Wybierz inną epokę
Średniowiecze do 1500 roku
Renesans lata 1501-1600
Wiek XVII 1601-1700
Wiek XVIII 1701-1800
Wiek XIX 1801-1900
Wiek XX 1901-2000
Wiek XXI po 2001
Powstanie kościuszkowskie (12.03.1794 - 16.11.1794)
Epoka napoleońska lata 1796-1815
Powstanie listopadowe (29.11.1830 - 21.10.1831)
Powstanie styczniowe (11.06.1860 - 23.05.1865)
I wojna światowa (28.06.1914 - 11.11.1918)
II RP (11.11.1918 - 31.08.1939)
II wojna światowa (1.09.1939 - 9.05.1945)
Wydarzenia po 9.05.1945
II wojna światowa (1.09.1939 - 9.05.1945)
1 września 1939
Agresja Niemiec na Polskę. Początek II wojny światowej.

O godz. 4.45 niemieckie siły zbrojne bez wypowiedzenia wojny przekroczyły północne, zachodnie i południowe granice Polski. Tuż przed rozpoczęciem ataku lądowego pierwsze niemieckie bomby spadły na miasto Wieluń, położone 30 km od granicy polsko niemieckiej. W mieście nie było żadnych oddziałów ani instytucji wojskowych. W wyniku terrorystycznego bombardowania otwartego miasta zniszczeniu uległo 75% budynków i zginęło bądź odniosło rany co najmniej 1000 osób. Jednak symbolicznie, za początek agresji Niemiec uznaje się atak na polską składnicę tranzytową na Westerplatte, na terenie Wolnego Miasta Gdańska. Niemiecki pancernik szkolny Schleswig-Holstein, kilka dni wcześniej, wpłynął do gdańskiego portu z kurtuazyjną wizytą, rozpoczął ostrzał polskiej placówki. Atakująca Polskę armia niemiecka miała dwukrotną przewagę w żołnierzach nad Wojskiem Polskim. Przewaga w artylerii wynosiła 3,2:1; w czołgach i samolotach 5:1. Wermacht do ataku na Polskę skierował wszystkie posiadane dywizje pancerne, lekkie i zmotoryzowane. Niemcy po raz pierwszy zastosowali na szeroką skalę taktykę wojny błyskawicznej – Blitzkriegu. Na głównych kierunkach uderzenia zmasowali oddziały pancerne, które wsparto silnym lotnictwem szturmowym. Niemiecki plan wojny o kryptonimie „Fall Weiss” zakładał koncentryczny atak z trzech stron: z Dolnego Śląska, Pomorza Zachodniego i Prus Wschodnich w kierunku stolicy Polski, Warszawy. Nieprzyjaciel planował szybkie zniszczenie jednostek polskich na zachód od Wisły. Polski plan obrony, tzw. „Plan Zachód”, zakładał stoczenie bitew w pobliży granic, w celu rozpoznania głównych kierunków ataku Niemców, a następnie wycofanie na linię rzek: Narwi, Wisły i Sanu, aby bronić się w oczekiwaniu na spodziewaną ofensywę sojuszników na froncie zachodnim: Francji i Wielkiej Brytanii. Według wcześniejszych ustaleń, miała ona nastąpić dwa tygodnie po agresji niemieckiej na Polskę. W razie przełamania przez Niemców głównej linii obrony, polskie oddziały miały wycofywać się na południowy-wschód, w pobliże granic Polski z Węgrami i Rumunią. Polskie plany załamały się, gdy zgromadzona w Abbeville brytyjsko-francuska Najwyższa Rada Wojenna, mimo wypowiedzenia wojny Niemcom w dniu 3 września przez oba sojusznicze rządy, podjęła decyzję o rezygnacji z działań ofensywnych na froncie zachodnim. Znając ustalenia z Abbeville i działając zgodnie z zawartym 23 sierpnia układem Ribbentrop-Mołotow Stalin uderzył na Polskę 17 września. Wojsko Polskie walczyło z przeważającymi siłami niemieckiego Wehrmachtu i radzieckiej Armii Czerwonej do początków października 1939 r. Mimo zajęcia kraju przez okupantów, władze polskie nigdy nie podpisały formalnej kapitulacji.
2 września 1939
Przerwanie obrony pod Pszczyną zmusiło dowództwo Armii „Kraków” do wydania rozkazu o wycofaniu się ze Śląska.
2 września 1939
Armia „Łódź” została zmuszona do odwrotu na linię Warty.
3 września 1939
Od 1921 r. Polska była związana układem sojuszniczym z Francją, a na kilka dni przed wybuchem II wojny zawarła sojusz z Wielką Brytanią. Rządy sojusznicze po otrzymaniu od władz polskich informacji o ataku Niemiec na Polskę w dniu 1 września 1939 r. próbowały na drodze dyplomatycznej wymusić zaprzestanie walk i wycofanie wojsk niemieckich z Polski, grożąc w wypadku niespełnienia postulatów wypowiedzeniem wojny. Włochy wystąpiły z inicjatywą zwołania konferencji pokojowej, lecz rząd niemiecki odrzucił ją. 3 września rządy brytyjski i francuski wypowiedziały wojnę Niemcom. W ślad za Wielką Brytanią do wojny przystąpiły jej domina: Kanada, Australia, Nowa Zelandia. W Warszawie, pomimo nalotów lotniczych, na wieść o wypowiedzeniu wojny Niemcom przez sojusznicze mocarstwa pod ambasadami francuską i brytyjską odbyły spontaniczne manifestacje. Społeczeństwo polskie spodziewało się, że włączenie do wojny mocarstw zachodnich oznacza rychłe zakończenie działań wojennych. Również polski plan wojny, zakładał obronę państwa przed przeważającymi siłami Wehrmachtu, do czasu aktywnego włączenia się armii sojuszniczych, które miały zaatakować III Rzeszę od zachodu. Walki na froncie zachodnim w ten sposób zmusiłyby Niemców do wycofania części sił walczących w Polsce. Pomimo rozpoczęcia mobilizacji i wypowiedzenia wojny mocarstwa zachodnie Polska nie doczekała się pomocy. 12 września 1939 na naradzie w Abbeville brytyjsko-francuska Najwyższa Rada Wojenna uchwaliła decyzję o niepodejmowaniu działań na froncie zachodnim, przesądzając tym o klęsce osamotnionej Polski. Sytuację na granicy francusko-niemieckiej od 3 września 1939 r. do 10 maja 1940 r. określa się mianem dziwnej wojny. Działania zbrojne Francuzi ograniczyli jedynie do zmobilizowania armii, uszykowania jej na swojej silnie ufortyfikowanej granicy wschodniej i wysyłania patroli na przedpole niemieckiej Linii Zygfryda. Na niewielką skalę prowadziło działania również alianckie lotnictwo, które ograniczało się na naloty na przygraniczne fabryki i nieskutecznie atakowało jednostki niemieckiej floty wojennej. Dziwna wojna dała czas Niemcom na uzupełnienie strat i przygotowanie ataku na Francję i kraje Beneluxu.
3 września 1939
W rezultacie nalotów Luftwaffe zatopione zostały dwa największe polskie okręty wojenne – niszczyciel ORP „Wicher” i stawiacz min ORP „Gryf”.
3 września 1939
W Bydgoszczy jednostki Wojska Polskiego stłumiły wystąpienia zbrojne miejscowej ludności niemieckiej.
4 września 1939
Dobiegły końca walki w Katowicach, prowadzone m.in. przez harcerzy broniących wieży spadochronowej.
5 września 1939
Oddziały niemieckie przełamały opór Armii „Łódź” i Armii „Prusy”. Wehrmacht zajął Piotrków Trybunalski, otwierając tym samym oddziałom niemieckim drogę ku Warszawie.
6 września 1939
Wkroczenie do Krakowa oddziałów Wehrmachtu.
7 września 1939
W trakcie kampanii wrześniowej, Naczelny Wódz, marsz. Edward Rydz-Śmigły podjął decyzję o przeniesieniu swojej kwatery głównej z Warszawy do Brześcia nad Bugiem.
7 września 1939
Kapitulacja Westerplatte.

Jednym z symboli walki Polaków z niemieckim najeźdźcą w 1939 r. była obrona wojskowej składnicy tranzytowej na Westerplatte na terenie Wolnego Miasta Gdańska. Składnica powstała w porcie gdańskim na mocy postanowienia Ligi Narodów w 1926 r. Miała umożliwić Polsce transport materiałów wojennych przez port. Polska mogła utrzymywać na jej terenie załogę wojskową. Teren składnicy został doskonale przygotowany do obrony poprzez wybudowanie umocnień. Polska załoga, dowodzona przez mjr. Henryka Sucharskiego, liczyła ok. 200 żołnierzy. Niemiecki pancernik Schleswig Holstein 1 września 1939 r. o 4.45, salwą z dział dał hasło do ataku. Pierwszego dnia Niemcy przeprowadzili dwa nieudane ataki. 2 września nieprzyjaciel bombardował teren placówki ogniem artylerii i lotnictwa. W około czterdziestominutowym bombardowaniu, w którym wzięło udział 58 bombowców nurkujących Junkers Ju-87 Stuka, jedna z pięciu wartowni została zniszczona, a załoga zginęła. Według części relacji dowódca Składnicy Tranzytowej, mjr. Henryk Sucharski doznał szoku nerwowego i chciał skapitulować. Panice uległa również część załogi. Wówczas zastępca dowódcy kpt. Franciszek Dąbrowski przejął dowodzenie i opanował wkradający się w szeregi obrońców chaos. Niemcy zwlekali z uderzeniem, dzięki czemu Polakom udało się skonsolidować obronę i odeprzeć kolejny atak. W następnych dniach Niemcy próbowali osłabić polską obronę ogniem z dwóch torpedowców, oraz podpalić teren składnicy używając cystern kolejowych wypełnionych benzyną i oddziałów pionierów uzbrojonych w miotacze ognia. Ataki przeprowadzała również niemiecka piechota. 7 września, po długotrwałym ostrzale, Niemcy przystąpili do szturmu, który załamał się w ogniu polskich karabinów maszynowych. Wobec braku nadziei na pomoc, wyczerpywanie się zapasów amunicji i pogarszający się stan rannych podjęto decyzję o podaniu się Niemcom. W siedmiodniowych walkach zginęło 15 polskich żołnierzy a ok. 50 zostało rannych. Straty niemieckie szacowane są na 300-400 poległych i rannych. Według pierwotnych planów polska załoga miała się bronić od 6 do 12 godzin. Jej bohaterska obrona miała wielkie znaczenie propagandowe. Na falach Polskiego Radia podawano komunikaty wojenne, zaczynające się od słów: „Westerplatte broni się nadal”.
8 września 1939
Obrona odcinka „Wizna”. Kilkuset żołnierzy dowodzonych przez kpt. Władysława Raginisa powstrzymało natarcie niemieckiego XIX Korpusu.
8 września 1939
Nieudana próba zdobycia Warszawy „z marszu” przez niemieckie oddziały pancerne XVI Korpusu gen. kaw. Ericha Höpnera; rozpoczął się ostrzał artyleryjski stolicy.
9 września 1939
Początek bitwy nad Bzurą.

9 września rozpoczęła się największa bitwa kampanii wrześniowej 1939 r. W wyniku niemieckiego planu uderzenia Wielkopolska, broniona przez Armię „Poznań”, znalazła się poza głównym kierunkiem uderzeń. Klęska Armii „Łódź” i Armii „Pomorze” w pierwszych dniach kampanii wrześniowej groziła odcięciem Armii „Poznań” od reszty kraju. Dlatego dowodzący nią gen. Kutrzeba zdecydował się na odwrót w kierunku Warszawy. Szybki marsz Niemców, których czołowe oddziały dotarły już 8 września na przedpole Warszawy, spowodował zmianę planów gen. Kutrzeby. Dowódca Armii „Poznań”, faktycznie odciętej od stolicy, podjął decyzję, o uderzeniu znad rzeki Bzury w kierunku południowym, pomiędzy Łęczycą i Piątkiem, na odsłonięte skrzydło niemieckiej 8. Armii. W pierwszej fazie bitwy odziały polskie, liczące 3 dywizje piechoty i 2 brygady kawalerii, zaskoczyły Niemców i posunęły się do przodu ok. 20 kilometrów, a niemiecka dywizja została rozbita. Następnego dnia oddziały Kutrzeby w uderzeniu na Łowicz wsparły 2 dywizje piechoty z Armii „Pomorze”. Dowództwo niemieckie zostało kompletnie zaskoczone polską ofensywą na tym kierunku. Pomimo pomyślnie rozwijające się natarcia znad Bzury, gen. Kutrzeba po uzyskaniu informacji o wycofaniu się oddziałów Armii „Łódź” do Modlina, zatrzymał je 12 września. Planował on wznowić uderzenie przez Łowicz na Skierniewice. Jednocześnie pod jego osłoną przerzucić oddziały z tego rejonu w okolice Sochaczewa-Wyszogrodu z zadaniem opanowania przepraw przez rzekę Bzurę i zachodnich krańców Puszczy Kampinoskiej. Miało to zapewnić możliwość odwrotu obu armii do Warszawy. Początkowo polskie natarcie z 14 września z sukcesem realizowały plan dowódcy Armii „Poznań”. Jednak dowodzący atakiem na Skierniewic gen. Bortnowski, po otrzymaniu meldunku pojawieniu się pod Sochaczewem niemieckich jednostek pancernych, nakazał przerwanie natarcia, wycofanie się nad Bzurę i przejście do obrony. Pomimo tego części oddziałów armii Poznań udało się, w ciężkich walkach z niemieckimi jednostkami pancernymi, przeprawić przez Bzurę. Reszta jednak została odcięta. Do 16 września Niemcy skoncentrowali potężne siły pancerne i lotnicze (ok. 800 czołgów i ok. 300 samolotów) i rozpoczęli kontratak na broniące się w okrążeniu jednostki polskie. Polacy podjęli kolejną próbę przebicia się przez Bzurę do Puszczy Kampinoskiej. Części sił udało się dotrzeć do Warszawy i Modlina. Te, które pozostały na zachodnim brzegu Bzury zostały rozbite przez Niemców. Bitwa zakończyła się 22 września. Po stronie polskiej wzięło w niej udział ok. 220 tys. żołnierzy, a po niemieckiej ok. 440 tys. Poległo lub zostało rannych ok. 65 tys. Polaków a ok. 100 tys. dostało się do niewoli. Bitwa była największym w kampanii wrześniowej zwrotem zaczepnym, zorganizowanym przez Wojsko Polskie. Walki nad Bzurą zmusiły Niemców do ściągnięcia na ten obszar znacznych sił z innych rejonów walk. Dzięki temu przedłużyła się obrona Warszawy i Modlina.
10 września 1939
Rozbicie w bitwie nad Bzurą niemieckiej 30. Dywizji Piechoty.
10 września 1939
W przededniu II wojny światowej przy ujściu rzeki Biebrzy do Narwi w rejonie miejscowości Wizna Polacy zbudowali umocnioną pozycję obronną, składającą się z 16 betonowych bunkrów. Przeprawa pod Wizną była jedyną dogodną drogą wśród nadnarwiańskich i nadbiebrzańskich bagien na przestrzeni kilkudziesięciu kilometrów. Załogę schronów stanowiły 8. kompania 135. Pułku Piechoty i 3. kompania batalionu fortecznego „Osowiec”; łącznie ok. 360 żołnierzy, wspartych przez 6 lekkich dział. Dowódcą odcinka był kpt. Władysław Raginis. 7 września przed polskimi pozycjami, długości ok. 9 km, pojawiły się oddziały niemieckiego XIX Korpusu Armijnego, liczącego ok. 42 tys. żołnierzy dowodzonych przez gen. Heinza Guderiana. Przedarcie się Niemców przez polskie pozycje oznaczało przełamanie frontu na północy i załamanie się polskiego planu obrony. Punktem docelowym dla idącego od północy XIX Korpusu Pancernego gen. Guderiana i nacierającego od południa XXII Korpusu Armijnego gen. von Kleista był Brześć nad Bugiem. Spotkanie się obu formacji oznaczało wzięcie w kleszcze trzonu wojsk polskich, które znajdowały się na wschód od rzeki Bug. Już 7 września pierwsze oddziały Wehrmachtu podeszły pod Wiznę – były to oddziały rozpoznawcze 10. Dywizji Pancernej. Dzień później dołączyła do nich Brygada Forteczna „Lötzen”. Jednak, ani ataki z 7, ani 8 września nie doprowadziły do przełamania polskiej obrony. Piechota niemiecka choć przekroczyła Biebrzę, to nie była w stanie zdobyć polskich umocnień. 8 września zdeterminowani Niemcy rozpoczęli całodzienne bombardowanie artyleryjskie i lotnicze polskich pozycji. Rankiem 9 września, po kolejnym dwugodzinnym bombardowaniu, ponownie uderzyła niemiecka piechota, tym razem wpierały ją czołgi. Pierwszy atak załamał się. Wówczas, wskutek bezpośredniej interwencji gen. Guderiana, żołnierze Wehrmachtu zmienili taktykę. Niedostatek broni przeciwpancernej Polaków doprowadził do tego, że nieprzyjacielskie czołgi podjeżdżały pod kolejne bunkry, izolując je, po czym do ataku ruszała piechota, która zdobywała i niszczyła kolejne polskie umocnienia. Ostatnim schronem, który bronił się na odcinku Wizna było stanowisko dowodzenia kpt. Władysława Raginisa. Rankiem Niemcy poprzez parlamentariusza zagrozili kpt. Raginisowi rozstrzelaniem wszystkich wziętych do niewoli polskich żołnierzy. Zaszantażowany polski dowódca, wobec braku amunicji i złego stanu żołnierzy, zdecydował się na kapitulację. Sam zaś, zgodnie ze złożoną wcześniej przysięgą, w której zobowiązał, że nie odda żywy swej pozycji, rozerwał się granatem.
12 września 1939
Konferencja w Abbeville
12 września 1939 r. na naradzie w Abbeville brytyjsko-francuska Najwyższa Rada Wojenna uchwaliła decyzję o niepodejmowaniu działań wojennych przeciwko Niemcom na froncie zachodnim, przesądzając tym o klęsce osamotnionej Polski. Francuzi i Brytyjczycy nie wywiązali się ze swoich zobowiązań sojuszniczych. Sytuację na granicy francusko-niemieckiej od 3 września 1939 r. do 10 maja 1940 r. określa się mianem dziwnej wojny. Działania zbrojne Francuzi ograniczyli jedynie do zmobilizowania armii, uszykowania jej na swojej silnie ufortyfikowanej granicy wschodniej i wysyłania patroli na przedpole niemieckiej Linii Zygfryda. Na niewielką skalę prowadziło działania również alianckie lotnictwo, które ograniczało się na naloty na przygraniczne fabryki i nieskutecznie atakowało jednostki niemieckiej floty wojennej. Dziwna wojna dała czas Niemcom na uzupełnienie strat i przygotowanie ataku na Francję i kraje Beneluxu.
13 września 1939
Polskie oddziały opuściły Gdynię.
14 września 1939
Niemiecki XIX Korpus gen. por. Heinza Guderiana dotarł do Brześcia nad Bugiem.
15 września 1939
Oddziały niemieckie otoczyły Warszawę od wschodu.
16 września 1939
Początek niemieckiego kontruderzenia na odcięte od Warszawy wojska armii „Poznań” i „Pomorze”.
17 września 1939
Początek pierwszej bitwy pod Tomaszowem Lubelskim, stoczonej przez jednostki armii „Kraków” i „Lublin”.
17 września 1939
Agresja wojsk ZSRR na Polskę.

Wypełniając zobowiązania traktatu Ribbentrop-Mołotow ZSRR uderzył na Polskę. W pierwszych dniach do ataku na Polskę Armia Czerwona skierowała ok. 620 tys. żołnierzy, wspieranych przez ok. 4700 czołgów i ponad 3200 samolotów. Wschodnią granicę kraju, liczącą ponad 1400 km, dozorowało 25 batalionów Korpusu Ochrony Pogranicza. Naczelny Wódz marsz. Edward Rydz-Śmigły nakazał wycofanie wojska do Rumunii i Węgier.
18 września 1939
Wobec nadciągających wojsk sowieckich marsz. Edward Rydz-Śmigły przekroczył wraz z rządem granicę polsko-rumuńską.
18 września 1939
Ucieczka okrętu podwodnego ORP "Orzeł" z portu w Talinie.
19 września 1939
Upadek Kępy Oksywskiej. Koniec walk Lądowej Obrony Wybrzeża.
19 września 1939
Szarża 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich pod Wólką Węglową.

Atak ten otworzył drogę na Warszawę oddziałom polskim przebijającym się z Puszczy Kampinoskiej po bitwie nad Bzurą. W walkach wzięła też udział część 9. Pułku Ułanów Małopolskich. Początkowo udało się zaskoczyć odpoczywających Niemców, później szarżujące szwadrony natknęły się na silny ogniem z ckmów i czołgów. W szarży poległo około 100 ułanów, między innymi dowódca czołowego 3. szwadronu por. Marian Walicki.
20 września 1939
W Krakowie powstała Tajna Organizacja Wojskowa "Związek Orła Białego", znana jako Organizacja Orła Białego (OOB).
20 września 1939
Obrona Grodna przed oddziałami Armii Czerwonej.
20 września 1939
Okręt podwodny ORP „Wilk” po przedarciu się z Bałtyku na Morze Północne zawinął do portu w Rosyth (Wielka Brytania).
22 września 1939
We Lwowie generał Marian Januszajtis powołał konspiracyjną Polską Organizację Walki o Wolność.
22 września 1939
We Lwowie utworzono tajną Harcerską Organizację Niepodległościowo-Wojskową (HONW).
22 września 1939
Poddanie Lwowa Armii Czerwonej.

Od 12 września polscy żolnierze walczyli z Niemcami, 18 września pod Lwów dotarła Armia Czerwona. Gen. bryg. Władysław Langner, dowodzący obroną miasta, złożył broń przed Armią Czerwoną. Zgodnie z warunkami umowy oficerowie mieli zagwarantowaną swobodę osobistą i możliwość wyjazdu ze Lwowa. Ustalenia te zostały złamane przez Sowietów i większość oficerów walczących w obronie miasta znalazła się na „listach katyńskich”.
22 września 1939
Początek drugiej bitwy pod Tomaszowem Lubelskim stoczonej przez jednostki polskiego Frontu Północnego.
25 września 1939
Początek zmasowanych nalotów i ostrzału artyleryjskiego Warszawy przez Niemców.
27 września 1939
Zgodnie z decyzją Naczelnego Wodza marsz. Rydza-Śmigłego o zorganizowaniu wojskowej konspiracji, gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz powołał do życia tajną organizację wojskową Służba Zwycięstwu Polski (SZP).
27 września 1939
Powstanie w Warszawie „Szarych Szeregów”, konspiracyjnej organizacji utworzonej z członków Związku Harcerstwa Polskiego.
27 września 1939
W Poznaniu członkowie przedwojennej Sieci Dywersji Przyfrontowej utworzyli Tajną Polską Organizację Wojskową (TPOW).
28 września 1939
Kapitulacja Warszawy.

Decyzję o kapitulacji stolicy przed Niemcami podjęto ze względu na brak amunicji, żywności i tragiczną sytuację ludności cywilnej. Bezpośrednią obroną miasta dowodził gen. bryg. Walerian Czuma; ważną rolę odegrał również prezydent stolicy Stefan Starzyński. W obronie Warszawy poległo ok. 6000 żołnierzy, zginęło ok. 20000 mieszkańców. W wyniku walk zniszczeniu uległo ok. 15% budynków.
28 września 1939
Początek bitwy pod Szackiem pomiędzy zgrupowaniem Korpusu Obrony Pogranicza gen. Wilhelma Orlika-Rückemana, a 52. Dywizją Strzelecką Armii Czerwonej.
28 września 1939
Podpisanie układu pomiędzy III Rzeszą i ZSRR „o granicach i przyjaźni”, który ostatecznie ustalał granicę podziału ziem polskich pomiędzy agresorami.
29 września 1939
Kapitulacja twierdzy Modlin.

Dowodzący obroną gen. bryg. Wiktor Thommée wobec kapitulacji stolicy, a także kończących się zapasów amunicji i żywności oraz w trosce o los rannych podpisał honorową kapitulację Modlina. Podczas obrony twierdzy zginęło około 1300, a do niewoli dostało się około 35 tysięcy żołnierzy.
30 września 1939
Generał Władysław Sikorski premierem rządu polskiego.

