 17 września 1993 r. Wycofywanie Armii Radzieckiej było największą po II wojnie światowej operacją militarną w Polsce. Opuszczenie kraju przez Armię Czerwoną było ostatecznym świadectwem odzyskania pełnej niezależności Polski i rozpadu Układu Warszawskiego.

Sejm RP przyjął ustawę o utworzeniu Wojsk Specjalnych RP.

Wojska Specjalne stały się, obok Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych i Marynarki Wojennej, jednym z czterech rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Powstanie tego rodzaju wojsk było powiązane z deklaracją polskich władz podczas Szczytu NATO w Pradze w listopadzie 2002 r. Strona polska zadeklarowała tam gotowość do rozwinięcia w Wojsku Polskim Sił Operacji Specjalnych (ang. Special Operaction Forces – SOF) do poziomu, który pozwoliłby uznać siły specjalne za „narodową specjalność” w Sojuszu Północnoatlantyckim. Uwieńczeniem długoletniego procesu tworzenia tego typu wojsk w Wojsku Polskim było powołanie 1 stycznia 2007 r. Dowództwa Wojsk Specjalnych, które spełniało funkcję dowodzenia i zarządzania podległymi jednostkami specjalnymi. Wojska te są przeznaczone do prowadzenia działań o charakterze specjalnym, takich jak: kontrterroryzm oraz działania nieregularne i podjazdowe. Formacje te mogą być również wykorzystywane do zadań obronnych i ochronno-obronnych. Obecnie w Polsce do tego typu jednostek zaliczane są: Jednostka Wojskowa „Agat”, Jednostka Wojskowa „Formoza”, Jednostka Wojskowa „Grom”, Jednostka Wojskowa „Komandosów”, Jednostka Wojskowa „Nil” oraz podległa operacyjnie 7. Eskadra Działań Specjalnych, zapewniająca wsparcie lotnicze dla tego rodzaju oddziałów. Wielu z żołnierzy Wojsk Specjalnych to weterani misji zagranicznych mających za sobą najczęściej misje w Iraku i Afganistanie.