W Paryżu zaprzysiężony na urząd Prezydenta RP Władysław Raczkiewicz powierzył gen. Sikorskiemu tworzenie nowego gabinetu. Oprócz funkcji premiera, gen. Sikorski objął również tekę ministra spraw wojskowych.
1 października 1939
Jednostki Korpusu Obrony Pogranicza gen. Wilhelma Orlika-Rückemana stoczyły bitwę pod Wytycznem z oddziałami Armii Czerwonej.
1 października 1939
Generał Wilhelm Orlik-Rückemann, dowódca Korpusu Ochrony Pogranicza, rozwiązując oddziały, wydał rozkaz przejścia do konspiracji i utworzenia organizacji Komenda Obrońców Polski (KOP).
2 października 1939
Skapitulował Rejon Umocniony Hel.
5 października 1939
Koniec bitwy pod Kockiem.

W pierwszej dekadzie września 1939 r. Niemcy przełamali obronę polską na głównych kierunkach natarcia. Udało im się sforsować Narew pod Wizną i rozpocząć marsz na Brześć nad Bugiem. We wschodniej Polsce, w garnizonach na Polesiu i Nowogródczyźnie z oddziałów zapasowych i tyłowych gen. bryg. Franciszek Kleeberg utworzył Grupę Operacyjną „Polesie”, która miała za zadanie obronę przed Niemcami rejonu Brześć - Kobryń. Po sowieckim ataku na Polskę 17 września oddziały grupy rozpoczęły wycofywanie się na południe. Z powodu odcięcia dróg odwrotu do Rumunii i na Węgry przez Armię Czerwoną, gen. Kleeberg zdecydował się na marsz w kierunku zachodnim, z zamiarem pomocy walczącej Warszawie. Po otrzymaniu informacji o kapitulacji stolicy gen Kleeberg postanowił skierować się w Góry Świętokrzyskie. Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” składała się z dwóch improwizowanych dywizji piechoty: 60. Dywizji Piechoty, 50. Dywizji Piechoty „Brzoza”, dywizji kawalerii „Zaza” i Podlaskiej Brygady Kawalerii. Łącznie liczebność sił polskich ocenia się na ok. 17 tys. żołnierzy, z nieliczną artylerią i bronią przeciwpancerną. 2 października w rejonie Kocka odziały grupy napotkały niemiecką 13. Dywizję Piechoty Zmotoryzowanej. W pierwszym dniu walk atak Niemców został odparty, a Polacy przeszli do działań zaczepnych. 4 października Niemcy przystąpili do kontrataku, doszło do ciężkich walk w rejonie Woli Gułowskiej. Od północnego zachodu do działań przeciw SGO „Polesie” skierowano 29. Dywizję Piechoty Zmotoryzowanej. Gen. Franciszek Kleeberg przeznaczył przeciwko niej część swoich sił, a większości oddziałów rozkazał ruszyć na 13. Dywizję Piechoty. Te działania zmusiły 5 października niemiecką 13. Dywizję Piechoty do odwrotu. Jednakże brak amunicji i świadomość, że SGO „Polesie” pozostała jedynym polskim walczącym związkiem operacyjnym, zadecydowały o podjęciu przez gen. Franciszka Kleeberga decyzji o kapitulacji. Bitwa pod Kockiem była ostatnią bitwą kampanii wrześniowej 1939 r. w Polsce.
5 października 1939
W Warszawie odbyła się defilada zwycięstwa wojsk niemieckich przed kanclerzem Niemiec Adolfem Hitlerem. Na planowanej trasie przejazdu Führera podłożono ładunki wybuchowe. Zamachem miał kierować mjr. Franciszek Niepokólczycki. Przygotowania zostały jednak przypadkowo wykryte przez niemieckie organy bezpieczeństwa i do zamachu nie doszło.
5 października 1939
W Piotrkowie Trybunalskim Niemcy założyli pierwsze getto na terenie okupowanej Polski.
8 października 1939
Kanclerz Niemie Adolf Hitler wydał dekret o wcieleniu do III Rzeszy województwa pomorskiego, poznańskiego, górnośląskiego, części łódzkiego oraz krakowskiego.
10 października 1939
W Warszawei odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Głównej Obrony Narodowej (Głownej Rady Politycznej przy Służbie Zwycięstwu Polski), organu władzy cywilnej w okupowanym kraju. Przewodniczący, Mieczysław Niedziałkowski z Polskiej Partii Socjalistycznej, został jednocześnie komisarzem cywilnym SZP i zastępcą Dowódcy Głównego SZP.
13 października 1939
W Warszawie powołano konspiracyjną Narodową Organizację Wojskową związaną ze Stronnictwem Narodowym.
14 października 1939
Okręt podwodny ORP „Orzeł” przedarł się z Bałtyku na Morze Północne i dotarł do brytyjskiego portu w Rosyth.
26 października 1939
Władze niemieckie na okupowanych, a nie wcielonych do Rzeszy ziemiach polskich, utworzyły Generalne Gubernatorstwo ze stlicą w Krakowie. Generalnym Gubernatorem został Hans Frank.
28 października 1939
Gestapo aresztowało prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego, współkierującego obroną stolicy we wrześniu 1939 roku.
1 listopada 1939
Prezydium Rady Najwyższej ZSRR włączyło tzw. Zachodnią Ukrainę do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Wszystkim dotychczasowym mieszkańcom tych ziem - obywatelom polskim - nadano obywatelstwo radzieckie.
5 listopada 1939
Ukazał się pierwszy numer konspiracyjnego pisma "Biuletyn Informacyjny", organu Służby Zwycięstwu Polski. Wiosną 1941 r. "Biuletyn Informacyjny" został centralnym tytułem prasowym Komendy Głównej AK, zyskując sobie miano najważniejszego pisma konspiracyjnego w okupowanej Polsce.
6 listopada 1939
Sondereaktion Krakau - niemiecka akcja pacyfikacyjna skierowana przeciwko środowisku krakowskich uczonych. W jej wyniku aresztowano 183 profesorów wyższych uczelni krakowskich, którzy następnie zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.
7 listopada 1939
Generał Władysław Sikorski objął stanowisko Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.
9 listopada 1939
W uznaniu zasług mieszkańców w obronie stolicy w 1939 r. Warszawa została odznaczona krzyżem Virtuti Militari V klasy przez gen. Władysława Sikorskiego.
9 listopada 1939
W okupowanej Warszawie powstała Tajna Armia Polska. Organizacja konspiracyjna liczyła ok. 300 członków, wywodzących się głównie ze środowiska studentów Szkoły Głównej Handlowej. Jej założycielami byli między innymi Jan Włodarkiewicz oraz Witold Pilecki. TAP składała się głównie z wojskowych oraz działaczy społecznych związanych z organizacjami chrześcijańskimi.
10 listopada 1939
W Paryżu przyjęto statut Związku Walki Zbrojnej.
11 listopada 1939
W nocy z 10 na 11 listopada w 21 rocznicę, odzyskania niepodległości Organizacja Orła Białego dokonała symbolicznych ataków na granice Generalnej Guberni w Medyce, Zagórzu i koło Krzeszowic.
13 listopada 1939
Powstanie Związku Walki Zbrojnej.

Związek Walki Zbrojnej był organizację konspiracyjną powołaną do życia przez Naczelnego Wodza generał Władysława Sikorskiego, podporządkowaną Polskiemu Rządowi na Wychodźstwie. Miał on zastąpić utworzoną 27 września 1939 r. Służbę Zwycięstwu Polski. Komendantem Głównym ZWZ mianowano przebywającego we Francji gen. Kazimierza Sosnkowskiego, pseudonim Józef Godzięba. Decyzja została podjęta w związku z nową koncepcją organizacji polskiego ruchu oporu, promowaną przez Naczelnego Wodza. Opowiadał się on za całkowitym rozdziałem struktur cywilnych i wojskowych. Nowa organizacja, działająca na terenach okupacji niemieckiej, sowieckiej oraz terytorium włączonym do III Rzeszy, przejęła część siatki konspiracyjnej oraz kadr Służby Zwycięstwu Polski. Jej głównym celem miało być wywalczenie dla Polski niepodległości. Bieżące zadania to: informowanie społeczeństwa o sytuacji militarnej i politycznej, podtrzymywanie nastrojów patriotycznych Polaków, stosowanie represji wobec kolaborantów, szkolenie kadr wojskowych, gromadzenie środków bojowych oraz podjęcie przygotowań do rozpoczęcia powstania zbrojnego w sprzyjającej temu sytuacji militarnej. Wobec klęski Francji w czerwcu 1940 r. polskie władze na wychodźstwie ewakuowane zostały do Wielkiej Brytanii, co utrudniło kontakt z krajem, a tym samym kierowaniem ruchem oporu. Dlatego 18 czerwca 1940 r. gen. Stefan Rowecki „Grot”, który przebywał w kupowanym kraju, został mianowanym Komendantem Głównym ZWZ. 14 lutego 1942 r. Związek Walki Zbrojnej został przemianowany na Armię Krajową, która stała się najliczniejszą polską organizacją konspiracyjną w czasie II wojny światowej.
18 listopada 1939
Układ między Polską Marynaką Wojenną a Royal Navy.

Na podstawie polsko-brytyjskiego prozumienia polskie okręty zostały podporządkowane pod względem operacyjnym Admiralicji Brytyjskiej. Bazą polskiej floty stało się Plymouth. Kierownictwo Polskiej Marynarki Wojennej zostało przeniesione z Paryża do Londynu. Umowa zakładała również możliwość przkazania PMW kilku brytyjskich okrętów.
19 listopada 1939
PPS "Wolność-Równość-Niepodległość" powołała swoją organizację zbrojną pod nazwą Gwardia Ludowa. Jej komendantem został Kazimierz Pużak.
28 listopada 1939
Gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz Dowódcy Lotnictwa gen. Józefowi Zającowi zorganizowania tajnej komunikacji lotniczej z okupowanym krajem. Samoloty latające raz w miesiącu miały docierać m. in. do Poznania, Warszawy, Krakowa i Lwowa.
29 listopada 1939
Gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski został z rozkazu komendanta ZWZ gen. Sosnkowskiego upoważniony do tworzenia siatki konspiracyjnej na terytorium polskim okupywanym przez ZSRR.
1 grudnia 1939
W Warszawie okupacyjne władze niemieckie wydały rozporządzenie o noszeniu przez wszystkich Żydów biało-niebieskich opasek z gwiazdą Dawida. Obowiązek noszenia opaski na ramieniu objął Żydów powyżej 10 roku życia.
4 grudnia 1939
W Paryżu Komendant Główny ZWZ podpisał "Instrukcję nr 1" dla płk. dypl. Stefana Roweckiego w sprawie tworzenia Związku Walki Zbrojnej na tereni okupacji niemieckiej.
7 grudnia 1939
Stanisław Kot, jako minister bez teki, został zwierzchnikiem cywilnej łączności z okupowanym krajem zastępując Aleksandra Ładosia.
9 grudnia 1939
We Lwowie został płk inż. Jerzy Dobrowolski, komendant konspiracyjnej Polskiej Organizacji Walki o Wolność, aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD.
19 grudnia 1939
Do Lwowa przybył kurier z "Instrukcją nr 1" Komendanta Głównego ZWZ w sprawie organizowania działalności ZWZ pod okupacją sowiecką.
23 grudnia 1939
W Warszawie powstał Strażacki Ruch Oporu "Skała", polska konspiracyjna organizacja skupiająca strażaków, działająca do końca 1943 r. na obszarze całego państwa polskiego.
27 grudnia 1939
Zbrodnia w Wawrze. Niemcy zamordowali 107 Polaków w odwecie za zabicie 2 żołnierzy niemieckich.
4 stycznia 1940
Podpisanie polsko-francuskiej umowy wojskowej.

Podpisano umowę o współpracy wojskowej, na mocy której rozpoczęto formowanie Armii Polskiej we Francji. Wiosną 1940 r. armia liczyła ok. 80 000 żołnierzy (2 dywizje piechoty, samodzielna brygada piechoty oraz brygada kawalerii pancernej a także inne oddziały w stanie organizacji). Oddziały te wzięły udział w obronie Francji w kampanii 1940 r.
16 stycznia 1940
Wydanie instrukcji o powołaniu w kraju dwóch komend ZWZ, osobno dla okupacji niemieckiej (kierowanej przez płk. Stefana Roweckiego) oraz sowieckiej (kierowanej przez gen. bryg. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego).
21 stycznia 1940
Powstanie czortkowskie przeciw wojskom radzieckim okupującym po 17 września 1939 r. miejscowość Czortków. Celem powstańców było opanowanie miejscowości, odbicie więźniów oraz zdobycie pociągu, którym mieli przedostać się przez Zaleszczyki do Rumunii. Rosjanie nie dali się zaskoczyć i walki wygasły jeszcze w ciągu nocy.
7 lutego 1940
Przy Związku Walki Zbrojnej powstała Rada Obrony Narodowej, złożona z przedstawicieli partii związanych z rządem RP: Stronnictwa Ludowego, Stronnictwa Narodowego, Polskiej Partii Socjalistycznej - Wolność Równość Niepodległość i Stronnictwa Pracy.
7 lutego 1940
Komendant Obszaru nr 1 ZWZ, płk dypl. Stefan Rowecki, wydał instrukcję w sprawie przekształcenia SZP w ZWZ oraz rozkaz organizacyjny NR 1 określający zadania organizacyjne i w zakresie działalności sabotażowo-dywersyjnej.
8 lutego 1940
We francuskim Angers Komendant Główny ZWZ okupacji niemieckiej polecenie podporządkowania sobie wojskowych organizacji konspiracyjnych działajacych na tym obszarze.
1 marca 1940
Członkowie grupy sabotażowej z Rejonu ZWZ Mielec podpalili halę fabryczną z dwoma samolotami i częściami zapasowymi do 200 szybowców.
7 marca 1940
W nocy z 6 na 7 marca NKWD aresztowało generała Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego, wyznaczonego na komendanta Obszaru Nr 3 ZWZ. Aresztowanie miało meijsce podczas próby przekroczenia przez generała granicy niemiecko-sowieckiej w okolicy miejscowości Munina.
19 marca 1940
W Warszawie komendant okupacji niemieckiej płk dypl. Stefan Rowecki wydał "Wytyczne działań sabotażowo-dywersyjnych".
23 marca 1940
We Lwowie NKWD aresztowało kilkunastu członków ZWZ. Podczas aresztowania doszło do strzelanicy w czasie której zginęło 2 funkcjonariuszy NKWD.
26 marca 1940
We Lwowie członkowie ZWZ przeprowadzili neiudaną próbę zamachu na Wandę Wasilewską. Podczas akcji zginął jej mąż - Marian Bogatko.
30 marca 1940
Bitwa pod Huciskami pomiędzy oddziałem partyzanckim mjr. Henryka Dobrzańskiego ps. "Hubal" a Niemcami. Walka zakończyła się sukcesem partyzantów; siły niemieckie straciły ok. 100 ludzi.
8 kwietnia 1940
Okręt podwodny ORP "Orzeł" zatopił niemiecki statek transportowy "Rio de Janeiro", na pokładzie którego Niemcy przewozili oddziały inwazyjne, które miały wziąć udział w ataku na Norwegię.
11 kwietnia 1940
Wieś Skłoby została spacyfikowana w odwecie za działalność Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego mjr. Henryka Dobrzańskiego. Zginęło 215 lub 228 osób.
12 kwietnia 1940
Powstanie Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich.

Po klęsce Polski w kampanii 1939 r. Polacy kontynuowali walkę u boku sojuszniczej Francji.
Polskie oddziały tworzono zarówno w metropolii, jak i we francuskim terytorium mandatowym w Syrii. 12 kwietnia 1940 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o sformowaniu z dniem 2 kwietnia Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich u boku francuskiej Armii Lewantu. Dowódcą brygady został płk dypl. Stanisław Kopański. Na miejsce formowania wyznaczono obóz wojskowy w Homs. Według pierwotnych założeń brygada miała liczyć ok. 7000 żołnierzy, a miała składać się z dwóch pułków piechoty, dywizjonu kawalerii i dywizjonu artylerii. Po kapitulacji Francji 30 czerwca 1940 r. brygada, licząca dopiero ok. 3700 żołnierzy, przeszła do Palestyny, pozostającej pod kontrolą brytyjską. Po reorganizacji według wzorców brytyjskich w sierpniu 1941 r. została przerzucona do Afryki Północnej , gdzie wzięła udział w obronie Tobruku. W 1942 r. po połączeniu z oddziałami ewakuowanymi z ZSRR jednostka została rozbudowana i przemianowana na 3. Dywizję Strzelców Karpackich, która w latach 1944-1945 walczyła na froncie włoskim.
15 kwietnia 1940
W tamach akcji scaleniowej większość członków Tajnej Organizacji Wojskowej "Związek Orła Białego" połączyła się ze Związkeim Walki Zbrojnej.
20 kwietnia 1940
Powołanie Związku Odwetu.
Po klęsce Polski w kampanii wrześniowej w 1939 r., na terenie okupowanego kraju zaczęto tworzyć konspiracyjne struktury wojskowe, z których najważniejszą był Związek Walki Zbrojnej. Wiosną 1940 r. komendant Związku Walki Zbrojnej płk. Stefan Rowecki ps. „Grot” powołał do życia organizację wojskową o charakterze sabotażowo-dywersyjnym pod nazwą Związek Odwetu. Na jej czele stanął ppłk Franciszek Niepokólczycki ps. „Teodor”. Początkowo zadaniem organizacji było gromadzenie broni i amunicji, przygotowywanie instrukcji i regulaminów, prowadzenie szkolenia i wywiadu. Związek posiadał własną kadrę dowódczą, wyodrębnione służby szkolenia, łączności i zaopatrzenia, a także dyspozycyjne oddziały sabotażowe i oddziały specjalne. Nasilenie akcji Związku nastąpiło w czerwcu 1940 r. w czasie intensywnych walk na froncie francuskim, kiedy to Polacy próbowali zaangażować wojska niemieckie na terenie okupowanej Polski, odciążając tym samym oddziały alianckie na zachodzie. Również w drugiej połowie 1941 r., po ataku Niemców na Związek Radziecki, Związek Odwetu wzmógł działania dywersyjne. Do najbardziej znanych operacji, w których uczestniczyli żołnierze Związku Odwetu należała akcja „Wieniec”, przeprowadzona w nocy z 7 na 8 października 1942 r., kiedy to w wyniku jednoczesnego wysadzenia torów kolejowych w warszawskim węźle kolejowym, sparaliżowano niemiecką komunikację wokół Warszawy. Po utworzeniu Armii Krajowej w 1942 r. Związek Odwetu wszedł w skład Kierownictwa Dywersji.
21 kwietnia 1940
Utworzono Komitet Porozumiewawczy Organizacji Niepodległościowych.
24 kwietnia 1940
Na dowódcę nowo powołanego Związku Odwetu mianowano mjr dypl. sap. Francziszka Niepokólczyckiego "Franka".
24 kwietnia 1940
Utworzony na rozkaz Heinricha Himmlera obóz początkowo przeznaczony był dla Polaków, jednak z czasem zaczęto tam zwozić również ludzi innych narodowości. Od 1942 r. byli to głownie Żydzi. KL Auschwitz był największym obozem koncentracyjnym i ośrodkiem zagłady, w którym zamordowano wg różnych szacunków ok. 2 milionów ludzi różnej narodowości głównie Żydów, Polaków i Rosjan.
30 kwietnia 1940
Śmierć majora Henryka Dobrzańskiego ps. „Hubal”.
Po klęsce w kampanii 1939 r. na terytorium okupowanym przez wojska niemieckie i radzieckie zaczął się tworzyć ruch partyzancki. Dowódcą jednego z najsłynniejszych oddziałów był mjr Henryk Dobrzański. Początkowo w skład jego oddziału, który powstał jeszcze w czasie trwania działań wojennych we wrześniu 1939 r., weszli żołnierze 110. Rezerwowego Pułku Ułanów, którzy nie podporządkowali się decyzji o rozwiązaniu jednostki. Żołnierze mjr. Dobrzańskiego ruszyli na pomoc oblężonej przez Niemców Warszawie, ale na wieść o jej kapitulacji, skierowali się w Góry Świętokrzyskie, gdzie rozpoczęli działania o charakterze partyzanckim. Polacy mieli nadzieję, że wiosną 1940 r. ruszy aliancka ofensywa na froncie zachodnim, która doprowadzi do załamania się III Rzeszy. Szykując się do podjęcia działań na większą skalę, oddział Hubala zimą z 1939 na 1940 r. stopniowo się rozrastał, osiągając liczebność ok. 320 żołnierzy. Pod koniec marca, zaalarmowani powstaniem dużego zgrupowania partyzanckiego, Niemcy rozpoczęli obławę. Partyzanci starli się nimi 30 marca pod Huciskami, odnosząc sukces i eliminując z walki ok. 100 żołnierzy niemieckich. Po miesiącu dalszych walk i potyczek Polacy zostali zaskoczeni 30 kwietnia 140 r. na biwaku w okolicach Anielina pod Opocznem. Wywiązała się walka, w której poległ mjr Henryk Dobrzański ps. "Hubal". Niemcy pochowali go w nieznanym miejscu. Po śmierci majora jego żołnierze walczyli aż do klęski Francji 25 czerwca 1940 r.
4 maja 1940
Zatopienie niszczyciela ORP "Grom".

ORP "Grom" był jednym z trzech niszczycieli, które w przededniu wybuchu wojny w ramach operacji "Peking" zostały wysłane do Wielkiej Brytanii. W czasie II wojny światowej, po klęsce w kampanii wrześniowej 1939 r., Polska Marynarka Wojenna walczyła u boku brytyjskiej Royal Navy. Wiosną 1940 r. polskie okręty zostały skierowane na Morze Północne i wzięły udział w kampanii norweskiej. Były to: trzy niszczyciele: ORP "Grom", ORP "Burza", ORP "Błyskawica". Natomiast polskie statki pasażerskie MS "Chrobry", MS "Batory", MS "Sobieski" użyte zostały jako transportowce do przewozu żołnierzy. Dwa polskie niszczyciele przybyły w rejon Narwiku 23 kwietnia 1940 r. i pełniły służbę patrolową oraz zwalczały ogniem dział Niemców na brzegu. 4 maja ORP „Grom” został zaatakowany przez niemiecki bombowiec Heinkiel He-111, który zrzucił 6 bomb, z których dwie trafiły w okręt. Zatonął on w ciągu 3 minut, a spośród załogi liczącej 192 marynarzy i oficerów zginęło 59 ludzi. Royal Navy w zamian za utracony okręt przekazała Polskiej Marynarce Wojennej nowo wybudowany niszczyciel, który otrzymał nazwę ORP „Piorun”.
4 maja 1940
Powstały Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze. Był to aparat wydawniczo-poligraficzny Polskiego Państwa Podziemnego działający w latach 1940-45 w Warszawie i innych miastach Generalnego Gubernatorstwa jako wydział Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK.
5 maja 1940
W Paryżu Komendant Główny ZWZ wydał rozkaz o podporządkowaniu ternów pozostających pod okupoacją sowiecką komendantowi ZWZ na okupację niemiecką.
8 maja 1940
W norweskim porcie Harstadt wylądowała polska Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich gen. Zygmunta Szyszko-Bohusza. Brygadę sformowano z zamiarem włączenia do francuskiego Korpusu Ekspedycyjnego, i wysłania do Finlandii walczącej z agresją sowiecką. Po ataku Niemiec na Norwegię Polaków skierowano do walk z Niemcami o port w Narwiku pod koniec maja 1940 r.
16 maja 1940
1. Dywizja Grenadierów po ataku Niemiec na Francję została przydzielona do francuskiego XX. Korpusu Armijnego. Polska jednostka, powstała na podstawie układu polsko-francuskiego, została sformowana w obozie Coëtquidan. W jednostce służyli Polacy zamieszkali we Francji i żołnierze, którym po klęsce wrześniowej, udało się przedrzeć na zachód. Dywizją dowodził gen. bryg. Bronisław Duch. W trakcie kampanii francuskiej jednostka nocnymi marszami dotarła z Nancy do odwodu francuskiego korpusu w rejonie Luneville, gdzie zakończyła szkolenie. XX Korpus bronił jednego z odcinków Linii Maginota. Oprócz polskiej dywizji w jego skład wchodziła francuska 52. Dywizja Piechoty i grupa forteczna Sarry.
28 maja 1940
Zdobycie Beisfjord i Ankenes.

Po niemieckim ataku na Norwegię alianci zdecydowali się na wysłanie do tego kraju korpusu ekspedycyjnego. Jego częścią została Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich, która powstała w lutym 1940 r. we Francji z 4 batalionów wyłączonych z formujących się 1. Dywizji Grenadierów i 2. Dywizji Strzelców Pieszych. Dowództwo brygady powierzono gen. bryg. Zygmuntowi Bohuszowi-Szyszko. Według pierwotnych planów jednostkę planowano włączyć do korpusu ekspedycyjnego, który miał zostać wysłany do Finlandii, na front fińsko-radziecki. Ostatecznie jednak Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich przybyła do Norwegii 8 maja 1940 r. Podhalańczycy stanowili ok. 1/3 sił alianckich użytych pod Narwikiem. Uczestnicząca w walkach z Niemcami polska jednostka zdobyła miejscowość Ankenes położoną na południe od fiordu Beisfjord oraz wieś Beisfjord leżąca u wierzchołka fiordu. Zajęcie przez Polaków półwyspu Ankenes na południe od Narwiku i bezpośrednie działania oddziałów francuskich i norweskich w rejonie miasta zmusiły Niemców do opuszczenia Narwiku i wycofanie się w góry na południowy wschód od miasta. Oddziały sojusznicze nie kontynuowały jednak pościgu za przeciwnikiem, ponieważ dowództwo alianckie ze względu na niemieckie sukcesy we Francji zdecydowało się na wycofanie korpusu ekspedycyjnego z Norwegii. Podhalańczycy osłaniali port i ewakuacje, którą zakończono 8 czerwca 1940 r. W trakcie walk o Narwik Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich straciła 97 zabitych, 28 zaginionych i 189 rannych.
8 czerwca 1940
Przydzielenie polskiej 2. Dywizji Strzelców Pieszych do francuskiej 8. Armii. Do 12 czerwca 1940 r. dywizja została przewieziona z rejonu Colombey-les-Belles koleją w okolice Belfort, gdzie włączono ją w skład francuskiego 45. Korpusu Armijnego.
8 czerwca 1940
Polski okręt podwodny ORP „Orzeł” nie wrócił do portu Rosyth z patrolu na Morzu Północnym. We wrześniu 1939 r. polską jednostkę internowano w Tallinie (Estonia). Załoga okrętu podjęła udaną próbę wyprowadzenia "Orła" z estońskiego portu. Następnie, bez map, ORP „Orzeł” przedostał się przez strzeżone przez Niemców cieśniny duńskie. W przededniu inwazji na Norwegię zatopił transportowiec "Rio de Janeiro", który przewoził niemieckie oddziały desantowe. Po raz ostatni kontakt z "Orłem" nawiązano 25 maja 1940 r., kiedy patrolował wody u wybrzeży Danii. Ostatecznie 11 czerwca brytyjska admiralicja uznała okręt za stracony.
13 czerwca 1940
Powrót Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich z Norwegii. Polscy żołnierze zostali wyokrętowani w Brescie (Francja) bez ciężkiego sprzętu, taborów i amunicji. Brygada dostała rozkaz obrony tzw. reduty bretońskiej w rejonie Rennes, obszaru, który w zamiarach alianckiego dowództwa miał być przyczółkiem do przyszłej kontrofensywy. Wobec przeważających sił niemieckich, po kilkudniowych walkach formacja została rozwiązana. Tylko kilkuset żołnierzom SBSP udało się dotrzeć do Wielkiej Brytanii.
16 czerwca 1940
Bitwa o Montbart. Grupa bojowa z 10. Brygady Kawalerii Pancernej pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka, zaatakowała batalion niemieckiej 13. Dywizji Piechoty Zmotoryzowanej. Polacy przejściowo opanowali miasto.
17 czerwca 1940
Bitwa pod Lagarde.

Po zajęciu Polski przez Niemców i Sowietów w 1939 r. Polacy nie zaprzestali walki. U boku sojuszniczej Francji zaczęto organizować armię polską. Jesienią 1939 r. w obozie Coëtquidan w Bretanii utworzono 1. Dywizję Grenadierów. W jej skład weszli żołnierze ocalali z klęski wrześniowej, którzy uniknęli niewoli i dotarli do Francji oraz ochotnicy z polonii francuskiej. W końcu kwietnia 1940 r. jednostka została przerzucona do Lotaryngii, gdzie zakończyła szkolenie. 1. Dywizja Grenadierów pod dowództwem gen. bryg. Bronisława Ducha została w połowie maja 1940 r. podporządkowana francuskiemu XX Korpusowi Armijnemu, który bronił ufortyfikowanego odcinka Sary, będącego częścią Linii Maginota. Początkowo polskie oddziały zostały rozdzielone pomiędzy oddziały francuskie. W przededniu ofensywy niemieckiej 1. Armii, która rozpoczęła się 14 czerwca 1940 r. polskie oddziały zostały zgrupowane razem i zajęły pozycję w centrum ugrupowania korpusu w rejonie Altwiller-Lening. Po dwóch dniach walk opóźniających 1. Dywizja Grenadierów obsadziła kanał Marna- Ren w rejonie miejscowości Lagarde. 17 czerwca niemiecki XII Korpus Armijny podjął próbę przełamania polskich pozycji. Po dwudniowych walkach, z trzema dywizjami niemieckiej piechoty, wobec rozbicia i odwrotu jednostek francuskich, Polacy wycofali się na południe w okolice miejscowości Merviller, gdzie zorganizowali obronę. 20 czerwca dywizja została zaatakowana przez Niemców i zmuszona do odwrotu w kierunku południowo-zachodnim. Wobec rozkładu sąsiednich oddziałów francuskich, 21 czerwca gen. Duch podjął decyzję o zniszczeniu sprzętu i rozwiązaniu dywizji. Żołnierze mieli przedzierać się do południowej Francji i próbować przedostać się do Wielkiej Brytanii by dalej kontynuować walkę. Niestety większość żołnierzy dostała się do niewoli niemieckiej.
18 czerwca 1940
Początek walk o wzgórza Clos du Doubs we Francji. Polska 2. Dywizji Strzelców Pieszych pod dowództwem gen. bryg. Bronisława Prugar–Ketlinga otrzymała zadanie obrony wzgórz i zamknięcia przed Niemcami dróg prowadzących do granicy szwajcarskiej. Polska jednostka stawiła opór oddziałom pancernym Wehrmachtu. Po dwóch dniach ciężkich walk, żołnierze polscy przekroczyli jako zwarta jednostka, ze swoim sprzętem granicę francusko-szwajcarską. Tam 2. Dywizja została internowana.
18 czerwca 1940
Rozkaz gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego dotyczący wstrzymania działań zbrojnych przez Związek Walki Zbrojnej. Decyzja była spowodowana zwycięstwem Niemiec w kampanii francuskiej.
19 czerwca 1940
Spotkanie w Londynie gen. dyw. Władysława Sikorskiego z Winstonem Churchillem. Podczas rozmów polskiego premiera i Naczelnego Wodza z premierem rządu Wielkiej Brytanii obaj przywódcy zadeklarowali chęć dalszej walki z Niemcami. Władze brytyjskie wydały zgodę na przyjęcie na swoje terytorium żołnierzy polskich ewakuowanych z Francji. W trakcie spotkania gen. Sikorski przedłożył brytyjskiemu premierowi, niekonsultowane z prezydentem Władysławem Raczkiewiczem, memorandum dotyczące unormowania stosunków z ZSRR i utworzenia na jego terytorium 300 tys. armii polskiej.
20 czerwca 1940
Internowanie 2. Dywizji Strzelców Pieszych w Szwajcarii.
Po zajęciu Polski przez Niemców i Sowietów w 1939 r. Polacy nie zaprzestali walki. U boku sojuszniczej Francji zaczęto organizować polską armię. Jesienią 1939 r. utworzono 2. Dywizję Strzelców Pieszych. W jej skład weszli żołnierze ocalali z klęski wrześniowej, którzy uniknęli niewoli i dotarli do Francji oraz ochotnicy z polonii francuskiej. Dywizja formowano w obozie Parthenay w departamencie Deux-Sevres. W ostatniej dekadzie maja 1940 r. nie w pełni przygotowana do walki jednostka została przerzucona do rejonu Colombey-les-Belles. W dniach 10-12 czerwca 1940 r. dywizja została przetransportowana do rejonu Belfortu w Alzacji, gdzie wcielono ją do francuskiego XLV Korpusu Armijnego. Część sił dywizji została zaangażowana nad rzeką Saoną, gdzie stanowiła ubezpieczenie korpusu. 16 czerwca polskie oddziały rozpoczęły odwrót na południowy zachód, jednak drogi odwrotu zostały zajęte przez oddziały niemieckie. 18 czerwca polska dywizja zajęła pozycje obronne na wzgórzach Clous de Doubs – w występie osłanianym przez granice francusko-szwajcarską. Po dwudniowych walkach Polacy, wobec kapitulacji Francji i niemożności kontynuowania walki, przeszli, jako ostatnia jednostka francuskiego korpusu na drugą stronę granicy. Polska dywizja przekroczyła ją z pełnym uzbrojeniem i sprzętem. Zgodnie z prawem międzynarodowym Polacy zostali internowani. W szwajcarskich obozach większość żołnierzy 2. DSP spędziła resztę wojny, gdzie pracowali na rzecz gospodarki szwajcarskiej, a także zdobywali wykształcenie. W czasie zagrożenia Szwajcarii agresją niemiecką rozważano możliwość wykorzystania polskich żołnierzy z Niemcami.
21 czerwca 1940
W trakcie kampanii francuskiej 1940 1. Dywizja Grenadierów walczyła z Niemcami w Lotaryngii. Jednostka broniła miasta Lagarde oraz osłaniała odwrót wojsk francuskich. Gdy władze Francji rozpoczęły rozmowy kapitulacyjne, gen. bryg. Bronisław Duch, dowódca znajdującej się w okrążeniu pod Meriller polskiej dywizji, nakazał rozwiązanie jednostki. Polskim żołnierzom nakazano zniszczenie sprzętu oraz przedarcie się na południe Francji. Zaszyfrowany rozkaz nadany przez radio dla jednostek dywizji brzmiał: „4444”.
21 czerwca 1940
Zakończenie ewakuacji rządu polskiego z Francji do Wielkiej Brytanii. Prezydent RP Władysław Raczkiewicz na londyńskim dworcu został przywitany przez króla Jerzego VI. Z Francji udało się ewakuować około 27 tys. polskich żołnierzy.
21 czerwca 1940
Początek ewakuacji Brygady Strzelców Karpackich gen. bryg. Stanisława Kopańskiego z francuskiej Syrii do brytyjskiej Palestyny. Brygada powstała w obozie Homs w Syrii przy francuskiej Armii Lewantu. Przyczyną przejścia na terytorium kontrolowane przez Brytyjczyków było opowiedzenie się dowódcy armii francuskiej po stronie kolaborującego z Niemcami rządu Vichy. Ewakuacja zakończyła się 30 czerwca. Brygada, licząca wtedy 319 oficerów i 3437 żołnierzy, została skierowana do obozu w Latum, gdzie przeszła szkolenie według brytyjskich regulaminów i została zaopatrzona w brytyjską broń.
21 czerwca 1940
Funkcjonariusze NKWD aresztowali ppłk. Stanisława Pstrokońskiego "Stefana Łozińskiego", p.o. pomocnika komendanta ZWZ na teren okupacji sowieckiej.
30 czerwca 1940
Naczelny Wódz mianował gen. bryg. Stefana Roweckiego ps. „Grot” Komendantem Głównym Związku Walki Zbrojnej. Od 18 czerwca 1940 r. gen. Rowecki pełnił funkcję zastępcy Komendanta Głownego ZWZ z prawem podejmowania decyzji w pilnych sprawach w przypadku braku łączności z rządem.
1 lipca 1940
Utworzenie 300. Dywizjonu Bombowego Ziemi Mazowieckiej. Sformowano go z lotników polskich ewakuowanych z Francji na lotnisku Bramcote w hrabstwie Warwick. Był to pierwszy dywizjon powstały w Wielkiej Brytanii. Loty bojowe rozpoczął 14 września 1940 r., w czasie decydującej fazy bitwy o Anglię. W czasie swego istnienia jednostka wykonała 3891 lotów bojowych, zrzucając 9 tys. bomb i 1400 min morskich.
8 lipca 1940
W Londynie Komendant Główny ZWZ wydał wytyczne dotyczące pracy wojskowej w okupowanym kraju, nakazując zaniechanie wszelkich akcji bojowych, w tym sabotażu.
10 lipca 1940
Utworzenie 302. Dywizjonu Myśliwskiego "Poznańskiego". Jednostkę sformowano na lotnisku Leconfield w hrabstwie York. W czasie wojny piloci dywizjonu zestrzelili: na pewno 50½, prawdopodobnie 31 i uszkodzili 13 samolotów wroga.
10 lipca 1940
Początek Bitwy o Anglię.

Po kapitulacji Francji, następnym celem Niemiec stała się Wielka Brytania. Niezbędnym warunkiem udanej inwazji na wyspy było zniszczenie brytyjskiego lotnictwa w powietrzu i na ziemi. Dlatego z początkiem lipca 1940 r. Luftwaffe rozpoczęła intensywne naloty na południową Anglię. W bitwie powietrznej, trwającej do 31 października 1940 r., Niemcy stracili 1733 samoloty, a Brytyjczycy 733. Wzięły w niej udział dwa polskie dywizjony myśliwskie 302. i 303. oraz 300. i 301. dywizjony bombowe. Ponadto 81 polskich pilotów walczyło w dywizjonach Royal Air Force. W walkach polscy piloci zestrzeli 203 maszyny wroga, co stanowiło 11,7% wszystkich niemieckich strat w tej kampanii. Polskiemu 303. Dywizjonowi Myśliwskiemu im. Tadeusza Kościuszki w czasie bitwy przypisano zestrzelenie 126 maszyn wroga, co było najlepszym wynikiem ze wszystkich dywizjonów biorących udział w walkach. ,,Never in the field of human conflicts was so much owed so many to so few'' powiedział premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill, podsumowując znaczenie bitwy o Anglię, w której tak ważną rolę odegrali polscy lotnicy.
22 lipca 1940
Utworzenie 301. Dywizjonu Bombowego Ziemi Pomorskiej im. Obrońców Warszawy. Dywizjon sformowano na lotnisku Bramcote w hrabstwie Warwick. W czasie swego istnienia oddział wykonał 1266 lotów bojowych. W 1943 r. dywizjon został włączony do 138. Dywizjonu RAF jako eskadra C, następnie przekształcono ją w 1586. Eskadrę Specjalnego Przeznaczenia. Zajmowała się ona m.in. zrzutami do okupowanego kraju.
5 sierpnia 1940
Podpisanie przez rządy polski i brytyjski umowy wojskowej regulującej status organizacyjny i operacyjny Polskich Sił Zbrojnych. Na mocy umowy pod względem operacyjnym oddziały polskie podlegały dowództwu brytyjskiemu. Umowa formalizowała pobyt polskich żołnierzy na terenie Wielkiej Brytanii.
15 sierpnia 1940
Członkowie Związku Odwetu z oddziału ppor. sap. Wacława Smoczyka "Szeligi" dokonali zamachu bombowego na Dworcu Głównym we Wrocławiu i Dworcu Śląskim w Berlinie.
20 sierpnia 1940
Członkowie patrolu dywersyjnego Związku Odwetu podpalili zbiorniki z ropą w okolicach Krosna.
31 sierpnia 1940
Piloci 303. Dywizjonu Myśliwskiego im. Tadeusza Kościszki zestrzelili pierwszy niemiecki samolot w czasie bitwy o Anglię. W trakcie lotu ćwiczebnego por. Ludwik Witold Paszkiewicz, pilotując myśliwiec typu Hurricane, zestrzelił niemiecką maszynę Messerschmitt Bf-110. Por. Paszkiewicz zginął w walce 27 września 1940 r. Według Listy Bajana (statystyki zestrzeleń sporządzonej przez Komisję Historyczną Polskich Sił Powietrznych pod kierownictwem płk. dypl. pil. Jerzego Bajana) zestrzelił 6 nieprzyjaciela samolotów.
1 września 1940
Sformowanie na lotnisku w Bramcote 305. Dywizjonu Bombowego Ziemi Wielkopolskiej i Lidzkiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.
1 września 1940
Miękdzy Londynem a Warszawą nawiązano dwustronną, bezpośrednią łączność radiową.
9 września 1940
Sformowanie na lotnisku w Blackpool krakowskiego 309. Dywizjonu Myśliwskiego.
19 września 1940
Rtm. Witold Pilecki aresztowany przez Niemców. Rtm. Pilecki sprowokował własne aresztowanie, jego celem było dostanie się do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i założenie tam siatki konspiracyjnej.
22 września 1940
W nocy z 21 na 22 września w miejscowości grupa sabotażowa Związku Odwetu podpaliła zbiorniki ropy naftowej.
26 września 1940
W Nowym Sączu w wyniku akcji dywersyjnej Związku Odwetu spłonął magazyn drewna.
30 września 1940
W Warszawie członkowie Zwiąku Odwetu spalili magazyn śmigieł lotniczych.
2 października 1940
Okupacyjne władze niemieckie utworzyły warszawskie getto. Było ono największym skupiskiem ludności żydowskiej w okupowanej przez Niemców Europie.
22 października 1940
Między Sieradzem a Zduńską Wolą członkowie grupy dywersyjnej Związku Odwetu wykoleili pociąg towarowy.
24 października 1940
W nocy z 23 na 24 października w miejscowości Trzyniec członkowie Związku Odwetu podpalili ładunkami termitowymi magazyn miejscowej huty.
3 listopada 1940
W miejscowości Końskie oddział dywersyjny ZWZ uwolnił z wiezienia aresztowanych członków ZWZ.
15 listopada 1940
Niemieckie władze okupacyjne postanowiły odizolować ludność żydowską zamieszkującą Warszawę od reszty mieszkańców. Dzielnica żydowska - getto - mieszcząca się w płn.-zach. części miasta została zamknięta dla osób z zewnątrz. Całość obszaru otoczono murami i drutami kolczastymi. Na jego terenie zamknięto około 400 tys. polskich Żydów.
17 listopada 1940
W miejscowości Morusy NKWD aresztowało ppłk. Józefa Spychalskiego, komendanta białostockiego obszaru ZWZ.
27 listopada 1940
W Krakowie grupa sabotażowa Związku Odwetu podpaliła budynek miejscowego urzędu finansowego.
2 grudnia 1940
W Witkowicach Związek Odwetu przeprowadził akcję dywersyjną w hucie żelaza. Wysadzono w powietrze przewody gazowe pieców hutniczych.
4 grudnia 1940
W Krakowie grupa sabotażowa Związku Odwetu popdaliła niemiecką wystawę zorganizowaną w Pałacu Sztuk Pięknych.
5 grudnia 1940
Pierwsza akcja tzw. małego sabotażu.

Akcja ta miała miejsce w Warszawie. W jej trakcie członkowie konspiracyjnej Organizacji Małego Sabotażu „Wawer” stłukli szyby wystawowe w zakładach fotograficznych, które wystawiały w witrynach zdjęcia niemieckich oficerów. Akcja została przeprowadzona po tym, jak właściciele lokali nie zastosowali się do listownego wezwania do usunięcia wspomnianych fotografii. Oprócz wybijania szyb członkowie „Wawra” zajmowali się między innymi: wypisywaniem na murach niemieckich kin, do których chodzili Polacy, obraźliwych haseł, zniechęcających do tego rodzaju rozrywki, czy też malowaniem na ulicach kotwic – symbolu Polski Walczącej, co miało podnieść morale Polaków. Założycielem Organizacji Mały Sabotaż „Wawer”, działającej w latach 1939 – 1945, był instruktor harcerski Aleksander Kamiński. Poza Warszawą zorganizowany mały sabotaż prowadzony był głównie przez członków organizacji harcerskiej Szare Szeregi.
23 grudnia 1940
Grupa dywersyjna Związku Odwetu wysadziła filar kolei linowej, służącej do przewozu węgla dla huty żelaza Witkowice.
8 stycznia 1941
Powstały 317. Wileński Dywizjon Myśliwski oraz 315. Dębliński Dywizjon Myśliwski. Pierwszą z jednostek sformowano na lotnisku Acklington w hrabstwie Northumberland, drugą na lotnisku Newcastle w hrabstwie Northumberland. Piloci 317. Dywizjonu zestrzelili 48 samolotów niemieckich, zaś piloci 315. zestrzelili 86 maszyn nieprzyjaciela oraz 53 pociski V-1.
22 stycznia 1941
W nocy z 21 na 22 stycznia we Lwowie NKWD aresztowało płk. Leopolda Okulickiego, komendanta na teren okupacji sowieckiej.
14 lutego 1941
Naczelny Wódz wydał rozkaz o wzmożeniu akcji sabotażowej ograniczonej po klęsce Francji.
15 lutego 1941
Pierwszy zrzut Cichociemnych, skoczków-kurierów rządu gen. Sikorskiego do okupowanej Polski. Był to również pierwszy zrzut przeprowadzony w Europie.
21 lutego 1941
W Poznaniu grupa dywersyjna Związku Odwetu podpliła magazyn portu rzecznego.
22 lutego 1941
Na lotnisku Pembrey pod Liverpoolem sformowano 316. Warszawski Dywizjon Myśliwski. W czasie działań bojowych polscy piloci zestrzelili 45 niemieckich samolotów i 74 pocisków V-1.
1 marca 1941
Członkowie grupy dywersyjnej Związku Odwetu podpaliła hale fabryczne mieleckich zakładów lotniczych.
7 marca 1941
W Warszawie członkowie grupy bojowej Związku Walki Zbrojnej wykonała wyrok śwmierci na kolaborancie, aktorze filmowy i teatralnym Igo Symie.
15 marca 1941
W Warszawie ukazał się pierwszy numer czasopisma "Rzeczpospolita Polska", organu prasowego Delegatury Rządu n a Kraj.
23 marca 1941
Pierwszy nalot polskich samolotów na Berlin.

Po przegranej kampanii 1939 r. w Polsce walczyli u boku sojuszników we Francji, a później wsławili się w bitwie o Anglię. Oprócz dywizjonów myśliwskich w Wielkiej Brytanii tworzono również dywizjony bombowe. Spośród 16 polskich dywizjonów 4 były bombowe. W wyprawie bombowców z 23 marca 1941 r. wzięło udział 130 maszyn alianckich, wśród nich cztery samoloty Vickers Wellington należące do polskiego 300. Dywizjonu Bombowego "Ziemi Mazowieckiej". W nalocie miało uczestniczyć 12 polskich bombowców z 300. i 301. dywizjonu, ale 8 maszyn nie wystartowało z powodów technicznych. Pierwszy brytyjski nalot na Berlin miał miejsce już w czasie bitwy o Anglię 25 sierpnia 1940 r.; od wiosny 1941 r. lotnictwo sprzymierzonych dokonywało regularnych bombardowań większych miast niemieckich.
13 kwietnia 1941
W Wilnie członkowie NKWD aresztowali komendanta miejscowego okręgu ZWZ, płk. Nikodema Sulika "Sarnowskiego".
21 kwietnia 1941
Generał Kazimierz Sosnkowski przekazał brytyjskiemu ministrowi informacji dane wywiadowcze zdobyte przez ZWZ na temat koncentracji jednostek niemieckich do uderzenia na ZSRR.
22 maja 1941
Podniesiono polską banderę na O.R.P "Krakowiak". Był to niszczyciel eskortowy typu Hunt II, który został wydzierżawiony Polskiej Marynarce Wojennej na mocy umowy z Royal Navy.
26 maja 1941
Niszczyciel ORP "Piorun", wchodzący w skład 4. Flotylli Niszczycieli, biorącej udział udział w operacji przeciwko niemieckiemu pancernikowi "Bismarck", zlokalizował niemiecki okręt i rozpoczął ostrzał. Dzień później Brytyjczykom udało się zatopić "Bismarcka".
27 maja 1941
W wyniku akcji sabotażowej przeprowadzonej w Poznaniu przez członków Stronnictwa Narodowego zniszczony został transport mundurów wojskowych przeznaczony dla oddziałów niemieckich.
30 maja 1941
Załoga polska objęła, przejęty od Brytyjczyków, niszczyciel eskortowy typu Hunt II. Polacy zmienili nazwę okrętu z HMS "Oakley" na ORP "Kujawiak".
28 czerwca 1941
Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej wydał wytyczne dla komendantów poszczególnych obszarów i okręgów wschodnich o zadaniach ZWZ po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej.
5 lipca 1941
Akcja „N” była szczególnym rodzajem działalności prowadzone przez specjalnie do tego powołany oddział Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej wśród Niemców. Organizował je referat „N” (powołany w grudniu 1940 r. przez gen. Stefana Roweckiego), który w październiku 1941 r. przekształcono w Samodzielny Podwydział „N” Biura Informacji i Propagandy Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej. Kierował nim ppor. rez. Tadeusz Żenczykowski „Kania”. Pod jego kierownictwem stosowano przeciw Niemcom walkę psychologiczną polegającą na kolportażu specjalnie przygotowanych konspiracyjnych pism i ulotki w języku niemieckim. Miały one wywołać wrażenie, że są dziełem niemieckich grup antyhitlerowskich, co w konsekwencji zmierzało do osłabienia morale i stworzenie wśród oddziałów niemieckich przeświadczenia o nieuchronności klęski III Rzeszy. Pierwszą broszurą wydaną w ramach akcji „N” była ulotka fikcyjnej organizacji „Soldatenverband Freiheit der Ost-Front", zapowiadająca klęskę wojsk niemieckich w wojnie z ZSRR. W latach 1942-1944 w ramach akcji „N” na terenie Generalnej Guberni, obszarach wcielonych do Rzeszy oraz samej Rzeszy, a także na froncie wschodnim wydano łącznie ponad 1 milion egzemplarzy różnych wydawnictw i materiałów propagandowych. Akcję prowadzono do kwietnia 1944 r.
25 lipca 1941
Generał W. Sikorski wyłączył ZWZ spod kompetencji Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju i uznał go za część składową Polskich Sił Zbrojnych, podporządkowując go sobie jako Naczelnemu Wodzowi.
30 lipca 1941
Układ Sikorski-Majski.

We wrześniu 1939 r. Związek Radziecki działając w sojuszu z Niemcami uderzył na Polskę i zajął wschodnie ziemie Rzeczypospolitej ustalone w tajnym protokole do układ Ribbentrop Mołotow. Z zajętych polskich obszarów Sowieci w ramach represji wywieźli kilkaset tysięcy Polaków, zsyłając ich do łagrów lub przymusowo osiedlając w głębi ZSRR. Po niemieckim ataku na ZSRR w czerwcu 1941r., Związek Radziecki stał się naturalnym sojusznikiem Wielkiej Brytanii w koalicji antyhitlerowskiej. Zaistniała potrzeba uregulowanie stosunków polsko-radzieckich, zerwanych po agresji sowieckiej 17 września. Do podpisania układu pomiędzy rządem polskim działającym na uchodźstwie a rządem radzieckim doszło w Londynie 30 lipca 1941 r. Unieważniał on umowy niemiecko-radzieckie z 1939 r. i przywracał stosunki dyplomatyczne między oboma państwami. Władze sowieckie wyraziły zgodę na utworzenie armii polskiej na terenie ZSRR i ogłosiły „amnestię” dla obywateli polskich, którzy po 1939 r. zostali wywiezieni w głąb Rosji. Dowódcą tworzonej armii został, wypuszczony z więzienia na Łubiance, gen. Władysław Anders.
6 sierpnia 1941
Naczelny Wódz mianował gen. dyw. Władysława Andersa dowódcą armii polskiej tworzonej w ZSRR. Pierwotnie planowano, że dowódcą armii powstałej na mocy układu Sikorski-Majski zostanie gen. dyw. Stanisław Haller, gdyż Rząd na Wychodźctwie nie wiedział, że zginął on wiosną 1940 r., zamordowany przez Sowietów. Ostatecznie dowództwo powierzono, zwolnionemu kilka dni wcześniej z więzienia NKWD na Łubiance, gen. Władysławowi Andersowi.
14 sierpnia 1941
Podpisanie umowy polsko-radzieckiej, ustalającej zasady działania Armii Polskiej w ZSRR. Wojsko Polskie, tworzone na mocy układu Sikorski-Majski (zawartego 30 lipca), pod względem operacyjnych miało podlegać Naczelnemu Dowództwu ZSRR, pod względem organizacyjnym i personalnym Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych. Na terenie ZSRR miano tworzyć tylko jednostki lądowe. Zgłaszający się lotnicy i marynarze mieli zostać wysłami do Wielkiej Brytanii w celu uzupełnienia istniejących tam jednostek. Uzbrojenie i wyposażenie formowanych oddziałów miało być dostarczone przez rząd radziecki, jak również pochodzić z dostaw dla rządu polskiego w ramach amerykańskiej pomocy zgodnie z Lend-Laese Act.
19 sierpnia 1941
Polacy w Tobruku.

Pierwsze oddziały Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich przybyły do Tobruku w Libii. Przerzut brygady, pod kryptonimem „Treacle”, drogą morską z Egiptu do Libii, odbył się w siedmiu transportach i zakończył się 28 sierpnia. Oddziały polskie, liczące ok. 5 tys. żołnierzy, początkowo obsadziły południowy odcinek obronny zmieniając Australijczyków z 20. Brygady. Następnie w październiku SBSK, wzmocniona batalionami czechosłowackim i australijskim, otrzymała do obrony najtrudniejszy, zachodni odcinek, który miał ok. 20 km długości. W obronie twierdzy karpatczycy walczyli do 10 grudnia 1941 r., gdy wojska brytyjskie odblokowały twierdzę.
3 września 1941
Naczelny Wódz gen. W. Sikorski uznał Związek Walki Zbrojnej za główną cześć Sił Zbrojnych RP. Jednocześnie nakazał zintensyfikowanie scalenia z ZWZ wszystkich konspiracyjnych organizacji wojskowych.
20 września 1941
Generał Kazimierz Sawicki "Prut" otrzymał nominację na komendanta lwowskiego obszaru ZWZ.
23 września 1941
Powstanie 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

Z inicjatywy płk. dypl. Stanisława Sosabowskiego na bazie 4. Kadrowej Brygady Strzelców powołano do życia pierwszą w wojsku polskim jednostkę powietrznodesantową. W myśl pierwotnych zamierzeń miała zostać użyta do wsparcia oddziałów Armii Krajowej. We wrześniu 1944 r. pod dowództwem generała Sosabowskiego wzięła udział w operacji „Markert-Garden” w Holandii. Operacja miała na celu uchwycenie mostów na Renie, co ułatwiłoby aliantom wkroczenie do Zagłębia Rury.
29 września 1941
Na mocy rozkazu organizacyjnego nr 875 powstała Służba Ochrony Powstania (od 1943 r. znana jako Wojskowa Służba Ochrony Powstania). Zadaniem jej członków miało być pełnienie służby ochronno-wartowniczej i garnizonowej w momencie wybuchu powstania powszechnego.
10 października 1941
Gen. W. Sikorski polecił Komendantowi Głównemu ZWZ zorganizowanie sieci wywiadu na tyłach frontu wschodniego.
29 października 1941
Powrót marsz. Edwarda Rydza Śmigłego do Warszawy. Były Naczelny Wódz Wojska Polskiego w wojnie obronnej 1939 r. opuścił terytorium Rzeczpospolitej 17 września 1939 r. i został internowany w Rumunii. W Warszawie ukrywał się pod przybranym nazwiskiem Adam Zawisza, u generałowej Jadwigi Maxymowicz-Raczyńskiej.
1 listopada 1941
Polska prasa konspiracyjna prezentowana na wystawie prasy okupowanych krajów Europy, zorganizowanej w Londynie, otrzymała pierwsze miejsce. Wystawiono ponad 100 tytułów pism konspiracyjnych.
2 grudnia 1941
Śmierć marsz. Edwarda Rydza-Śmigłego.

Był bliskim współpracownikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego, od 1936 r. Marszałkiem Polski oraz Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego w wojnie obronnej 1939 r. W październiku 1941 r. wrócił potajemnie do okupowanej Polski. W powstających strukturach polskiego państwa podziemnego nie odegrał żadnej roli politycznej.
3 grudnia 1941
W Moskwie odbyło się spotkanie gen. Władysława Sikorskiego z Józefem Stalinem. Rozmowy dotyczyły ewakuacji 25 tys. polskich żołnierzy do Iranu. Podczas spotkania gen. Sikorski poruszył również temat kilku tysięcy polskich oficerów wziętych do niewoli przez Armię Czerwoną we wrześniu 1939 r., których dalsze losy pozostawały nieznane. Stalin ukrył fakt, że Polacy z jego rozkazu zostali rozstrzelani przez NKWD wiosną 1940 r.
11 grudnia 1941
Prezydent RP Władysław Raczkiewicz ogłosił stan wojny Polski z Japonią. Stosunki między obu państwami zostały unormowane dopiero na mocy postanowień układu z 8 lutego 1957 r. podpisanego przez wiceministra spraw zagranicznych PRL Józefa Winiewicza i ambsadora Japonii przy ONZ Kase Toshikazu.
1 stycznia 1942
W Waszyngtonie przedstawiciele 26 państw (w tym Polski) podpisali Deklarację Narodów Zjednoczonych. Była ona kolejnym, po Karcie Atlantyckiej, dokumentem poprzedzającym utworzenie ONZ. Państwa, których przedstawiciele podpisali Deklarację, zobowiązywały się do walki z państwami faszystowskimi i niezawierania z nimi odrębnego pokoju oraz potwierdzały, że użyją wszystkich sił oraz potencjału gospodarczego i politycznego w walce z hitleryzmem.
5 stycznia 1942
Powstała Polska Partia Robotnicza (PPR), na czele której stanął Marceli Nowotko. Jej zbrojnym ramieniem stała się Gwardia Ludowa (GL).
9 stycznia 1942
Jerzy Różycki, polski matematyk i kryptolog, który wybitnie przyczynił się do rozpracowania maszyny szyfrującej Enigma m. in. poprzez współwykonawstwo jej repliki, zginał w wyniku zatonięcia statku na Morzu Śródziemnym na pokładzie którego się znajdował. Złamanie niemieckich szyfrów wg aktualnych wyliczeń przyśpieszyło zakończenie II wojny światowej nawet o 2 - 3 lata.
13 stycznia 1942
Początek translokacji jednostek armii gen. Andersa do Azji Środkowej.

Translokacja Armii Polskiej do środkowoazjatyckich republik ZSRR: Kazachskiej, Uzbeckiej i Kirgiskiej była związana głownie koniecznością skrócenia dróg zaopatrzenia w sprzęt i broń brytyjską, które były dostarczane jednostkom polskim z Iranu. Przerzut żołnierzy i cywilów z rejonu orenburskiego (gdzie uprzednio stacjonowali) odbywał się w bardzo trudnych, zimowych warunkach, przy mrozie dochodzącym do -50ºC. W nowym miejscu zakwaterowania warunki okazały się również mało sprzyjające; panował klimat półtropikalny i szalała epidemia tyfusu, w wyniku której zmarło około 10 tys. żołnierzy i cywilów.
25 stycznia 1942
W nocy z 24 na 25 stycznia patrol Związku Odwetu wykoleił pociąg pod Jędrzejowem.
1 lutego 1942
W Warszawie ukazał się pierwszy numer ''Trybuny Wolności", centralnego organu prasowego Polskiej Partii Robotniczej.
11 lutego 1942
W ramach akcji Małego Sabotażu prowdzonej przez Szare Szeregi Maciej Aleksy Dawidowski ps. "Alek" odkręcił z pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie tablicę z niemickmim napisem: "Dem grosenn Astronomen". Za ten czyn został wyróżniony honorowym pseudonimem "Kopernicki".
14 lutego 1942
Powstanie Armii Krajowej.

Rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysława Sikorskiego z 14 lutego 1942 r. Związek Walki Zbrojnej, jedna z pierwszych konspiracyjnych organizacji wojskowych powołanych do życia na okupowanych ziemiach polskich, została przemianowana na Armię Krajową. Komendantem Głównym został gen. bryg. Stefan Rowecki „Grot”. AK istniała do 19 stycznia 1945 r., kiedy to ostatni Komendant Główny gen. bryg. Leopold Okulicki „Niedźwiadek” wydał rozkaz o jej rozwiązaniu. Armia Krajowa była najliczniejszą formacją konspiracyjno-wojskową podczas II wojny światowej, której liczebność w szczytowym okresie wynosiła ok. 400 tys. ludzi. Aby zrealizować nadrzędny cel, jakim było odzyskanie niepodległości, AK zorganizowała podziemną armię, jednocześnie prowadząc samoobrony i sabotując wysiłek zbrojny III Rzeszy. AK przygotowała oddziały zbrojne w celu wywołania powstania krajowego, które wybuch planowano w okresie załamania militarnego Niemiec. Kulminacją wysiłku zbrojnego Armii Krajowej było, rozpoczęte 1 sierpnia 1944 r., powstanie warszawskie. Niestety jego klęska położyła kres nadziei na odzyskanie pełnej niepodległości i suwerenności przez Polskę po zakończeniu II wojny światowej.
25 lutego 1942
Rozkaz generała Władysława Sikorskiego o formowaniu w Szkocji polskiej 1. Dywizji Pancernej, której dowódcą został gen. bryg. Stanisław Maczek.
25 lutego 1942
Powołano Wojskową Służbę Kobiet.
27 lutego 1942
Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej wydał rozkaz o scaleniu oddziałów wojskowych organizacji konspiracyjnej Polska Niepodległa z ZWZ.
3 marca 1942
W nocy z 2 na 3 marca w Nienadowej żołnierze Armii Krajowej przeprowadzili akcję na niemiecki magazyn broni. W czasie operacji zdobyto ponad 200 sztuk broni różnego rodzaju.
10 marca 1942
W wyniku podpalenia dokonanego przez członków Związku Odwetu spłonął hangar lotniczy w miejscowości Rudnik.
16 marca 1942
W Warszawie dowódca AK wydał rozkaz nr 129 w sprawie udziału Szarych Szeregów w pracach organizacji wojskowej.
18 marca 1942
Konferencja dowócy Armii Polskiej w ZSRR gen. Władysława Andersa z Przewodniczącym Rady Komisarzy Ludowych ZSRR Józefem Stalinem. Na spotkaniu uzgodniono decyzję o ewakuacji części armii polskiej do Persji.
20 marca 1942
Pojawienie się symbolu Polski Walczącej na murach okupowanej Warszawy. Członkowie młodzieżowej konspiracyjnej organizacji „Wawer”, złożonej w dużej mierze z harcerzy z „Szarych Szeregów”, po raz pierwszy namalowali znak Polski Walczącej. Miał on formę kotwicy, zbudowanej z liter „P” jak Polska i „W” jak walka. Autorką projektu była najprawdopodobniej instruktorka harcerska Anna Smoleńska, ps. „Hania”, studentka historii sztuki na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Zgłosiła ona swój projekt na ogłoszony przez Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej konspiracyjny konkurs na najlepszy symbol ruchu oporu. Znak ten do końca okupacji malowali głównie harcerze „Szarych Szeregów” na słupach ogłoszeniowych, przystankach i ścianach domów, narażając się na surowe kary niemieckich władz.
24 marca 1942
Rozpoczęcie ewakuacji do Persji pierwszego rzutu Armii Polskiej w ZSRR.
8 kwietnia 1942
Grupa dywersantów ze Związku Odwetu podpaliła skład materiałów wojskowych w Krakowie.
9 kwietnia 1942
Dowódca Armii Krajowej wydał rozkaz nr 5 o "Odtwarzaniu Sił Zbrojnych w Kraju".
10 kwietnia 1942
Dowódca AK wydał rozkaz nr 60 o wprowadzeniu kryptonimu konspiracyjnego Armii Krajowej - PZP (Polski Związek Powstańczy).
11 kwietnia 1942
Członkowie grupy dywersyjnej organizacji "Wachlarz" zatopili w Kanale Królewskim opancerzony monitor blokujący drogę wodną łączącą Morze Czarne z Bałtykiem.
16 kwietnia 1942
W czasopiśmie konspiracyjnym "Biuletyn Informacyjny" będącym organem prasowym AK ukazała się reprodukcja kotwicy Polski Walczącej. Symbol ten, masowo pojawiający się na murach i pomnikach warszawy, wskrzeszał polskie nadzieje na niepodległość.
30 kwietnia 1942
Na terenie okupowanej Polski pojawiły się sfingowane zawiadomienia niemieckie ogłaszające 1 maja dniem wolnym od pracy. Część przedsiębiorstw zastosowała się do jego treśći.
1 maja 1942
Naczelny Wódz gen. Sikorski nadał pierwszy Order Wojenny Virtuti Militari IV klasy za służbę w konspiracji. Odznaczenei otrzymał gen. Stefan Rowecki "Grot".
3 maja 1942
Powstała 3. Dywizja Strzelców Karpackich. Jednostkę sfomowano z Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, do której dołączono żołnierzy Armii Polskiej na Wschodzie. Dywizja weszła w skład 2. Korpusu Polskiego.
3 maja 1942
W nocy z 2 na 3 maja patrol z organizacji "Wachlarz" dokonał siedmiu przerwań torów na lini kolejowej Mińsk-Homel.
7 maja 1942
W "Biuletynie Informacyjnym" opublikowano "10 przykazań walki cywilnej". Stanowiły one swoisty zbiór zasad moralnych, którymi powinni kierować się Polacy w trakcie okupacji.
19 maja 1942
Zamach na kasyno w Alei Szucha w Warszawie.
Kasyno dla funkcjonariuszy niemieckiego aparatu bezpieczeństwa, ich agentów oraz kolaborantów znajdowało się w pilnie strzeżonej niemieckiej dzielnicy policyjnej okupowanej Warszawy. Ludność okupowanej stolicy Polski uznawała korzystanie z niego za przejaw braku zasad moralnych i sprzyjanie władzom okupacyjnym. Aby ukarać kolaborantów Tadeusz Koral ps. „Krzysztof” oraz Halina Karin-Dębnicka z organizacji konspiracyjnej „Polscy Socjaliści” postanowili przeprowadzić zamach na kasyno. Po legalnym wejściu do środka, konspiratorzy usiedli przy stoliku i zamówili kolację. Po umieszczeniu za kotarą bomby ukrytej w damskiej torebce opuścili lokal. Wybuch bomby zranił kilku klientów kasyna. Akcja odbiła się szerokim echem w Warszawie, zniechęcając Polaków do ewentualnej współpracy z okupantem.
24 maja 1942
W Warszawie żołnierze batalionu dyspozycyjnego KG AK "Baszta" opanowali garaże niemieckie przy ul. Czerniakowskiej.
8 czerwca 1942
W miejscowości Tarnawatka oddział Batalionów Chłopskich B. Iskrza "Kmicica" z grupą bojową Armii Krajowej rtm. T. Niedziałkowskiego "Tomasza" i oddziałem partyzantów sowieckich z oddziału M. Atamanowa spaliła tartak i fabrykę mebli.
25 czerwca 1942
Patrol organizacji "Wachlarz" wykoleił 3 wagony z amunicją pod Zasłaniem.
3 lipca 1942
Członkowie "Wachlarza" wysadzili w powietrze transport wojskowy pod Kuncewiczami. W trakcie akcji doszło do wymiany ognia z ochroną transportu.
4 lipca 1942
Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych Józef Stalin wydał zgodę na ewakuację Armii Polskiej z ZSRR do Persji, okupowanej wówczas przez wojska sowieckie i brytyjskie. Armię polską przetransportowano z Krasnowodska przez Morze Kaspijskie do Pahlavi w Iranie. W ciągu trwającej kilka tygodni ewakuacji, terytorium ZSRR opuściło 41 tys. żołnierzy i 74 tys. cywilów.
5 lipca 1942
Członkowie Związku Odwetu podpalili zbiorniki benzyny i smarów Wermachtu przy ul. Podskarbińskiej w Warszawie.
14 lipca 1942
Pod Małorytą członkowie patrolu Wachlarza wysadzili w powietrze transport wojskowy i stoczyli walkę z ochroną.
24 lipca 1942
Dowódzca AK poinformował Naczelnego Wodza o zamiarze podjęcia od września 1942 r. wzmożonej akcji dywersyjnej, a na wschodzie kraju także partyzanckiej.
25 lipca 1942
Patrol dywersyjny AK z Obwodu Końskie dowodzony przez kpr. pchor. Kazimierza Chojniarza "Wacka" dokonał nieudanego ataku na miejscowe więzienie.
27 lipca 1942
Członkowie grupy dywersyjnej Związku Odwetu zniszczyli rurociąg doprowadzający gaz ziemny do hut w Skarżysku, Starachowicach i Ostrowcu.
30 lipca 1942
Członkowie patrolu organizacji Wachlarz wysadzili w powietrze transport wojskowy koło Łowczy.
11 sierpnia 1942
Patrol organizacji Wachlarz wysadził w powietrze tory kolejowe na trasie Dynenburg-Leningrad.
13 sierpnia 1942
Członkowie organizacji Wachlarz spalili most drogowy w Kobryniu, zerwali tory kolejowe na trasie Brześć-Baranowicze oraz spowodowali katastrofę kolejową na lini Brześć-Homel.
15 sierpnia 1942
Naczelny Wódz gen. broni Władysław Sikorski wydał rozkaz o podporządkowaniu wszystkich organizacji wojskowych w kraju Komendantowi Głównemu Armii Krajowej.
19 sierpnia 1942
Wojska kanadyjskie i brytyjskie podjęły próbę dokonania desantu na północnym wybrzeżu Francji pod Dieppe. Niemcy, którzy wykryli alianckie przygotowania, odparli krwawo atak. W osłonie wycofującego się alianckiego konwoju wziął udział polski kontrtorpedowiec ORP „Ślazak” oraz 5 polskich dywizjonów myśliwskich. Tego dnia polscy piloci zestrzeli co najmniej 15 niemieckich maszyn.
25 sierpnia 1942
Zakończenie ewakuacji Armii Polskiej z ZSRR do Iranu. Armia, dowodzona przez gen. Władysława Andersa, powstała na mocy układu Sikorski-Majski z lipca 1941 r. W skutek nacisków brytyjskich i pogarszających się relacji polsko-sowieckich wojsko zostało ewakuowane do strefy kontrolowanej przez Brytyjczyków w kilku etapach. W końcowej fazie operacji przetransportowano ok. 4,5 tys. żołnierzy i 26 tys. cywilów. Łącznie ZSRR opuściło ok. 112 tys. obywateli polskich.
27 sierpnia 1942
Dowódca Armii Krajowej wydał rozkaz rozwiązania konspiracyjnej organizacji "Muszkieterowie".
28 sierpnia 1942
Scalenie AK z Polską Organizacją Zbrojną "Znak".
5 września 1942
Członkowie Wachlarza wykoleili pociąg remontowy na linii Zasław-Ratomka.
11 września 1942
Patrol Związku Odwetu wysadził w powietrze gazociąg. W wyniku tego został uszkodzony most kolejowy na Kamiennej w Romanowie koło Ostrowca Świętokrzyskiego.
12 września 1942
Rozkaz gen. Sikorskiego likwidujący Polskie Siły Zbrojne w ZSRR i powołujący do życia Armię Polska na Wschodzie.
12 września 1942
Oddział Armii Krajowej rozbił posterunek żandarmerii niemieckiej w Opocznie.
20 września 1942
Powstanie konspiracyjnej organizacji wojskowej Narodowe Siły Zbrojne.
4 października 1942
W nocy z 3 na 4 października patrol "Wachlarza" wysadził w powietrze pod Jewjem pociąg towarowy.
4 października 1942
W wyniku ataku na więzienie na Zawodziu uwolniono ppłk. Stanisława Mareckiego "Butryma", komendanta inspektoratu częstochowskiego Armii Krajowej.
5 października 1942
Oddział bojowy Podokręgu Północnego Obszaru AK Warszawa rozbił areszt w Zieluniu, uwalniając wszystkich przetrzymanych.
8 października 1942
Akcja "Wieniec".

8 października oddziały Armii Krajowej przeprowadziły jedną z pierwszych dużych akcji dywersyjnych na terenie okupowanej Polski, wymierzoną przeciw transportowi niemieckiemu. Do tego zadania wyznaczono 4 patrole batalionów saperskich, 2 z Kobiecych Patroli Minerskich oraz 1 z saperów kolejowych – łącznie 21 osób. W wyniku ich działań zniszczone zostały tory kolejowe prowadzące do Warszawy, co spowodowało zablokowanie warszawskiego węzła kolejowego na kilkanaście godzin. Patrole biorące udział w akcji nie poniosły żadnych strat. Mimo, że Armia Krajowa nie przyznała się do zorganizowania dywersji w obawie przed represjami wobec ludności cywilnej, Niemcy w odwecie w nocy z 15/16 października 1942 r. ustawili w pięciu miejscach w Warszawie szubienice, na których stracono łącznie 50 więźniów Pawiaka, zaś kolejnych 39 osób rozstrzelano.
12 października 1942
Oddział AK przeprowadził udany atak na posterunek niemieckiej żandarmerii w Opocznie.
1 listopada 1942
W nocy z 31 października na 1 listopada członkowie siatki wywiadowczej dowodzonej przez kpt. Edwarda Jaświłko "Zaremby" zaatakowali areszt policji bezpieczeństwa w Białymstoku.
3 listopada 1942
W nocy z 2 na 3 listopada obwodowy oddział dywersji Armii Krajowej dowodzony przez Zygmunta Wyrwicza "Cumulusa" uwolnił z więzenia w miejscowości Końskie 8 członków AK.
4 listopada 1942
Podpisanie umowy o zasadach scalenia Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej.
6 listopada 1942
Członkowie plutonu kolejowego z Szaniaw wysadzili w powietrze pociąg towarowy na linii Międzyrzec-Łuków, z którym następnie zderzył się pociąg sanitarny.
10 listopada 1942
Komendant Armii Krajowej wydał rozkaz nr 71 skierowany do komendantów obszarów i okręgów AK. Dotyczył on stawiania oporu w przypadku rozszerzenia niemieckiej akcji eksterminacji ludności żydowskiej w Polsce.
12 listopada 1942
Początek wysiedleń na Zamojszczyźnie.

20 lipca 1941 r. Reichsfuehrer SS i Komisarz Rzeszy ds. Umacniania Niemczyzny Heinrich Himmler wydał rozporządzenie, na podstawie którego powiat zamojski miał zostać obszarem osadniczym ludności niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie, co wiązało się z wysiedleniem miejscowej ludności. Wysiedlenia na Zamojszczyźnie były częścią Generalnego Planu Wschodniego, który miał być realizowany przez 20-30 lat. Przewidywał on wygnanie milionów Słowian z krajów Europy Wschodniej i Środkowej w celu zdobycia „przestrzeni życiowej” dla Niemców. Pierwsze wysiedlenia ok. 2 tys. polskich chłopów rozpoczęły się w listopadzie 1942 r. Od grudnia 1942 r. do czerwca 1943 r. z Zamojszczyzny wysiedlono łącznie ok. 60-70 tys. ludzi. Akcję przeprowadzano brutalnie, rozdzielając rodziny i wysyłając gdzie indziej kobiety i dzieci, mężczyzn oraz starców. Tych, którzy sprzeciwiali się , często rozstrzeliwano. Wysiedlonych umieszczano w obozach przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu, następnie po selekcji wywożono na roboty do Niemiec bądź do obozów koncentracyjnych. Opróżnione z ludności polskiej obszary przekazywano kolonistom niemieckim i ukraińskim. Przyjechało ich tam łącznie ok. 12 tys. osób. Akcja niemiecka spotkała się ze zbrojnym przeciwdziałaniem oddziałów Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej. W ramach tzw. powstania zamojskiego dochodziło do licznych bitew z niemieckimi ekspedycjami karnymi, podpaleń wsi zajętych przez kolonistów niemieckich oraz aktów sabotażu na liniach kolejowych.
12 listopada 1942
Naczelny Wódz gen. Sikorski zatwierdził ujednolicony tekst przysięgi żołnierzy Armii Krajowej.
16 listopada 1942
W odpowiedzi na niemieckie represje po akcji ,,Wieniec” członkowie Związku Odwetu przeprowadzili operację ,,Odwet Kolejowy” w okolicach Radomia, Dęblina, Łukowa i Terespola. W jej wyniku wykolejono 5 pociągów, zniszczono 1 most i 1 uszkodzono oraz wykolejono 3 pociągi ratownicze.
16 listopada 1942
W nocy z 16 na 17 listopada grupa bojowa Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich rozbroiła posterunek policji w Parysowie oraz zniszczyła dokumentację urzędu gminnego.
20 listopada 1942
Patrol organizacji "Wachlarz" wysadził w powietrze tor kolejowy pod Indrą.
26 listopada 1942
Gen. Stefan Rowecki "Grot" otrzymał nominację na Delegata Ministra Obrony Narodowej w Kraju.
2 grudnia 1942
Żydowska Organizacja Bojowa była to zbrojna organizacja założona w getcie warszawskim z połączenia Organizacji Bojowej Bloku Antyfaszystowskiego, Cukunft i grup Akiba oraz młodzieżówki Bundu (Powszechnego Żydowskiego Związku Robotniczego na Litwie, w Polsce i Rosji;). Kilkusetosobowa organizacja uzbrajana i wspomagana była przez Armię Krajową, Gwardię Ludową i Korpus Bezpieczeństwa. Komendantem Głównym ŻOB został Mordechaj Anielewicz ps. „Aniołek”. Prowadziła ona działalność propagandową, szkolenia wojskowe, gromadziła broń, budowała bunkry, likwidowała zdrajców i agentów gestapo oraz przygotowywała plan obrony getta. Dowództwo ŻOB-u kierowało powstaniem w getcie warszawskim w kwietniu i maju 1943 r. Nieliczni członkowie, którzy przeżyli zagładę getta w stolicy Polski wzięli też udział w powstaniu warszawskim oraz walczyli w oddziałach partyzanckich różnych ugrupowań. Lokalne oddziały ŻOB podjęły walkę zbrojną także w Białymstoku i kilku innych miastach, która jednak nie przyniosła większych sukcesów.
3 grudnia 1942
Dowódca Armii Krajowej wydał rozkaz o zapewnieniu opieki nad rodzinami zabitych i aresztowanych członków organizacji.
4 grudnia 1942
W Warszawie powołano konspiracyjną Radę Pomocy Żydom "Żegota". Działająca w l. 1942-1945 polska organizacja podziemna kontynuowała tradycję założonego przez Zofię Kossak-Szczucką i Wandę Krahelską-Filipowicz Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom, zajmującego się niesieniem pomocy ludności żydowskiej.
7 grudnia 1942
Oddziały Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej wykonały akcję odwetową na zamieszkaną przez Niemców wieś Udrycze. Działania były odpowiedzią na wysiedlenia ludności polskiej na Zamojszczyźnie.
8 grudnia 1942
Oddziały BCh i AK, w ramach akcji odwetowej za wysiedlenie ludności polskiej na Zamojszczyźnie, podpaliły zamieszkałą przez Niemców wieś Niewóz.
11 grudnia 1942
Członkowie Związku Odwetu wykoleili pociąg wojskowy na linii Siedlce-CZeremcha oraz kolejny na linii Wyszków-Ostrołęka.
19 grudnia 1942
We Lwowie gestapo aresztowało płk. Władysława Smereczyńskiego "Esema", komendanta tamtejszego okręgu AK.
24 grudnia 1942
Wystrzelenie pierwszego niemieckiego samolotu-pocisku V-1 na poligonie Zakładów Doświadczalnych Peenemünde-Wschód.

W rozpracowaniu miejsca produkcji i konstrukcji pocisku wziął czynny udział wywiad AK, który dostarczył analizę techniczną inż. Antoni Kocjana i prof. Janusza Groszkowskiego wraz z częściami rakiety do Londynu. Umożliwiło to zbombardowanie Peenemünde przez lotnictwo alianckie w sierpniu 1943 r.
24 grudnia 1942
Oddział Obwodu AK Końskie przeprowadził atak na niemiecki posterunek obrony przeciwlotniczej w Czarnieckiej Górze.
27 grudnia 1942
Patrol organizacji "Wachlarz" wysadził w powietrze tor kolejowy na linii Wilno-Kowno.
29 grudnia 1942
W rejonie Turmont patrol dywersyjny AK spalił 40 cystern z paliwem na trasie Wilno-Dynenburg.
30 grudnia 1942
Członkowie Związku Odwetu dokonali zamachu bombowego na stacji kolejowej na Anhalt, na przedmieściach Berlina.
31 grudnia 1942
W ramach akcji odwetowej za wysiedlenia za Zamojszczyźnie oddziały dywersyjne AK wysadziły w powietrze pociąg wojskowy pod Kraśnikiem oraz mosty i przepusty kolejowe na terenie węzła lubelskiego.
1 stycznia 1943
Oddział Kedywu z Podokręgu Wschodniego AK Obszaru Warszawskiego wykoleił pociąg towarowy w tunelu linii średnicowej w Warszawie.
1 stycznia 1943
Członkowie grupy dywersyjnej AK zniszczyli wieżę ciśnień na stacji kolejowej w Krasnobrodzie.
2 stycznia 1943
Kierownictwo Walki Konspiracyjnej wydało pierwszy komunikat informujący o akcji AK "Wieniec II".
6 stycznia 1943
Patrol Związku Odwetu pod dowództwem ppor. Bolesława Mucharskiego "Lekarza" wysadził w powietrze tor kolejowy na linii Łuków-Lublin.
12 stycznia 1943
W Warszawie ogłoszono pierwszy komunikat Kierownictwa Walki Konspiracyjnej. Dotyczył on akcji dywersyjnej ''Wieniec II" (wymierzonej w niemiecki transport kolejowy) przeprowadzonej przez żołnierzy Armii Krajowej 31 grudnia 1942 r.
12 stycznia 1943
Członkowie grupy sabotażowej Związku Odwetu spowodowali eksplozję pięciu ton prochu strzelniczego w wytwórni prochu w Pionkach.
13 stycznia 1943
W nocy z 12 na 13 stycznia grupa bojowa Armii Krajowej uwolniła z więzienia w Łomży aresztowanych członków organizacji.
15 stycznia 1943
Objęcie przez polską załogę krążownika ORP "Dragon".
17 stycznia 1943
Akcja Gwardii Ludowej na trzy niemieckie kina (Nur für Deutsche) w Warszawie. Akcja była odpowiedzią na masowe łapanki, które miały miejsce dwa dni wcześniej w stolicy.
18 stycznia 1943
Odbicie więźniów w Pińsku.

Celem akcji było uwolnienie uwięzionych przez Niemców żołnierzy AK działających w organizacji „Wachlarz”. Dowodził cichociemny por. Jan Piwnik "Ponury", który otrzymał za nią Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. Akcja została uznana za wzorcową. Odbici żołnierze: kpt. Alfred Paczkowski ps. "Wania", por. Marian Czarnecki ps. "Ryś" i strz. Piotr Downar ps. "Azorek” zostali przewiezieni do Warszawy.
21 stycznia 1943
Członkowie Związku Odwetu spowodowali kolejną eksplozję prochu strzelniczego w wytwórni prochu w Pionkach.
22 stycznia 1943
Komendant Główny Armii Krajowej wydał rozkaz reorganizujący formacje dywersyjne AK. W miejsce Związku Odwetu i ''Wachlarza" powstało Kierownictwo Dywersji ''Kedyw". Na jego czele stanął płk. Emil Fieldorf ps.''Nil".
25 stycznia 1943
W nocy z 24 na 25 stycznia kpr. Marian Woźniak "Grom", z obwodu AK Jędrzejów, wykoleił pod Jędrzejowem pociąg towarowy.
26 stycznia 1943
Oddział Podokręgu AK Rezszów zdobył kasę firmy Karpaten Oil w Krośnie.
27 stycznia 1943
Oddział Obwodu AK Hrubieszów dokonał akcji odwetowej na zasiedlaną przez kolonistów niemieckich wieś Cieszyn.
27 stycznia 1943
Oddziały AK dowodozny przez S. Wójcika "Beja" i wachm. Szarzyńskiego "Kruka" zorganizował zasadzkę na szosie Radzyń-Międzyrzec Podlaski, likwidując trzech oficerów Wermachtu.
30 stycznia 1943
W dziesiątą rocznicę dojścia Adolfa Hitlera do władzy żołnierze Armii Krajowej rozkleili w Warszawie fikcyjne obwieszczenia ogłaszające ten dzień dniem wolnym od pracy.
1 lutego 1943
Bitwa pod Zaborecznem na Zamojszczyźnie pomiędzy oddziałem Batalionów Chłopskich dowodzonym przez kpt. Franciszka Bartłomowicza, a niemieckim batalionem żandarmerii pod dowództwem mjr. Ernsta Schwiegera. Bitwa zakończyła się sukcesem polskim, a jednym z jej skutków było zaprzestanie przez Niemców wysiedleń na Zamojszczyźnie.
2 lutego 1943
Harcerze z Grup Szturmowych "Szarych Szeregów" pod dowództwem Tadeusza Zawadzkiego "Zośki" starła się "granatową" policją przy ul. Brackej w Warszawie.
6 lutego 1943
W Mińsku na Białorusi oddział specjalnych "Wachlarza" dokonał nieudanej próby odbicie z lokalnego więzienia aresztowanych żołnierzy AK. Akcja nie powiodła się w skutek zdrady jednej w zaangażowanych w nią osób.
11 lutego 1943
W czasopiśmie "Biuletyn Informacyjny" ukazał się artykuł "Z bronią u nogi" w którym tłumaczono w jaki sposób wojsko podziemne realizuje działania militarne zgodne z polską racją stanu i rozkazami Naczelnego Wodza.
13 lutego 1943
W Berlinie członkowie grupy dywersyjnej "Zagra-lin" z Bydgoszczy przeprowadzili zamach bombowy na podziemnym peronie stacji szybkiej kolei (S-Bahn) Friedrichstrasse.
18 lutego 1943
Dowódca Armii Krajowej generał Stefan Rowecki „Grot” wydał rozkaz polecający oznaczanie akcji sabotażowych i dywersyjnych AK znakiem Kotwicy Polski Walczącej. Symbol ten jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Polskiego Państwa Podziemnego. Został on wybrany w konkursie, ogłoszonym na początku 1942 r. przez Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej, na znak dla Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”. Po raz pierwszy pojawił się na ulicach Warszawy 20 marca 1942 r.
18 lutego 1943
Członkowie Kedywu podpalili zbiorniki ropy naftowej w Jaśle.
19 lutego 1943
W Warszawie gestapo aresztowało prof. Jana Piekałkiewicza, Delegata Rządu RP na Kraj.
25 lutego 1943
W rejonie Baranowej Góry oddział Kedywu Okręgu AK Kielce zatrzymał 7 niemieckich samochodów, zdobywając broń i oporządzenie.
28 lutego 1943
Żołnierze AK, ubezpieczający pracę radiostacji w miejscowości Grębków, zatrzymali i rozbroili dwa samochody pelengacyjne i jeden wóz ochrony.
12 marca 1943
Rozbicie przez oddział partyzancki "Jędrusie" wspólnie z lokalnymi oddziałiami AK więzienia w Opatowie, z którego uwolniono około 80 więźniów.
17 marca 1943
Pierwszy lot bojowy Cyrku Skalskiego.

Polscy lotnicy w czasie II wojny światowej należeli do elity alianckiego lotnictwa. Pomimo przegranej w kampanii 1939 r. w Polsce, walczyli u boku sojuszników we Francji, a później wnieśli swój znaczący wkład w zwycięstwo w Bitwie o Anglię. W początku 1943 r. na lotnisku Northolt w Wielkiej Brytanii, z pilotów myśliwskich walczących w Wielkiej Brytanii w polskich dywizjonach, utworzono Polski Zespół Myśliwski (Polish Fighting Team). Wobec coraz mniejszej intensywności walk powietrznych nad Wielką Brytanią oraz konieczności rozwijania umiejętności przez pilotów polskich w walce z nieprzyjacielem przed planowaną inwazją w Europie, zadecydowano o przerzuceniu Zespołu do Afryki Północnej. Tam jako 3. eskadra Zespół został włączony do 145. dywizjonu RAF. W jego skład wchodziło 16 pilotów, wśród nich między innymi byli: Stanisław Skalski, Wacław Król, Bogdan Arct. Dowódcą eskadry był kpt. Stanisław Skalski, as myśliwski który w czasie II wojny światowej, zestrzelił 18 niemieckich samolotów. Nazwa Cyrk Skalskiego wywodziła się z niezwykłych umiejętności pilotażu oraz brawury jakimi wykazywali się polscy lotnicy. Zestrzelili oni do połowy maja 1943 r., na pewno 25 samolotów, prawdopodobnie 3 inne oraz uszkodzili 9 maszyn nieprzyjaciela.
20 marca 1943
Na lotnisku Detling w hrabstwie Kent sformowano 318. Gdański Dywizjon Myśłiwsko-Rozpoznawczy. Jednostka miała wspólpracować z wojskami lądowymi na Bliskim Wschodzie. Dywizjon wziął udział w walkach we Włoszech.
26 marca 1943
Akcja pod Arsenałem. 26 marca 1943 r. oddział Grup Szturmowych „Szarych Szeregów”, składający się głownie z harcerzy, odbił 26 więźniów przewożonych z siedziby Gestapo w Alei Szucha do więzienia śledczego Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego zwanego „Pawiakiem” (od ul. Pawiej). Akcją o kryptonimie „Meksyk II”, która miała miejsce w pobliżu warszawskiego Arsenału, bezpośrednio dowodził Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka”. Celem akcji było uwolnienie aresztowanego i torturowanego przez Niemców harcmistrza Jana Bytnara ps. „Rudy”, przyjaciela Zawadzkiego. Był on jedną z ważniejszych postaci konspiracyjnych „Szarych Szeregów”. W śmiałym ataku na karetkę więzienną wzięło udział 28 osób, z czego 2 odniosły śmiertelne rany, a jedna została schwytana przez Niemców. Po stronie niemieckiej było czterech zabitych i dziewięciu rannych. Była to najsłynniejsza akcja „Szarych Szeregów” w okupowanej Warszawie.
29 marca 1943
Rozbicie przez oddział partyzancki "Jędrusie" wspólnie z lokalnymi oddziałami AK więzienia w Mielcu, z którego uwólniono 126 więźniów.
13 kwietnia 1943
Radio berlińskie podało komunikat o odnalezieniu w Lesie Katyńskim pod Smoleńskiem zwłok 12000 polskich oficerów. W ten sposób wyszła na jaw zbrodnia katyńska.
16 kwietnia 1943
Rząd Polski zwrócił się do Międzynarodowego Czerownego Krzyża w Genewie o zbadanie informacji podanej przez niemieckie radio dotyczącej mordu na polskich oficerach w Katyniu.
19 kwietnia 1943
Wybuch powstania w getcie warszawskim. Zryw ten był desperackim aktem wyboru godnej śmierci z bronią w ręku i odwetu na prześladowcach. Do walki z Niemcami stanęli członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego dowodzeni przez Mordehaja Anielewicza i Marka Edelmana. Pomocy w sprzęcie i ludziach udzielili żolnierze Armii Krajowej i partyzanci Gwardii Ludowej. Dowódcą niemieckich oddziałów pacyfikujących powstanie był SS-Gruppenführer Jürgen Stroop. Powstanie zakończyło się 16 maja 1943 r. wysadzeniem w powietrze Wielkiej Sygagogi na Tłomackiem. W walkach zginęło ok. 7000 Żydów, ponad 6000 spłonęło żywcem, a ok. 50000 wywieziono do obozów zagłady.
20 kwietnia 1943
Nieudany zamach w Krakowie oddziału egzekucyjnego AK "OSA" na Dowódcę SS i Policji w Generanym Gubernatorstwie SS-Obergruppenführera Friedricha Krügera.
25 kwietnia 1943
Zerwanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy rządem Rzeczpospolitej Polskiej a ZSRR. Powodem decyzji władz radzieckich było ujawnienie opinii publicznej przez rząd polski odpowiedzialności władz Związku Radzieckiego za śmierć polskich oficerów w Katyniu.
26 kwietnia 1943
W nocy 26 na 27 kwietnia por. Witold Pilecki wraz z dwoma współwięźniami uciekł z obozu Auschwitz.
8 maja 1943
Władze ZSRR wyraziły zgodę na utworzenie 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Jej pierwszym dowódcą został gen. bryg. Zygmunt Berling. Dywizję formowano w obozie w Sielcach nad Oką. Jednostak przeszła chrzest bojowy w bitwie pod Lenino w dniach 12-13 października 1943 r.
8 maja 1943
Mordechaj Anielewicz popełnił samobójstwo w bunkrze przy ul. Miłej 18 w Warszawie. Był on przywódcą Żydowskiej Organizaji Bojowej oraz kierował walkami podczas powstania w gettcie warszawskim.
15 maja 1943
Śmierć płk. pil. Stefana Pawlikowskiego
Polscy lotnicy w czasie II wojny światowej należeli do elity alianckiego lotnictwa. Pomimo przegranej w kampanii 1939 r. w Polsce walczyli u boku sojuszników we Francji, a później wnieśli swój znaczący wkład w zwycięstwo w Bitwie o Anglię, a także w walkach nad Europą Zachodnią. Jednym z polskich pilotów poległych podczas walk nad Francją był płk. pil. Stefan Pawlikowski. W kampanii 1939 r. w Polce był dowódcą Brygady Pościgowej broniącej Warszawy. Po klęsce przedostał się na zachód, gdzie m.in. pełnił funkcję komendanta Centrum Wyszkolenia Lotnictwa i oficera łącznikowego w brytyjskim dowództwie myśliwskim. Ponadto wykonywał loty bojowe. Zginął 15 maja 1943 r. w walce powietrznej nad Francją, pilotując samolot Supermarine "Spitfire" Mk IX nr LZ 99 0 należący do polskiego 315. Dywizjonu Myśliwskiego.
20 maja 1943
Akcja pod Celestynowem. Oddział Grup Szturmowych Szarych Szeregów przeprowadziły udaną akcję odbicia więźniów transportowanych z obozu na Majdanka do Auschwitz-Birkenau. Dowódcą akcji był Tadeusz Zawadzki "Zośka", w jej wyniku uwolniono 49 więźniów.
30 maja 1943
Scalenie Batalionów Chłopskich z Armią Krajową.

W wyniku porozumienia podpisanego przez Komendę Główną Armii Krajowej i Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego, dowódca Armii Krajowej gen. Stefan Rowecki „Grot” wydał rozkaz o scaleniu oddziałów Batalionów Chłopskich z Armią Krajową. Do 1944 r. AK podporządkowało się ok. 51 tys. żołnierzy, głównie z oddziałów taktycznych. Poza strukturami Armii Krajowej pozostały oddziały terytorialne, tworzące Ludową Straż Bezpieczeństwa. W skutek konfliktów dotyczących obsady stanowisk dowódczych akcja scaleniowa nigdy nie została zakończona. Armia Krajowa była najliczniejszą formacją konspiracyjno-wojskową podczas II wojny światowej, której liczebność w szczytowym okresie wynosiła ok. 400 tys. ludzi. Bataliony Chłopskie, zwane początkową Chłopską Strażą, były drugą pod względem liczebności formacją zbrojną działającą na teranie okupowanej Polski, liczącą ok. 160 tys. ludzi. Działały głownie na terenie Generalnego Gubernatorstwa i w Wielkopolsce. Scalenie obu organizacji było kontynuacją działań zapoczątkowanych w 1940 r. przez dowództwo Związku Walki Zbrojnej, przemianowanego w 1942 r. na AK, zmierzających do podporządkowania mniejszych oddziałów i organizacji konspiracyjnych jednemu dowództwu związanemu z Rządem RP na Uchodźctwie.
8 czerwca 1943
W ZSRR rozpoczęły szkolenie oddziały 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, sformowanej z inicjatywy Związku Patriotów Polskich. Miejscem tworzenia jednostki były Sielce na Oką. Polacy przeszli trzymiesięczny program, jaki obowiązywał w nowo formowanych dywizjach radzieckich.
23 czerwca 1943
W nocy z 23 na 24 czerwca rozpoczęła się Operacja "Wehrwolf". Była to akcja pacyfikacyjno-wysiedleńcza przeprowadzona przez Niemców na Zamojszczyźnie w czerwcu i sierpniu 1943 r. Podczas całej operacji wg różnych szacunków wysiedlono od 30 do 60 tys. Polaków.
30 czerwca 1943
Aresztowanie gen. Grota.

W Warszawie w mieszkaniu przy ul. Spiskiej 14 został aresztowany” przez Niemców gen. Stefan Rowecki „Grot”, Komendant Główny Armii Krajowej. Pułkownik Stefan Rowecki od 5 października 1939 r. należał do Służby Zwycięstwu Polski, gdzie sprawował stanowisko zastępcy jej komendanta, gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. W maju 1940 r. został awansowany do stopnia generała brygady, a od 30 czerwca 1940 r. sprawował obowiązki Komendanta Głównego Związku Walki Zbrojnej, przemianowanego 14 lutego 1942 r. na Armię Krajową. Armia Krajowa stanowiła część Polskich Sił Zbrojnych podległych Rządowi Polskiemu na Uchodźstwie. Do końca 1942 r. w jej szeregach znajdowało się ok. 200 tys. zaprzysiężonych członków. Jej zadaniem było prowadzenie walki bieżącej z nieprzyjacielem oraz przygotowanie powszechnego powstania, w chwili załamania się niemieckiego frontu wschodniego. Była to największa armia podziemna w okupowanej przez Niemców Europie. Pojmanie dowódcy AK było poprzedzone szeroko zakrojonymi działaniami Sicherheitsdienst (SD) i Gestapo. Do schwytania generała „Grota” przyczynili się niemieccy agenci Gestapo ulokowani w wywiadzie Armii Krajowej: Blanka Kaczorowska, Ludwik Kalkstein oraz Eugeniusz Świerczewski. Po zatrzymaniu, generała przetransportowano samolotem do Berlina, gdzie odrzucił propozycję współpracy z okupantem. Następnie wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. W pierwszych dniach sierpnia 1944 r., na wieść o wybuchu powstania warszawskiego, z rozkazu Heinricha Himlera został zamordowany. Schwytanie Komendanta Głównego AK nie wpłynęło jednak na wykonywanie zadań przez polskie podziemie. Jego następcą został gen. bryg. Tadeusz Komorowski ps. „Bór”.
4 lipca 1943
Śmierć gen. Władysława Sikorskiego.

W katastrofie lotniczej koło Gibraltaru zginął Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu Polskiego na Uchodźctwie gen. Władysław Sikorski. Wraz z nim zginęli m. in.: Szef Sztabu Naczelnego Wodza gen. bryg. Tadeusz Klimecki i Zofia Leśniewska – córka generała Sikorskiego. Okoliczności związane z wypadkiem nie zostały do końca wyjaśnione z powodu utajnienia przez Brytyjczyków na wiele lat materiałów archiwalnych dotyczących tych wydarzeń. Dlatego do dzisiaj trwają spekulację, czy katastrofa w Gibraltarze była dziełem przypadku, czy też celowym zamachem na życie premiera polskiego rządu na uchodźctwie. Następcą Sikorskiego na stanowisku Naczelnego Wodza został gen. broni. Kazimierz Sosnkowski, a premierem rządu Stanisław Mikołajczyk.
5 lipca 1943
W wyniku scalenia Kierownictwa Walki Konspiracyjnej i Kierownictwa Walki Cywilnej powstało Kierownictwo Walki Podziemnej. KWP miało za zadanie koordynację wszelkich działań zbrojnych Armii Krajowej oraz rozpowszechnianie wśród społeczeństwa polskiego wiedzy na temat zasad walki cywilnej.
8 lipca 1943
Po tragicznej śmierci w katastrofie gibraltarskiej gen. Sikorskiego Prezydent RP Władysław Raczkiewicz mianował gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego na stanowisko Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych.
12 lipca 1943
12 lipca, ok. 2.40 w nocy oddział wydzielony ze składu Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” w sile blisko 100 żołnierzy zorganizował na posterunku blokowym w rejonie wsi Podłazie zasadzkę na pociąg pośpieszny ze Skarżyska relacji Warszawa-Kraków. Cel pierwotny stanowił przemieszczający się wcześniej skład zarezerwowany dla żołnierzy niemieckich urlopowanych z frontu wschodniego. Ten jednak przepuszczono skutkiem wadliwego ładunku wybuchowego podłożonego na torach. Zaatakowano więc jadący krótko później kolejny pociąg. Pojazd zatrzymano podstępem dokonując szturmu na wybrane wagony wyróżnione napisem Nur für Deutsche („Tylko dla Niemców”). W wymianie ognia, krótkiej, ale mającej gwałtowny przebieg, poległo przypuszczalnie od kilku do kilkunastu Niemców. Podsumowujący starcie meldunek Oberfeldkommandantur 603 (Nadkomendantury Polowej nr 603) datowany dzień po walce, wymieniał 4 poległych żołnierzy (3 z Wehrmachtu, 1 z Ostlegionu) i 1 zabitego niemieckiego cywila oraz 10 innych żołnierzy ciężko rannych. Z kolei raporty AK opracowane po akcji szacowały straty przeciwnika na ok. 60 ludzi, które późniejsza prasa konspiracyjna zawyżyła do blisko 180 zabitych i rannych. W wyniku boju oddział por. Ponurego miał 5 rannych, w tym 1 z ciężkim postrzałem piersi.
Na jednym z wagonów wyryto napis „Za Michniów”. Atak stanowił bowiem zorganizowaną ad hoc akcję odwetową za przeprowadzoną przez Niemców wcześniej, tej samej doby, pacyfikację wsi Michniów. W toku tej ostatniej, w dwóch metodycznych masakrach 12 i 13 lipca pododdziały Ordnungspolizei (niemieckiej policji porządkowej) z Kielc, m.in. z 17. oraz 22. pułku, zastrzeliły, zakłuły bagnetami lub spaliły żywcem w zabudowaniach ponad 200 mieszkańców wioski (do dziś ustalono personalia 204 ofiar, w tym 54 kobiet i 48 dzieci w wieku od 9 dni do 15 lat; los kilku - kilkunastu innych pozostaje nieznany). Z Michniowa rekrutowali się niektórzy z podkomendnych por. Ponurego, co częściowo wpłynęło na decyzję dowódcy o przeprowadzeniu nieplanowanego wcześniej ataku na skład kolejowy pod wsią Podłazie. Po akcji niemieckie władze okupacyjne rozpoczęły swoiste polowanie na ocalałych mieszkańców Michniowa. Zakazano odbudowy wsi, uprawy okolicznych pól oraz oznakowania wspólnej mogiły pomordowanych, którą po dokonanym pochówku zaorano.
15 lipca 1943
W Sielcach nad Oką żołnierze 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, powstałej z inicjatywy Związku Patriotów Polskich, złożyli uroczystą przysięgę. Ceremonia odbyła się w 533. rocznicę bitwy pod Grunwaldem.
17 lipca 1943
Tadeusz Komorowski ,,Bór'' Komendantem Głównym AK.

Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierz Sosnkowski mianował na stanowisko Komendanta Głównego Armii Krajowej gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”. Zastąpił on aresztowanego przez Niemców 30 czerwca 1943 r. gen. Stefana Roweckiego „Grota”. Wcześniej gen Komorowski pełnił funkcję zastępcy Komendanta Głównego i dowódcy obszaru zachodniego AK. To on podjął tragiczną w skutkach decyzję o wybuchu powstania w Warszawie. Po podpisaniu kapitulacji powstania, od października 1944 do 5 maja 1945 r. gen. Komorowski przebywał w niewoli niemieckiej. 30 września 1944 r. został mianowany Naczelnym Wodzem z zastrzeżeniem, iż obowiązki przejmie po przybyciu do siedziby prezydenta i rządu w Londynie, co stało się w czerwcu 1945 r.
21 lipca 1943
Utworzenie 2. Korpusu Polskiego.

Po wyprowadzeniu w 1942 r. ze Związku Radzieckiego Armii Polskiej pod dowództwem generała Władysława Andersa została ona połączona z Wojskiem Polskim na Środowym Wschodzie i utworzyła we wrześniu 1942 r. Armię Polską na Wschodzie. Pod koniec 1942 r. liczyła około 60 tys. żołnierzy. Z rozkazu Na czelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, z części jednostek Armii Polskiej na Wschodzie, utworzono korpus liczący ok. 46 tys. ludzi, którego dowódcą został gen. dyw. Władysław Anders. W jego skład weszły: 3. Dywizja Strzelców Karpackich, 5. Kresowa Dywizja Piechoty, 2. Brygada Czołgów i oddziały korpuśne. Wojska zostały przemieszczone z Iraku do Palestyny, gdzie zakończyły szkolenie. Na przełomie 1943 i 1944 r. 2. Korpus został przerzucony na front włoski i wszedł w skład 8. Armii Brytyjskiej. W maju 1944 r. wsławił się zdobyciem Monte Cassino, następnie wyzwolił Ankonę i Bolonie. Był on największą jednostką taktyczną Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie biorącą udział w walkach z Niemcami u boku zachodnich aliantów.
10 sierpnia 1943
Władze ZSRR wyraziły zgodę na sformowanie 1. Korpusu Polskiego. W planach jednostka miała składać się z dwóch dywizji piechoty, dwóch brygad: artylerii i pancernej, pułku lotniczego i pułku zapasowego. 1. Korpus Polski stał się podstawą utworzonej wiosną 1944 r. pod patronatem Związku Patriotów Polskich 1. Armii Polskiej w ZSRR.
12 sierpnia 1943
Akcja "Góral".

Żołnierze Oddziału Dyspozycyjnego Komendy Głównej Armii Krajowej dokonali udanego ataku na bankowóz Banku Emisyjnego w Warszawie na ul. Senatorskiej, pomiędzy placem Zamkowym a ul. Miodową. W wyniku akcji zdobyto 105 mln zł. Pieniądze zostały przeznaczone na zakup broni. Kryptonim akcji nawiązywał do popularnego określenia banknotu pięciusetzłotowego – Góral. Przygotowania do akcji trwały 14 miesięcy, a sama akcja tylko 2 minuty.
17 sierpnia 1943
Operacja "Hydra". W nocy z 17 na 18 sierpnia 596 bombowców RAF zbombardowało niemiecki ośrodek doświadczalny Peenemünde, w którym prowadzono badania nad pociskami V-1. Bombardowanie przeprowadzone przez lotnictwo alianckie było możliwe dzięki rozpracowaniu przez wywiad Armii Krajowej znaczenia Peenemünde dla badań i produkcji niemieckiej bronii rakietowej. W wyniku ataku zginął m.in. Walter Thiel, szef prac nad silnikami.
1 października 1943
W Warszawie oddział dywersji bojowej Kedywu Komendy Głównej AK "Agat" przeprowadził z powodzeniem "Akcję Weffels". Akcja polegała na fizycznej likwidacji kierownika zmiany oddziału kobiecego na Pawiaku (największe niemieckie więzienie w okupowanej Polsce położone w Warszawie przy ul. Pawiej) - SS-Sturmmanna Ernsta Weffelsa - znanego z sadyzmu i zamiłowania do okrutnego traktowania więźniów.
12 października 1943
Bitwa pod Lenino.

W 1939 r. terytorium Rzeczpospolitej Polskiej zostało zajęte przez Niemców i Sowietów. Obaj okupanci stosowali politykę terroru i przesiedleń wobec ludności polskiej. Setki tysięcy Polaków zostało deportowanych w głąb ZSRR. W 1941 r., po niemieckim ataku na Związek Radziecki, Polski Rząd na Uchodźstwie zawarł z ZSRR porozumienie dyplomatyczne, tzw. układ Sikorski-Majski. Przewidywał on m in. nawiązanie stosunków dyplomatycznych, utworzenie Armii Polskiej w ZSRR, a także zwolnienie internowanych polskich żołnierzy oraz więźniów politycznych. Armia, pod dowództwem gen. Władysława Andersa, na mocy porozumień międzysojuszniczych została w 1942 r. ewakuowana do Iranu. Na terenie ZSRR pozostało jednak jeszcze wielu Polaków, którym nie udało się dostać do armii gen. Andersa. W marcu 1943 r. Stalin powołał do życia Związek Patriotów Polskich, marionetkowy twór, podporządkowanych ZSRR polskich komunistów, który według przywódcy sowieckiego miał utworzyć alternatywny rząd polski. W kwietniu 1943 r. Niemcy. ujawnili światu odkrycie w Katyniu pod Smoleńskiem masowych grobów polskich oficerów i oskarżyli Sowietów o dokonanie tej zbrodni. Polski Rząd na Uchodźstwie zwrócił się z prośbą do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o zbadanie sprawy. Stało się to dla Stalina pretekstem do zerwania stosunków dyplomatycznych z rządem polskim. W ten sposób jedyną reprezentacją polityczną uznawaną przez Stalina stał się Związek Patriotów Polskich i to właśnie na jego prośbę w maju 1943 r. Stalin podjął decyzję o sformowaniu 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Dowódcą dywizji został płk. dypl. Zygmunt Berling, awansowany wkrótce na generała brygady. Znaczną część kadry oficerskiej stanowili oficerowie przeniesieni z Armii Czerwonej, nierzadko polskiego pochodzenia. Większość żołnierzy stanowi Polacy, którym nie udało się dostać do armii gen. Andersa. W początku września 1943 r. polska jednostka została skierowana na front i przydzielona do 33. Armii Radzieckiej. Wraz z sąsiednimi jednostkami miała zaatakować oddziały niemieckie na południowy-zachód od Smoleńska, w okolicach miejscowości Lenino. Ich zadanie polegało na przełamaniu obrony nieprzyjaciela na 2,5 km odcinku, by umożliwić drugorzutowym oddziałom radzieckim uchwycenie brzegu Dniepru. Polska dywizja liczyła ok. 12,4 tys. żołnierzy. Bitwa rozpoczęła się rano 12 października. Początkowo uderzył I batalion 1. Pułku Piechoty, miał on rozpoznać główne punkty oporu Niemców. Polski batalion poniósłszy ogromne straty, przekraczające połowę stanów, zatrzymał się 200-300 m przed pierwszą linią niemieckich okopów. Nieprzyjaciel wyprowadził kontratak, odrzucając Polaków niemal na pozycje wyjściowe. O 9.20 artyleria radziecka rozpoczęła, wcześniej zaplanowane, bombardowanie niemieckich pozycji. Skrócono je do 40 minut, zamiast planowanych 100. Po niej do ataku na Niemców ruszyły dwa polskie pułki. Po sforsowaniu bagnistej doliny rzeki Mierei żołnierze uderzyli na okopy niemieckie. Udało się im przełamać dwie linie obrony i przejściowo opanować wsie Trybugowo i Połzuchy. Niestety natarcie sąsiednich dywizji radzieckich, 42. i 290., których stany nie przekraczały 4 tys. żołnierzy, szybko się załamało. Po południu Niemcy przystąpili do kontrataku, atakując polską dywizję od czoła i z obu flank. Polacy zostali wypchnięci ze zdobytych wsi, lecz utrzymali się na wzgórzach po zachodniej stronie Mierei. W ciągu nocy wykrwawiony 1. Pułk Piechoty został zastąpiony przez 3. Pułk Piechoty. Rankiem 13 października Polacy próbowali ponownie przełamać niemieckie linie. Bez powodzenia. Żołnierze polscy zdobyli Połzuchy, ale nie dali rady zająć Trybugowa. Wieczorem 13 października polska dywizja została zluzowana przez oddziały radzieckie. W dwudniowej bitwie Polacy utracili ponad 3000 żołnierzy (25% stanu etatowego). Niemcy ponieśli straty szacowane na ok. 1800 ludzi. Żołnierze polscy wykazali się niezwykłą walecznością. Błędy w dowodzeniu oraz niedostateczne wyszkolenie i brak efektywnego wsparcia przez sąsiednie radzieckie dywizje zadecydowały o porażce. Choć w skali walk na froncie wschodnim bitwa pod Lenino była tylko epizodem, dała jednak Stalinowi argument polityczno-propagandowy. Od 1950 r. do końca lat osiemdziesiątych XX w. rocznica bitwy pod Lenino była w Polsce obchodzona jako Dzień Wojska Polskiego.
14 października 1943
Bunt więźniów obozu koncentracyjnego w Sobiborze. Co najmniej 20 strażników zginęło, a kilkuset osadzonych uciekło .
11 listopada 1943
Przysięga oddziałów I Korpusu Wojska Polskiego w ZSRR.
16 listopada 1943
Oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), liczące około 1200 ludzi, zaatakowały rejon Starej Huty, zamierzając spędzić zamieszkałą tam ludność polską nad rzekę Słucz i tam dokonać jej rzezi. Przeciwko Ukraińcom wystąpił oddział Władysława Kochańskiego ps. „Bomba” oraz oddziały partyzantki radzieckiej ze zgrupowania kpt. Szytowa. W ciężkich trzydniowych walkach zdołano rozbić i rozproszyć oddziały UPA, zdobywając wiele broni i amunicji.
20 listopada 1943
Początek akcji "Burza".

Komendant Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski "Bór" wydał dowódcom okręgów rozkaz o rozpoczęciu skierowanej przeciwko Niemcom akcji "Burza". Miała ona polegać na prowadzeniu działań dywersyjno-bojowych na tyłach wojsk niemieckich przed wkroczeniem Armii Czerwonej na tereny przedwojennej Polski.
15 grudnia 1943
Rozpoczęcie przerzutu jednostek 2. Korpusu Polskiego z Palestyny na front włoski.
27 grudnia 1943
Rozkaz o formowaniu w ZSRR 3. Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta.
1 stycznia 1944
Utworzenie Armii Ludowej.

Na mocy dekretu Krajowej Rady Narodowej powstała Armia Ludowa, której trzonem była Gwardia Ludowa i Związek Walki Młodych. Scalenie tych dwóch organizacji podziemia komunistycznego spowodowało stworzenie regularnych struktur wojskowych, związanych ideologicznie i podporządkowanych politycznie kierownictwu ZSRR. Była to najważniejsza i największa formacja komunistyczna działająca w okupowanym kraju. Wraz z postępami Armii Czerwonej na zachód, AL i PPR tworzyły aparat administracyjny, który umożliwił przejęcie władzy przez komunistów w powojennej Polsce. Pierwszym dowódcą AL został gen. bryg. Michał Rola-Żymierski.
4 stycznia 1944
W trakcie działań wojennych na froncie wschodnim między wojskami niemieckimi i radzieckimi, oddziały Armii Czerwonej przekroczyły, ustanowioną w traktacie ryskim z 1921 r., granicę II Rzeczpospolitej na Wołyniu.
8 stycznia 1944
Pod Mikuliszkami miała miejsce zwycięska bitwa oddziałów: 6. (dowódca Adam Boryczko ''Tońko") i 3. (dowódca Gracjan Fróg ''Szczerbiec") brygady AK z niemiecko-litewską ekspedycją karną.
8 stycznia 1944
Próba zamachu na niemieckiego gubernatora Ludwiga Fischera.

Akcję "Polowanie" przeprowadziła 1. kompania harcerskiego batalionu szturmowego Amii Krajowej "Zośka". Jej celem było wykonanie wyroku sądu Polskiego Państwa Podziemnego na niemieckim gubernatorze dystryktu warszawskiego Ludwigu Fischerze. Cel nie został osiągnięty - ostrzelano samochód, ale Fischerowi udało mu się uciec.
9 stycznia 1944
W Londynie powołano Radę Jedności Narodowej - konspiracyjną reprezentację stronnictw i ugrupowań politycznych związanych z rządem polskim na emgracji. Stała się ona organem doradczym Delegata Rządu na Kraj, przejmując kompetencje Krajowej Rady Politycznej. Na jej czele stanął Kazimierz Pużak.
15 stycznia 1944
Początek akcji "Burza", której celem było wyzwolenie okupowanych przez Niemców ziem wchodzących w skład II RP, przed wkroczeniem na nie oddziałów Armii Czerwonej. Komenda Okręgu Wołyń Armii Krajowej rozpoczęła mobilizację własnych oddziałów, z których sformowano 27. Wołyńską Dywizję Piechoty Armii Krajowej. Dywizja we współdziałaniu z oddziałami Armii Czerwonej rozpoczęła walki z Niemcami o Kowel.
29 stycznia 1944
W Czarnej Tarnowskiej nieudany atak oddziału Armii Krajowej "Błyskawica" na pociąg, w którym jechał do Lwowa gubernator Generalnej Guberni Hans Frank. W akcji zginęło 17 Niemców.
1 lutego 1944
SS-Brigadeführer Franz Kutschera od września1943 r. pełnił funkcję szefa SS i policji na Dystrykt Warszawski. W okupowanej stolicy Polski wprowadził terror na niespotykaną wcześniej skalę, wymierzony nie tylko w członków ruchu oporu, ale przede wszystkim w ludność cywilną. Z jego inicjatywy organizowano masowe egzekucje ludności, zatrzymanej podczas tzw. łapanek ulicznych. W listopadzie 1943 r. Kierownictwo Walki Podziemnejwydało na niego wyrok śmierci. Zamach, przeprowadzony przez żołnierzy Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej, zakończył się sukcesem. Z 12 żołnierzy biorących w niej udział, dwóch zmarło z odniesionych ran, dwóch uciekając przed niemiecką blokadą zginęło skacząc do Wisły. Zamach na tak wysokiego dygnitarza okupacyjnych władz niemieckich uznawany jest za jedną z najskuteczniejszych akcji odwetowych polskiego podziemia.
2 lutego 1944
Polskie oddziały partyzanckie stoczyły bitwę z Niemcami pod Marysinem. Oddział ''Szarugi" (Oddział Dyspozycyjny 621. Inspektoratu Rejonowego AK) zmierzający do punktu zrzutu w Kijanach zatrzymał się na nocleg w Marysinie. Tam został zaskoczony przez Niemców. Podczas walki z 34 osobowego oddziału ''Szarugi" zginęło 22 partyzantów, a czterech zostało ciężko rannych.
26 lutego 1944
Dowództwo Główne Armii Ludowej wydało rozkaz specjalny w sprawie podjęcia intensywnej akcji bojowej na Lubelszczyźnie w celu ułatwienia operacji wojsk radzieckich.
16 marca 1944
Utworzenie 1. Armii Polskiej w ZSRR.

Decyzją Biura Politycznego Wszechrosyjskiej Komunistycznej Partii przekształcono 1. Korpus Polski, utworzony w 1943 r. w Sielcach nad Oką, w 1. Armię Polską w ZSRR. Oddziały te formowano w rejonie Sum koło Charkowa w głębi ZSRR z inicjatywy działaczy komunistycznych zrzeszonych w Związku Patriotów Polskich. Jej dowódcą został gen. bryg. Zygmunt Berling. Armia weszła do boju 8 kwietnia pod Darnicą. 1. Armia Polska w ZSRR, przekształcona później w 1. Armię Polską, wzięła udział w walkach u boku Armii Czerwonej o Warszawę, o przełamanie Wału Pomorskiego oraz zdobycie Berlina. Stworzenie oddziałów polskich walczących u boku Armii Czerwonej, było częścią strategii ZSRR, który dążył do podporządkowania sobie ziem polskich przez utworzenie nowych struktur wojskowych i politycznych, nie uznających zwierzchnictwa legalnego rządu polskiego na uchodźstwie w Londynie.
24 marca 1944
Rozbicie sztabu Okręgu Kraków AK i aresztowanie komendanta płk. Józefa Spychalskiego. Aresztowania objęły też m.in. szefa I oddziału sztabu okręgu mjr. Stefana Sikorskiego "Okonia", inspektora inspektoratu Mielec mjr. Stefana Łuczyckiego "Karpia" i trwały do połowy 1944 r.
1 kwietnia 1944
Rozkaz dowództwa 1. Armii Wojska Polskiego o formawaniu w rejone Sum na Ukrainie 4. Dywizji Piechoty im. Jana Kilińskiego, 2. i 3. Brygady Artylerii Habic i 1. Inżynieryjnej Brygady Saperów.
7 kwietnia 1944
Oddziały BCh i AK stoczyły we wsi Molendy koło Kozienic bitwę z oddziałami niemieckimi. Polskim partyzantom, mimo przewagi liczebnej nieprzyjaciela, udało się wyrwać z okrążenia.
15 kwietnia 1944
Operacja "Pierwszy Most" - "Wildhorn I".

W nocy z 15 na 16 kwietnia na wcześniej przygotowane na wcześniej przygotowanym lądowisku o kryptonimie "Bąk" położonym pod wsią Matczyn (16,5 km na południowy-wschód od Lublina) wylądował brytyjski samolot transportowy DC-3 Dakota. Przywiózł on 2 cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej: mjr. Narcyza Łopianowskiego ps. "Sarna" i por. Tomasza Kostucha ps. "Bryła". W drodze powrotnej do Włoch na pokładzie samolotu znaleźli się gen. bryg. Stanisław Tatar ps. "Turski", ppłk dypl. Marian Dorotycz-Malewicz ps. "Strzemię", por. Andrzej Pomian ps. "Dowmunt" oraz kurier Delegatury Rządu na Kraj Stanisław Ołtarzewski i emisariusz Stronnictwa Narodowego Zygmunt Berezowski ps. "Zyzio". W zabezpieczeniu lądowiska pomagali żołnierze Armii Krajowej z oddziałów "Zapory", "Szarugi", "Nerwy", "Rysia" oraz partyzanci z Bełżyc, Podola, Wojcieszyna i Babina. Oprócz ludzi i dokumentów samolot zabrał nietypowy ładunek, jakim był wykonany w okupowanej Warszawie sztandar przeznaczony dla 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Podobne operacje lotnicze, zapewniające kontakt pomiędzy Rządem Polskim na Uchodźctwie w Londynie a okupowanym przez Niemców krajem, przeprowadzano jeszcze z powodzeniem w maju i lipcu 1944 r.
29 kwietnia 1944
1. Armia Wojska Poskiejgo została podporządkowana dowódcy 1. Frontu Białoruskiego gen. Konstantemu Rokossowskiemu.
3 maja 1944
W nocy z 3 na 4 maja oddział „Osjan” – Oddział Specjalny Jan - wchodzący w skład Kedywu AK, zaatakował lotnisko polowe Młociny i zniszczył 5 samolotów Ju-52, a kilka innych uszkodził. Jednostka dowodzona przez majora Jana Kajusa Andrzejewskiego wycofała się bez strat.
11 maja 1944
Pierwszy atak żołnierzy 2. Koprusu Polskiego na Monte Cassino. Walki o Monte Cassino trwały od 22 stycznia. Przed Polakami pozycje niemieckie próbowali zdobyć: Amerykanie, Francuzi, Brytyjczycy, Nowozelandczycy i Hindusi. Atak polskich żołnierzy został odparty przez Niemców, pozwolił jednak aliantom na uchwycenie przyczółka na południe od drogi Casilina.
16 maja 1944
W bitwie pod Sucharami (obecnie na Białorusi) batalion 77. Pułku Piechoty AK rozbił oddział niemiecko-ukraiński.
18 maja 1944
Zdobycie Monte Cassino.

Pod koniec 1943 r. na front włoski został przerzucony z Bliskiego Wschodu 2. Korpus Polski. Od stycznia 1944 r. sprzymierzeni toczyli we Włoszech walki o przełamanie Linii Gustawa, która przegradzała półwysep Apeniński od Morza Tyrreńskiego do Morza Adriatyckiego. Jednym z kluczowych punktów obrony niemieckiej było Monte Cassino. Przed Polakami w trzech poprzednich natarciach na masyw Cassino brali udział Amerykanie, Brytyjczycy, Nowozelandczycy i Hindusi. Polacy po raz pierwszy przystąpili do szturmu na Monte Cassino 11 maja. Został on odparty przez oddziały niemieckie, ale w wyniku działań polskich oddziałów, które związały siły nieprzyjaciela, Brytyjczykom udało się sforsować rzekę Gari. Kolejne uderzenie rozpoczęło się wieczorem 16 maja, po czterodniowym bombardowaniu artyleryjskim. Po zaciekłych walkach oddziały 2. Korpusu Polskiego zdobyły wzgórze 593 i klasztor na Monte Cassino, otwierając wojskom sprzymierzonym drogę na Rzym. Jako pierwszy na szczyt wzgórza do ruin klasztoru dotarł patrol 12. Pułku Ułanów Podolskich i zatknął pułkowy proporczyk. Następnie nad gruzami klasztoru benedyktynów zawieszono polską i brytyjską flagę. Bitwa pod Monte Cassino stała się symbolem wielkiej ofiarności i niezwykłego męstwa polskich żołnierzy na zachodnim froncie.
20 maja 1944
Żołnierze AK znaleźli w bagnach nad Bugiem ocalałe części rakiety V-2, wystrzelonej z niemieckiego poligonu doświadczalnego w Bliźnie. Jej części przewieziono 2 miesiące później samolotem na alianckie lotnisko w Brindisi i dalej dostarczono do Wielkiej Brytanii. Była to jedna z najbardziej spektakularnych akcji wywiadu AK.
25 maja 1944
Wydzielone z 2. Korpusu Polskiego Zgrupowanie "Bob", pod dowództwem ppłk. Władysława Bobińskiego, po sześciodniowych walkach opanowało miasteczko Piedimonte. Miejscowość wchodziła w skład umocnień Linii Hitlera.
5 czerwca 1944
Śmierć ministra spraw zagranicznych II RP Józefa Becka.
6 czerwca 1944
Operacja Overlord. Największa operacja desantowa w historii. W osłonie lądowania sprzymierzonych w Normandii wzięły udział polskie dywizjony myśliwskie 306. i 315., krążownik ORP "Dragon", niszczyciele ORP "Ślązak" i ORP "Krakowiak". W drugiej fazie desantu na kontynent została przerzucona 1. Polska Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka.
7 czerwca 1944
Oddziały 3. Dywizji Strzelców Karpackich przejęły od 4. Dywizji Hinduskiej odcinek frontu pod Ornotą. 2. Korpus Polski po walkach o Monte Cassino znalazł się ponownie na linii frontu.
11 czerwca 1944
Początek bitwy w lasach janowskich. Niemcy, prowadząc operację "Sturmwind I", zaatakowali pozycje oddziałów partyzanckich. Walki toczyły się w lasach janowskich i lipskich. Siły niemieckie liczyły ok. 25 tys. żołnierzy, zaś partyzanckie 3,5 tys. Po ciężkich zmaganiach, trwających do 17 czerwca, część partyzantów przebiła się do Puszczy Solskiej, gdzie kontynuowano opór.
14 czerwca 1944
W czasie walk partyzantów polskich i radzieckich z Niemcami, którzy w operacji Sturmwind I chcieli oczyścić zaplecze frontu wschodniego doszło do bitwy na Porytowym Wzgórzu. W całodziennym starciu, otoczeni partyzanci odparli kilkukrotne niemieckie ataki, które wspierała artyleria. Po zapadnięciu zmroku partyzantom udało się znaleźć lukę w pozycjach niemieckich i wydostać się z okrążenia. Forsownym marszem przeszli do Puszczy Solskiej, gdzie doszło do dalszych walk.
16 czerwca 1944
Śmierć mjr. Jana Piwnika ps. „Ponury”.

W walce z Niemcami pod wsią Jewłasze na Nowogródczyźnie zginął dowódca I. Batalionu 77. Pułku Piechoty Armii Krajowej kpt. Jan Piwnik. Po klęsce kampanii wrześniowej przedostał się on na Zachód do formującego się tam Wojska Polskiego. W listopadzie 1941 r. po specjalnym przeszkoleniu został jako jeden z 316 cichociemnych spadochroniarzy Związku Walki Zbrojenej-Armii Krajowej zrzucony do kraju, aby kierować walką partyzancką. 13 czerwca 1942 r. objął dowództwo II odcinka organizacji „Wachlarz” zajmującej się działalnością sabotażowo-dywersyjną na granicy wschodniej II RP. Aresztowany przez Niemców, uciekł z więzienia w Zwiahlu i pieszo pokonał drogę do Warszawy (ok. 500 km). Wsławił się brawurowym odbiciem uwięzionych żołnierzy „Wachlarza” z wiezienia w Pińsku. Za tę akcję został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Od połowy maja 1943 r. dowodził zgrupowaniem partyzanckim w Górach Świętokrzyskich, a od początków marca 1944 r. został przeniesiony do Okręgu Nowogródek AK. Poległ podczas ataku na umocnione niemieckie stanowisko oporu. Jan Piwnik przeszedł do legendy jako jeden z najbadziej brawurowych dowódców partyzanckich, a jego losy opisał Cezary Chlebowski w książce, ,,Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie".
22 czerwca 1944
Początek operacji Armii Czerwonej po kryptonimem "Bargation". W wyniku dwumiesięcznej operacji niemiecka Grupa Armii "Środek" została rozbita, a Armia Czerwona zajęła wschodnie województwa Polski: Lubelszczyznę i część Podlasia.
5 lipca 1944
W rejonie Żytomierza i Berdyczowa rozpoczęto formowanie 1. Korpusu Pancernego. Wszedł on w skład 1. Armii Polskiej w ZSRR.
6 lipca 1944
Początek operacji „Ostra Brama”

Na rozkaz Komendanta Głównego Armii Krajowej gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego została przygotowana „Akcja Burza”, mająca na celu podjęcie działań przeciw wojskom niemieckim bezpośrednio przed wkroczeniem oddziałów Armii Czerwonej na ziemie II RP i wystąpienie wobec władz radzieckich w roli gospodarza terenu. Oddziały AK Okręgów Wileńskiego i Nowogródzkiego opracowały plan samodzielnego zdobycia Wilna pod kryptonimem „Ostra Brama”. Jej dowódcą został ppłk Adam Szydłowski „Poleszczuk”. W obliczu nadciągających wojsk radzieckich dowódca Wileńskiego Okręgu AK ppłk Aleksander Krzyżanowski „Wilk” wydał rozkaz o wcześniejszym uderzeniu na miasto. W trakcie działań do Polaków dołączyły oddziały Armii Czerwonej. Ogółem w operacji wileńskiej wzięło udział 9 tys. żołnierzy AK. Zakończone sukcesem walki z Niemcami o Wilno skończyły się 13 lipca 1944 r. Mimo współpracy podczas operacji, wkrótce po zdobyciu miasta Sowieci aresztowali oficerów i rozbroili większość oddziałów Armii Krajowej na Wileńszczyźnie. Cześć z nich została początkowo umieszczona w obozie w Miednikach skąd 1/4 zbiegła, zaś oficerów wywieziono do Riazania. Niektórzy po pewnym czasie zdecydowali się wstąpić w szeregi 1. Armii Wojska Polskiego, walczącej u boku Armii Czerwonej. Większość została jednak przymusowo wcielona do pułku rezerwowego Armii Czerwonej, zaś po odmowie złożenia przysięgi osadzona w obozie dla internowanych żołnierzy AK w Kałudze.Zgodnie z planem „Burza” oddziały Okręgów Wileńskiego i Nowogródzkiego Armii Krajowej przygotowały plan samodzielnego zdobycia Wilna przed wkroczeniem Armii Czerwonej pod kryptonimem "Ostra Brama". Dowódcą operacji został ppłk Adam Szydłowski "Poleszczuk" .Wobec nadciągających wojsk radzieckich dowódca Wileńskiego Okręgu AK ppłk Aleksander Krzyżanowski "Wilk" wydał rozkaz o wcześniejszym uderzeniu na miasto. W trakcie działań do Polaków dołączyły oddziały radzieckie. Ogółem w operacji wileńskiej wzięło udział 9 tys. żołnierzy AK. Walki z Niemcami o Wilno skończyły się 13 lipca. Wkrótce po zdobyciu miasta Sowieci aresztowali oficerów i rozbroili większość oddziałów Armii Krajowej na Wileńszczyźnie.
8 lipca 1944
Storpedowanie polskiego krążownika ORP „Dragon”. W trakcie lądowania w Normandii wspierający działania sprzymierzonych polski krążownik ORP „Dragon” został trafiony przez niemiecką żywą torpedę. W wyniku trafienia zginęło 37 marynarzy. Ze względu na powstałe uszkodzenia nie zdecydowano się na remont jednostki. Okręt posłużył jako falochron dla sztucznego portu Mullerry, zbudowanego w na odcinku inwazyjnym Sword.
8 lipca 1944
Rząd Rzeczpospolitej Polski na Uchodźctwie upoważnił Komedę Główną Armii Krajowej i Delegaturę Rządu na Kraj do podjęcia decyzji w sprawie wybuchu powstania w Warszawie.
11 lipca 1944
Nieudany zamach na Wyższego Dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie Wilhelma Koppe. Za zbrodnie na ludności polskiej został on wyrokiem sądu polskiego państwa podziemnego skazany na śmierć. Zamach wykonali w Krakowie żołnierze 1. kompanii batalionu "Parasol". Wilhelm Koppe został podczas zamachu ranny, ale udało mu się zbiec.
13 lipca 1944
Rozkaz Komendanta Głównego Armii Krajowej o zakończeniu, trwającej od maja 1943 akcji scaleniowej oddziałów Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Ze 115 tys. żołnierzy AK podporządkowano ok. 51 tys. partyzantów BCh.
17 lipca 1944
Wojskowe władze sowieckie rozpoczęły masowe aresztowania żołnierzy Okręgu Wileńskiego i Nowogródzkiego AK. Wśród aresztowanych znalazł się m. in. dowódca Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej ppłk Aleksander Krzyżanowski ps. „Wilk”.
18 lipca 1944
Początek walk artylerii 1. Armii Wojska Polskiego nad Turią i Bugiem. Oddziały polskie w sile 21 dywizjonów wsparły ogniem uderzenie radzieckiej 69. Armii w rejonie miejscowości Dolsk i Dorohusk.
18 lipca 1944
Pod koniec 1943 r. na front włoski został przerzucony z Bliskiego Wschodu 2. Korpus Polski. W maju 1944 r. polskie oddziały wsławiły się zdobyciem Monte Cassino. Po wypoczynku w początkach czerwca korpus został skierowany na wschodnie skrzydło 8. Armii Brytyjskiej nad Adriatykiem. Początkowo polskie oddziały prowadziły działania pościgowe za wycofującymi się Niemcami, którzy dopiero na przedpolach miasta i portu w Ankonie zorganizowali linie obronne. Bezpośredni atak na miasto rozpoczął się 17 lipca. Oddziały 3. Dywizji Strzelców Karpackich związały Niemców na wschodnim skrzydle nad morzem. W centrum 5. Kresowa Dywizja Piechoty przełamała pozycje przeciwnika w rejonie Monte Della Crescia, umożliwiając 2. Brygadzie Pancernej wykonanie manewru oskrzydlającego i wyjście na tyłu Niemców. Niemiecka 278. Dywizja Piechoty ponosząc straty, rozpoczęła pośpieszny, wymuszony odwrót. 18 lipca 3. Dywizja Strzelców Karpackich zdobyła Ankonę. Pozostałe jednostki korpusu opanowały ujście rzeki Esino, odcinając Niemcom drogę odwrotu na północ. Opanowanie portu ułatwiło sprzymierzonym prowadzenie ofensywy na Rimni i Linię Gotów.
21 lipca 1944
Włączenie Warszawy do planu „Burza”. Na wniosek gen. Leopolda Okulickiego, ps. „Kobra”, Komenda Główna AK postanowiła włączyć stolicę do planowanej akcji „Burza”. Decyzja ta oznaczała, że wbrew wcześniejszym ustaleniom dowództwo AK dopuściło możliwość wybuchu powstania przeciwko Niemcom w stolicy.
21 lipca 1944
Krajowa Rada Narodowa wydała dekret o powstaniu Wojska Polskiego z połączenia Armii Polskiej w ZSRR z Armią Ludową walczącą na terytorium kraju. KRN przejęła zwierzchnictwo nad nowopowstałym Wojskiem Polskim. Naczelnym dowódcą WP został, awansowany do stopnia gen. broni., Michał Rola-Żymierski.
22 lipca 1944
Początek walk o Lwów w ramach akcji „Burza”.

Oddziały Armii Krajowej rozpoczęły walki o miasto, wspierając sowiecki korpus pancerny, który wdarł się do Lwowa i został przez Niemców odcięty od głównych sił Armii Czerwonej. Zmagania o opanowanie miasta trwały do 27 lipca. Po ich zakończeniu Sowieci zażądali od dowództwa AK we Lwowie złożenia broni. Oficerowie, wśród nich dowódca Obszaru Lwowskiego AK płk. Władysław Filipkowski, zostali aresztowani przez Rosjan.
22 lipca 1944
Manifest ten był aktem założycielskim komunistycznej Polski, ogłoszonym przez powołany w Moskwie przez Stalina marionetkowy polski rząd nazwany Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego. Manifest lipcowy odmawiał legalnemu rządowi polskiemu na emigracji prawa reprezentowania narodu i państwa polskiego. W dziedzinie polityki zagranicznej wskazywał na konieczność ścisłego sojuszu ze Związkiem Radzieckim. Zapowiadał odbudowę kraju, przeprowadzenie reformy rolnej i nacjonalizację w gospodarce oraz wzywał Polaków do dalszej walki z okupantem niemieckim. Mimo, że jako miejsce ogłoszenia podawano Chełm, to w rzeczywistości tekst został zatwierdzony i podpisany przez Józefa Stalina 20 lipca 1944 r., a następnie ogłoszony w Moskwie. Dokument podpisali członkowie PKWN z przewodniczącym Edwardem Osóbką-Morawskim i wiceprzewodniczącymi Wandą Wasilewską i Andrzejem Witosem na czele. Od 1945 do 1989 roku w rocznicę ogłoszenia manifestu lipcowego obchodzone było najważniejsze polskie święto państwowe w okresie Polski Ludowej – Narodowe Święto Odrodzenia Polski. Po upadku komunizmu w Polsce zostało ono zniesione.
24 lipca 1944
Powstanie Republiki Pińczowskiej. Na terenie części powiatów pińczowskiego i stopnickiego, oddziały partyzanckie AK, BCH i AL uwolniły od Niemców obszar o pow. 1000 km2. W okresie 24 lipca do 12 sierpnia 1944 r. władzę w tzw. Republice Pińczowskiej sprawowali: w części południowej Powiatowy Delegat Rządu na Kraj, a w części północnej Pińczowska Konspiracyjna Powiatowa Rada Narodowa.
25 lipca 1944
Operacja III Most. W nocy z 25 na 26 lipca na polowym lądowisku "Motyl", położnym między wsiami Wał-Ruda, Zabawa i Jadowniki Mokre w okolicach Tarnowa, wylądował brytyjski samolot Dakota, aby zabrać elementy niemieckiej rakiety V-2 zdobytej przez wywiad AK w okolicach Sannik.
27 lipca 1944
Przedstawiciele PKWN podpisali z ZSRR porozumienie, w którym uznali tzw. linię Curzona za wschodnią granicę Polski. Dopiero po jego podpisaniu mogli się udać na tereny na zachód od tej linii zajęte przez Armię Czerwoną.
28 lipca 1944
Początek walk 1. Armii Wojska Polskiego o przyczółki na Wiśle w rejonie Dęblina i Puław. Walki toczone do 4 sierpnia zakończyły niepowdzieniem polskich oddziałów, które poniosły wysokie straty.
29 lipca 1944
Początek lądowania polskiej 1. Dywizji Pancernej w Normandii.

Utworzona w 1942 r. w Wielkiej Brytanii dywizja pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka została włączona do 2. Korpusu Kanadyjskiego. Była jedną z 12 sojuszniczych dywizji pancernych uczestniczących w lądowaniu we Francji. Część dywizji stanowiła 10. Brygada Kawalerii Pancernej, która w 1939 r. walczyła w kampanii wrześniowej w Polsce, a rok później wzięła udział w kampanii francuskiej. Następnie brygada została odtworzona w Wielkiej Brytanii. Polska dywizja pancerna weszła do walki na froncie zachodnim w pierwszej dekadzie sierpnia 1944 r. Odegrała znaczącą rolę w bitwach pod Falaise i Chambois. Brytyjski marszałek Bernard Law Montgomery oceniając działanie polskiej dywizji w walkach w Normandii powiedział: Niemcy byli jakby w butelce, a polska dywizja była korkiem, którym ich w niej zamknęliśmy. Walcząc w Belgii wyzwoliła Ypres i współuczestniczyła w zdobyciu Gandawy. W Holandii zdobyła m. in. Bredę. Szlak bojowy zakończyła w maju 1945 zdobywając bazę niemieckiej floty Wilhelmshaven.
31 lipca 1944
Gen. Tadeusz Komorowski „Bór”, za zgodą Delegata Rządu RP na Kraj Jana Stanisława Jankowskiego, wydał rozkaz komendantowi Okręgu Warszawskiego AK płk. Antoniemu Chruścielowi „Monterowi” rozpoczęcia powstania w Warszawie 1 sierpnia o godz. 17.00.
1 sierpnia 1944
Wybuch Powstania Warszawskiego.

Już w styczniu 1944 r. na rozkaz Polskiego Rządu na uchodźstwie rozpoczęto akcję „Burza”, mającą na celu opanowanie terenów II RP po wycofaniu się z nich wojsk niemieckich, a przed wkroczeniem na nie Armii Czerwonej. Jej punktem kulminacyjnym stało się Powstanie Warszawskie. Zbrojne opanowanie stolicy przez Armię Krajową, będącą częścią Polskich Sił Zbrojnych, miało stanowić ważny argument w negocjacjach politycznych dotyczących powojennej przyszłości Polski. Wybuch powstania, kilkakrotnie przekładany, ostatecznie wyznaczono na 1 sierpnia na godzinę 17.00 (Godzina „W”). Do walki stanęło ok. 50 tys. słabo uzbrojonych żołnierzy AK pod dowództwem Komendanta Głównego Armii Krajowej gen. Tadeusza Komorowskiego ps. „Bór”. Powstańcy zaatakowali garnizon niemiecki liczący ok. 20 tys. żołnierzy. Skala powstania zaskoczyła dowództwo niemieckie, dzięki czemu udało się powstańcom w pierwszych dniach sierpnia opanować większość dzielnic stolicy i przeciąć strategiczne arterie komunikacyjne. Niestety Polacy nie zdołali zdobyć mostów na Wiśle. W ogarniętej powstaniem Warszawie powołano administrację cywilną, która organizowała obronę przeciwlotniczą i przeciwpożarową. Zajmowała się ona także aprowizacją ludności cywilnej oraz odpowiadała za kopanie studni i grzebanie poległych. Ponadto uruchomiono pocztę polową i radiostację powstańczą „Błyskawica”. Do powstania żywiołowo przyłączyli się mieszkańcy Warszawy, biorąc udział w walkach i budowie barykad. Armię Krajową wsparły inne organizacje konspiracyjne – Narodowe Siły Zbrojne, Polska Armia Ludowa, Armia Ludowa i inne mniejsze formacje zbrojne. Wojska niemieckie, początkowo zepchnięte do obrony, zdołały jednak utrzymać szereg silnie umocnionych punktów oporu na terenie miasta, m.in. Dworzec Główny, dzielnicę niemiecką w al. Szucha oraz Pałac Brühla, będący siedzibą gubernatora dystryktu warszawskiego SA-Gruppenführera Ludwiga Fischera. 5 sierpnia siły niemieckie, dowodzone przez Obergruppenführera Ericha von dem Bacha-Zelewskiego, złożone z jednostek SS, rozpoczęły kontratak na pozycje powstańcze. Po sześciu dniach ciężkich walk Niemcy opanowali Wolę i Ochotę. Doszło tam do eksterminacji ludności cywilnej. Ofiarą Niemców padło wg ostrożnych szacunków ok. 60 tys. mężczyzn, kobiet i dzieci. Następnym celem niemieckiego ataku stało się Stare Miasto. Pomimo uporczywej, dwutygodniowej obrony, powstańcy musieli ewakuować się kanałami do Śródmieścia. 27 września zakończyły się walki na Mokotowie, a 30 września na Żoliborzu. Po jego upadku w rękach powstańców znajdowało się już tylko Śródmieście. Wobec tragicznej sytuacji miasta, niedostatecznej pomocy ze strony aliantów oraz nieudanych desantów oddziałów 1 Armii WP, stacjonujących po drugiej stronie Wisły, gen. Komorowski „Bór” zdecydował się rozpocząć rozmowy kapitulacyjne z Niemcami. Akt kapitulacji podpisano w nocy z 2 na 3 października. Na osobisty rozkaz Hitlera, już po stłumieniu powstania, Niemcy rozpoczęli systematyczne wyburzanie całych dzielnic. Zabudowa Warszawy została zburzona w 85 %. W czasie walk zginęło ok. 20 tys. powstańców i ok. 180 tys. mieszkańców miasta. Straty niemieckie szacuje się na ok. 10 tys. zabitych, 7 tys. zaginionych i 9 tys. rannych żołnierzy. Według wstępnych założeń KG AK walki miały trwać 2-3 dni, a w rzeczywistości trwały aż 63 dni.
1 sierpnia 1944
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego nawiązał stosunki dyplomatyczne z ZSRR. Jednocześnie jego siedziba została przeniesiona do Lublina.
5 sierpnia 1944
Początek niemieckiego uderzenia na zachodnie dzielnice Warszawy – Wolę i Ochotę. Po kilku dniach, broniące Woli oddziały Kedywu, dowodzone przez płk. Jana Mazurkiewicza ps. ”Radosław”, wycofały się na Stare Miasto. Na Woli Niemcy dokonali masowych egzekucji ludności cywilnej, w których zginęło ponad 50 tys. ludzi. Wola i Ochota zostały ostatecznie opanowane przez Niemców 11 sierpnia.
5 sierpnia 1944
Pierwszy zrzut zaopatrzenia i broni dla powstańców warszawskich wykonany przez lotnictwo alianckie.
8 sierpnia 1944
Początek bitwy pod Falaise.

8 sierpnia wchodząca w skład II Korpusu Kanadyjskiego 1. Polska Dywizja Pancerna gen. bryg. Stanisława Maczka rozpoczęła natarcie na pozycje niemieckie pomiędzy Caen a Falaise. Celem operacji aliantów było odcięcie i okrążenie niemieckich jednostek wycofujących się z Normandii. Ofensywa trwająca 3 dni została zatrzymana, a polskie i kanadyjskie oddziały poniosły ciężkie straty. W drugiej fazie bitwy, którą rozpoczęto 14 sierpnia, polska dywizja opanowała rejon miejscowości Chambois i wzgórza Mont Ormel (tzw. Maczugę), odcinając tym samym drogę odwrotu znacznej części oddziałów niemieckich z Grupy Armii "B". Polscy pancerniacy, odcięci od zaopatrzenia i walczący w okrążeniu, blokowali niemieckie siły próbujące wydostać się z "kotła pod Falaise" oraz uniemożliwiły dotarcie odsieczy. W walkach trwających do 22 sierpnia 1944 r. żołnierze gen. Maczka wzięli do niewoli 5113 jeńców, zniszczyli 55 czołgów, 44 działa polowe, 245 samochodów pancernych i pojazdów mechanicznych. Straty polskie wyniosły: 325 zabitych, 1002 rannych i 114 zaginionych. Utracono też ok. 80 czołgów. Brytyjski marszałek Bernard Law Montgomery oceniając działanie polskiej dywizji w walkach w Normandii powiedział: Niemcy byli jakby w butelce, a polska dywizja była korkiem, którym ich w niej zamknęliśmy.
8 sierpnia 1944
Początek walk oddziałów 1. Armii Wojska Polskiego na przyczółku warecko-magnuszewskim. W walach o utrzymanie przyczółka na zachodnim brzegu Wisły wzięły udział 2. i 3. Dywizja Piechoty oraz 1. Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte. Oddziały piechoty broniły północnego odcinka przyczółka. Brygada pancerna wspierała oddziały radzieckiej 8. Armii Gwardii walczącej w na południowym odcinku przyczółka.
9 sierpnia 1944
Początek bitwy pod Studziankami.

Sformowana w 1943 r. w Związku Radzieckim 1. Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte, pod dowództwem płk. Jana Mierzycana, latem 1944 r. została skierowana na front. Brygada liczyła ok. 2200 żołnierzy i 71 czołgów T-34, oraz 15 lekkich czołgów T-70. Polska jednostka podporządkowana była, walczącej na przyczółku warecko magnuszewskim, radzieckiej 8. Armii Gwardii. Po przeprawieniu się częścią sił przez Wisłę pierwszego dnia walk polscy pancerniacy wdali się w ciężką walkę z niemieckimi oddziałami 1. Dywizji Pancerno-Spadochronowej „Herman Göring". Podczas pierwszego dnia walk odparli oni pięć ataków Niemców. Najbardziej zacięte walki toczyły się o skrzyżowanie dróg w miejscowości Studzianki. Zdobywano je aż siedmiokrotnie. W czasie krwawych walk trwających do 16 sierpnia polska brygada straciła 27 pojazdów bojowych, niszcząc ok. 30 pojazdów przeciwnika. Bitwa pod Studziankami była największą bitwą pancerną Wojska Polskiego na froncie wschodnim. Zdobycie rejonu Magnuszewa przez oddziały polskie i radzieckie, zagroziło południowemu skrzydłu formacji niemieckich, walczących z Powstaniem Warszawskim. Zwycięstwo zapewniło Polakom i Rosjanom utrzymanie się na przyczółku w dorzeczu środkowej Wisły.
11 sierpnia 1944
Oddziały powstańcze wycofały się z Woli i Ochoty.
13 sierpnia 1944
Wybuch czołgu-pułapki.

Podczas powstania warszawskiego na ul. Kilińskiego eksplodował ciężki nosiciel ładunków wybuchowych Borgward IV - Sd.Kfz. 301 z niemieckiego 302. batalionu pancernego. Rankiem 13 sierpnia 1944 r. pojazd został unieruchomiony przez powstańców na barykadzie przy ul. Podwale. Ok. godz. 17.00 grupa powstańców uruchomiła pojazd i przejechała ulicami Starego Miasta. Na ul. Kilińskiego, prawdopodobnie na skutek nieuwagi lub nieznajomości zasady działania pojazdu, doszło do detonacji znajdującego się wewnątrz ładunku wybuchowego. Szacuje się, że w wyniku eksplozji zginęło ok. 250 żołnierzy i cywilów, a wielu innych zostało rannych. Wśród kontuzjowanych był sam Komendant Główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski „Bór”. Niektórzy badacze uważają, że wybuch nie był spowodowany nieostrożnością polskich żołnierzy, lecz był celowym działaniem oddziałów niemieckich.
15 sierpnia 1944
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego o częściowej mobilizacji i rejestracji ludności do służby wojskowej na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej.
16 sierpnia 1944
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego podpisał z ZSRR układ o granicy wschodniej. W myśl porozumienia wschodnia granica miała przebiegać wzdłuż tzw. Linii Curzona. W porównaniu z 1939 r. poza granicami Polski znalazło się ponad 180 000 km2 (48 % powierzchni II RP), które zostały włączone do ZSRR.
19 sierpnia 1944
Początek generalnego niemieckiego natarcia na Stare Miasto.
20 sierpnia 1944
Zdobycie gmachu PAST-y.

Budynek Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej przy ul. Zielnej 37 został zajęty przez Niemców w październiku 1939 r. Był centralą umożliwiającą łączność telefoniczną między Generalną Gubernią a Berlinem oraz obsługującą połączenia między jednostkami Wehrmachtu w Warszawie. Ze względu na strategiczne znaczenie i położenie gmachu dowództwo AK podjęło decyzję o ataku na PAST-ę. Wojska niemieckie przygotowały wcześniej gmach do długotrwałej obrony – od ulicy Zielnej ustawiono bunkry, zabetonowano okna piwniczne, zabarykadowano bramy i okna. Pierwszy atak na budynek nastąpił już 1 sierpnia, jednak zakończył się niepowodzeniem. 4-5 sierpnia rozpoczęło się stopniowe okrążenie budynku, połączone z odcięciem wody i prądu. Zakończony sukcesem generalny szturm z użyciem miotaczy ognia i broni maszynowej rozpoczął się w nocy 19 na 20 sierpnia 1944 r. W ataku brali udział żołnierze z batalionu „Kiliński, 3. Kompanii Szturmowej Obszaru „Koszta”, saperzy Okręgu Warszawa oraz minerki z Kobiecych Patroli Minerskich. Straty wśród żołnierzy AK przez cały okres oblężenia wyniosły 38 zabitych i 63 rannych. Po stronie niemieckiej zginęło 36 żołnierzy, a 115 dostało się do niewoli. Budynek PAST-y pozostał w rękach powstańców do końca walk o Warszawę. Po wojnie gmach został wyremontowany, a w roku 2000 przekazany środowiskom kombatanckim.
20 sierpnia 1944
Początek formowania 2. Armii Wojska Polskiego. oraz Z ochotników z Kresów oraz na mocy poboru ogłoszonego na terenach wyzwolonych przez 1. Armię Wojska Polskiego i wojska radzieckie rozpoczęto tworzenie nowych jednostek Wojska Polskiego. Planowano sformowanie kolejnych dwóch armii, które wraz z istniejącą 1. Armią Wojska Polskiego miały utworzyć Front Polski. Dowódcą 2. Armii został mianowany gen. Karol Świerczewski. Z powodu niedostatku kadr oficerskich 2. Armia Wojska Polskiego weszła do walki dopiero w końcowej fazie II wojny światowej. Wzięła ona udział w kwietniu i maju 1945 r w operacjach łużyckiej i praskiej.
23 sierpnia 1944
Pierwszy lot bojowy samolotów 1. Pułku Myśliwskiego „Warszawa”. Jednostka ta, wchodząca w skład 1. Armii Wojska Polskiego, wspierała działania oddziałów polskich w rejonie przyczółka warecko-magnuszeskiego.
25 sierpnia 1944
Początek walk o przełamanie Linii Gotów we Włoszech. W zmaganiach uczystniczył 2. Korpus Polski, który operował na wschodnim skrzydle brytyjskiej 8. Armii. Pierwszego wyłomu dokonała 3 Brygada Strzelców Karpackich zdobywając 31 sierpnia miasto Pesaro. A do 2 września 3. Dywizja Strzelców Karpackich przełamała całkowicie niemiecką obronę linii Gotów.
28 sierpnia 1944
Zdobycie przez Niemców Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych.
29 sierpnia 1944
Rządy Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych ogłosiły przyznanie żołnierzom AK praw kombatanckich, uważając Armię Krajową za integralną część Polskich Sił Zbrojnych. Dzień później alianci wymusili na władzach III Rzeszy uznanie za obowiązującą deklarację z 29 sierpnia. W efekcie Niemcy zaczęły stosować wobec żołnierzy AK postanowienia konwencji genewskiej.
30 sierpnia 1944
W nocy z 30 na 31 sierpnia oddziały powstańcze ze Starego Miasta podjęły nieudaną próbę przebicia się do Śródmieścia. Wobec niepowodzenia, zdecydowano o ewakuacji oddziałów kanałami.
31 sierpnia 1944
Oddziały 1. Dywizji Pancernej, które po walkach w Normandii uzupełniały stany osobowe i w sprzęcie, przekroczyły Sekwanę pod Elbeuf i ruszyły w pościg za Niemcami.
2 września 1944
Pomimo ogromnego poświęcenia powstańczych oddziałów Niemcy przejęli kontrolę nad Starym Miastem.
5 września 1944
Początek niemieckiego ataku na oddziały powstańcze na Powiślu.

W 36. dniu powstania, po upadku Starego Miasta, oddziały niemieckie rozpoczęły wzmożone ataki na zajmowane przez powstańców pozycje na warszawskim Powiślu. Ataki z trzech stron miały na celu wyparcie oddziałów polskich z tej dzielnicy, ale także odcięcie jej od Śródmieścia. Głównym zamiarem Niemcy było zabezpieczenie całego zachodniego brzegu Wisły, aby przygotować się na atak, zbliżającej się do Warszawy, Armii Czerwonej. Generalny szturm poprzedzony został prowadzonymi od kilku dni nalotami i obstrzałem artyleryjskim. Ciężkie walki toczyły się szczególnie o Elektrownię Powiśle, która zajęta przez żołnierzy ze Zgrupowania „Krybar” Armii Krajowej na początku sierpnia dostarczała prąd do powstańczych szpitali, zbrojowni i drukarń. Ostatecznie po zaciętych atakach, m.in. oddziałów SS-gruppenführera Heinza Reinefartha i SS-obersturmbannführera Oskara Dirlewangera, Powiśle zostało zdobyte przez Niemców 6 września 1944 r. Po zajęciu dzielnicy Niemcy, dopuścili się masowych zbrodni na ludności cywilnej i rannych. Wymordowano m.in. personel i pacjentów w szpitalach powstańczych na ul. Tamka i Drewnianej, a mieszkańców Powiśla, którzy ukrywali się w piwnicach kamienic, palono żywcem.
6 września 1944
Upadek warszawskiego Powiśla.
6 września 1944
3. Brygada Strzelców z 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka zdobyła belgijskie miasto Ypres.
8 września 1944
Sformowanie w Eboli we Włoszech 663. Dywizjonu Samolotów Artylerii.
10 września 1944
Początek walk o wyzwolenie warszawskiej Pragi.

W walkach o zdobycie prawobrzeżnej części Warszawy wzięła udział 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki wspierana przez czołgi 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte. Oddziały polskie podporządkowane były radzieckiej 47. Armii, która od 8 września prowadziła operację mającą wyprzeć siły niemieckie z wideł Wisły i Bugonarwi. Pierwszego dnia walk piechota przełamała obronę niemiecką. 14 września oddziały polskie osiągnęły brzeg Wisły.
18 września 1944
Amerykańska 8. Armia Powietrzna wykonała siłami 110 bombowców B-17 dzienny lot zaopatrzeniowy nad objętą powstaniem Warszawę (Operacja ,,Frantic VII"). W wyniku akcji zrzucono ok. 1250 zasobników. Z powodu dużego rozrzutu (zastosowanie spadochronów bez opóźnionego otwarcia oraz niewielkieo obszaru opanowanego przez powstańców) większość ładunku wylądowała na terenach zajętych przez Niemców lub na Pradze, opanowanej wtedy już przez Rosjan. W ręce powstańców dostało się wg meldunków 228 zasobników.
19 września 1944
Początek operacji "Market-Garden", w której udział wzięła Samodzielna Brygada Spadochronowa dowodzona przez gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego.
23 września 1944
Upadek powstania na Czerniakowie.
27 września 1944
Upadek powstańczego Mokotowa.
30 września 1944
W wyniku brytyjskich nacisków Prezydent RP Władysław Raczkiewicz zwolnił gen. Kazimierza Sosnkowskiego z funkcji Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i mianował na jego miejsce gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”.
30 września 1944
Upadek powstańczego Żoliborza.
2 października 1944
Po 63 dniach walk upadło Powstanie Warszawskie.

Wobec tragicznej sytuacji walczącej Warszawy (brak broni i amunicji, trudności aprowizacyjne) oraz niedostatecznej pomocy ze strony aliantów i nielicznych oddziałów 1. Armii Wojska Polskiego, Komendant Główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski „Bór” zdecydował się rozpocząć rozmowy kapitulacyjne z Niemcami. Przez cały dzień 2 października toczyły się one w siedzibie gen. Ericha von dem Bacha Zelewskiego, głównodowodzącego oddziałami niemieckimi tłumiącymi powstanie. O godz. 20.00 czasu niemieckiego, a 21.00 czasu polskiego walki w stolicy ustały. Dokument o zaprzestaniu działań wojennych został podpisany w Ożarowie Mazowieckim 3 października ok. godziny 2.00. Sygnatariuszami dokumentu ze strony polskiej byli płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki i ppłk dypl. Zygmunt Dobrowolski, ze strony niemieckiej gen. Erich von dem Bach Zelewski. Na mocy układu kapitulacyjnego żołnierze powstania uzyskali status jeńców wojennych. Powstanie zakończyło się klęską militarną. Nie osiągnięto również celów politycznych, jakie miało dać wyzwolenie stolicy przed wkroczeniem Rosjan. Miasto uległo niemal całkowitej zagładzie, bowiem na osobisty rozkaz Hitlera, już po stłumieniu powstania, Niemcy rozpoczęli systematyczne wyburzanie całych dzielnic, a około pół miliona ludności cywilnej wypędzono. W czasie trwania Powstania Warszawskiego zginęło ok. 20 tys. powstańców i ok. 180 tys. ludności cywilnej, a ok. 85% zabudowy miasta legło w gruzach. Straty niemieckie szacuje się na ok. 10 tys. zabitych, 7 tys. zaginionych, 9 tys. rannych żołnierzy oraz 300 zniszczonych czołgów i samochodów pancernych.
4 października 1944
W Warszawie ukazał się ostatni numer ,,Biuletynu Informacyjnego", wydawanego przez Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Po upadku Powstania Warszawskiego kontynuowano jego wydawanie w Krakowie.
7 października 1944
W niemieckim nazistowskim obozie zagłady Auschwitz-Birkenau doszło do największego w historii obozu buntu. Zginęło 451 więźniów.
29 października 1944
Po lądowaniu w Normandii i zwycięskich walkach w sierpniu 1944 r. pod Falaise i Mont Omrel polska 1. Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka ścigała cofających się Niemców. We wrześniu polska jednostka wzięła udział w zdobyciu belgijskiej Gandawy. Następnie powierzono jej zadanie zdobycia Moerdijk położonego nad zatoką Hollands Diep u ujścia Mozy. Opanowanie tego rejonu pozwoliłoby aliantom na wykorzystanie portu w Antwerpii jako bazy zaopatrzeniowej, skracając linie zaopatrzeniowe z Normandii. 27 października 1. Dywizja Pancerna wraz z innymi oddziałami brytyjskiej 21. Grupy Armii uderzyła na nieprzyjaciela w kierunku Oosterhout, na północny-wschód od Bredy. 10. Brygada Kawalerii Pancernej z dwoma batalionami piechoty opanowała położone na południowy wschód od Bredy Gilze, a 10. Pułk Strzelców Konnych przeciął szosę Breda –Tilburg, odcinając Niemcom drogę odwrotu na wschód. Nocą z 27 na 28 października 1. Dywizja Pancerna otrzymała od feldmarszałka Montgomery’ego rozkaz opanowania Bredy, stolicy Brabancji a zarazem ważnego węzła drogowego. Polscy żołnierze przeprowadzili koncentryczny atak na miasto. 3. Brygada Strzelców z dwoma pułkami pancernymi miała uderzyć z południowego-zachodu, a 10. Brygada Kawalerii Pancernej częścią sił rozpoczęła natarcie z północnego-wschodu na Bredę. Reszcie sił brygady powierzono zadanie wyparcia przeciwnika za Kanał Wilhelminy. Niemcy próbowali kontratakować. Polakom udało się przełamać opór i wejść do miasta. Do 30 października zniszczono w Bredzie ostatnie punkty oporu nieprzyjaciela. Po jej opanowaniu polscy pancerniacy do 9 listopada 1944 r. walczyli o Moerdijk. Ludność stolicy Brabancji entuzjastycznie powitała polskich żołnierzy. W witrynach sklepowych pojawiły kartki z napisami: „Dziękujemy Wam Polacy”. Decyzją Rady Miejskiej żołnierzom polskiej dywizji pancernej przyznano honorowe obywatelstwo miasta. Po wojnie wielu jej żołnierzy osiedliło się w Bredzie. Powstał tam również polski cmentarz wojenny, na którym w 1994 r. został pochowany wśród polskich żołnierzy poległych w walkach o Holandię generał Stanisław Maczek.
9 listopada 1944
Wyzwolenie miasta Moerdijk przez żołnierzy gen. Maczka.

Po lądowaniu wraz z wojskami alianckimi w Normandii i zwycięskich walkach w sierpniu 1944 r. pod Falaise i Mont Omrel polska 1. Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka prowadziła działania pościgowe za wycofującymi się na wschód Niemcami. We wrześniu polska jednostka wzięła udział w zdobyciu belgijskiej Gandawy, a pod koniec października wyzwoliła holenderską Bredę. Następnie powierzone jej zadanie zdobycia Moerdijk, miasta położonego nad zatoka Hollands Diep u ujścia Mozy. Opanowanie ujścia Mozy pozwoliłoby aliantom na wykorzystanie jako bazy zaopatrzeniowej portu w Antwerpii. Dzięki temu linie zaopatrzeniowe biegnące z Normandii uległyby skróceniu. Po zdobyciu Bredy udało się sforsować rzekę Mark, lecz dalszy atak na Moejrdijk, prowadzony przez teren podmokły i pocięty licznymi kanałami, został powstrzymany przez Niemców.
Pozycje nieprzyjaciela były ufortyfikowane, a przed nimi znajdowały się liczne pola minowe oraz wały i rowy przeciwpancerne. 3 listopada 1944 r. Polacy ruszyli do ataku. Po uporczywych walkach posunęli się o 3-4 km w głąb pozycji niemieckich, po czym zostali powstrzymani. Artyleria polskiej dywizji została wsparta przez 7 pułków artylerii sojuszniczej. Dopiero 7 listopada Polacy przystąpili do ostatecznego ataku na niemieckie pozycje. Po dwóch dniach zażartych walk udało się zdobyć Moejrdijk. 28 listopada 1944 r. pierwszy aliancki konwój z zaopatrzeniem wpłynął do portu w Antwerpii.
2 grudnia 1944
W Lublinie Sąd Specjalny skazał na karę śmierci 5 zbrodniarzy wojennych, byłych członków załogi hitlerowskiego obozu koncentracyjnego na Majdanku (Konzentrationslager Lublin). Wyroki na skazańcach wykonano przez powieszenie 3 grudnia 1944 r.
16 grudnia 1944
Zniszczenie pomnika księcia Józefa Poniatowskiego.

Niemcy wysadzili w powietrze, stojący na Placu Saskim w Warszawie (w czasie okupacji Adolf Hitler Platz), pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, projektu Bertela Thorvaldsena. Po wojnie monument został odtworzony i obecnie znajduje się na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego.
21 grudnia 1944
Gen. Leopold Okulicki ,,Niedźwiadek” Komendantem Głównym Armii Krajowej.

Pełnił tę funkcję do 19 stycznia 1945 r., kiedy to wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. W marcu 1945 r., zaproszony wraz z członkami Delegatury Rządu na Kraj na pertraktacje polityczne, w wyniku prowokacji NKWD, został aresztowany razem z 15 innymi przywódcami AK i Polskiego Państwa Podziemnego i wywieziony do Moskwy. Oskarżony w sfingowanym procesie o przestępstwa na zapleczu frontu sowieckiego w Polsce, 21 czerwca 1945 r. został skazany w "procesie szesnastu" na 10 lat więzienia. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w więzieniu na Łubiance 24 grudnia 1946 r.
27 grudnia 1944
W okolicach Nowego Targu odbył się ostatni zrzut cichociemnych. Skoczkowie byli szkoleni do walki z siłami okupacyjnymi oraz w organizowaniu polskiego ruchu oporu. Łącznie w okresie od 15 stycznia 1941 r. do 28 grudnia 1944 r. do kraju zostało zrzuconych 316 cichociemnych.
2 stycznia 1945
Oddziały NKWD rozpoczęły trwające do 4 stycznia 1945 r. masowe aresztowania Polaków zamieszkałych we Lwowie. Objęły one według szacunków AK ok. 17 tys. osób, w tym 31 pracowników naukowych Uniwersytetu im. Jana Kazimierza (przemianowanego przez władze radzieckie na Uniwesytet Iwana Franki) i Politechniki Lwowskiej. Część aresztowanych po kilkudniowym śledztwie została zwolniona, jednak większość deportowano w głąb Związku Radzieckiego
17 stycznia 1945
Wyzwolenie Warszawy.

1. Armia Wojska Polskiego, biorąca udział w ofensywie 1. Frontu Białoruskiego, wkroczyła do ruin miasta opuszczonego przez garnizon niemiecki. Po powstaniu warszawskim ludność cywilna została wysiedlona z miasta, a Niemcy przystąpili do systematycznego burzenia polskiej stolicy. W mieście zniszczonych było 84 % budynków. W dwa dni po zajęciu Warszawy na ulicy Marszałkowskiej odbyła się defilada żołnierzy 1. Armii
19 stycznia 1945
Rozwiązanie Armii Krajowej.

Komendant Główny Armii Krajowej gen. bryg. Leopolda Okulickiego ps. "Niedźwiadek” wydał ostatni rozkaz, w którym zwolnił żołnierzy z przysięgi i rozwiązał Armię Krajową. Jednocześnie w swoim rozkazie pisał: „Dalszą swą pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą. Starajcie się być przewodnikami Narodu i realizatorami niepodległego Państwa Polskiego.” W szeregach największej podziemnej armii w Europie w lecie 1943 roku służyło ok. 380 tys. żołnierzy.
19 stycznia 1945
Pierwsza defilada Wojska Polskiego w zniszczonej Warszawie.
27 stycznia 1945
Niemiecki obóz koncentracyjny w Oświęcimiu został wyzwolony przez oddziały Armii Czerwonej.
30 stycznia 1945
Przekroczenie przez oddziały 1. Armii Wojska Polskiego przedwojennej granicy polsko-niemieckiej na północny zachód od Bydgoszczy.
2 lutego 1945
Początek walk o Wał Pomorski.

W styczniu 1945 r. Armia Czerwona i wchodzące wjej skład oddziały 1. Armii Wojska Polskiego rozpoczęły operację wiślańsko-odrzańską. Miała ona na celu w dwóch etapach wyzwolenia zachodniej Polski i uderzenie na Berlin. Podstawą obrony niemieckiej był szereg ufortyfikowanych linii obronnych, których ważnymi punktami miały być umocnione miasta-twierdze. Jedną z ważniejszych linii obronnych był Wał Pomorski, zbudowany w oparciu o przedwojenne umocnienia niemiecko-polskiej granicy. W 1944 r. został on wzmocniony dodatkowymi schronami betonowymi. 2 lutego 1945 r. żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego, wchodzący w skład radzieckiego 1. Frontu Białoruskiego, rozpoczęli szturm głównej linii Wału Pomorskiego. W pasie działania jednostek polskich znajdowało się 45 schronów żelbetowych. Kluczowa pozycjaw rejonie Wałcza została przełamana 6 lutego, ale walki trwały do 10 lutego. Przełamanie Wału Pomorskiego umożliwiło wyjście na dolną Odrę i otoczenie twierdzy w Kołobrzegu.
13 lutego 1945
Wojska 1. Frontu Ukraińskiego zamknęły pierścień okrążenia wokół Wrocławia.
14 lutego 1945
Armia Czerwona wyzwoliła niemiecki obóz koncentracyjny Konzentrationslager Groß-Rosen (niedaleko wsi Rogoźnica).
15 lutego 1945
Powstanie Armii Krajowej Obywatelskiej. Organizacja powstała na rozkaz ppłk. Władysława Liniarskiego "Mścisława", komendanta Okręgu Białystok AK, który odmówił wykonania rozkazu wydanego przez gen. Leopolda Okulickiego "Niedźwiadka" z dnia 19 stycznia 1945 r., rozwiązującego Armię Krajową. Obszarem działania tej lokalnej formacji zbrojnej polskiego podziemia antykomunistycznego był teren województwa białostockiego oraz znajdujących się po wschodniej stronie granicy dawnych polskich powiatów wołkowyskiego i grodzieńskiego.
23 lutego 1945
Oddziały Armii Czerwonej wyzwoliły Poznań.
25 lutego 1945
Sformowano 36. Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego.
26 lutego 1945
Gen. dyw. Władysław Anders p.o. wodza naczelnego.

Prezydent RP Władysław Raczkiewicz mianował pełniącym obowiązki Naczelnego Wodza gen. dyw. Władysława Andersa, byłego dowódcę 2. Korpusu Polskiego. Pełnił on swoją funkcję do 21 czerwca 1945 r. W 1946 r. został Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Powojenne władze komunistyczne pozbawiły gen. Andersa obywatelstwa polskiego, zmuszając go do pozostania w Wielkiej Brytanii. Po zakończeniu II wojny światowej pełnił jeszcze funkcje wiceprezydenta RP na uchodźstwie i przewodniczącego Skarbu Narodowego. Zmarł 12 maja 1970 r. w Londynie.
27 lutego 1945
Zwycięstwo nad Niemcami w II wojnie światowej postawiło przed mocarstwami problem powojennych granic w Europie. Szczególnie trudnym zagadnieniem było ustalenie zachodnich granic Polski w związku z odebraniem jej, na rzecz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, tzw. Kresów Wschodnich. Kwestię tę omawiano na konferencjach Wielkiej Trójki w Jałcie (4-11 lutego 1945 r.) i Poczdamie (17 lipca – 2 sierpnia 1945 r.). Postanowiono tam, że zachodnia granica Polski będzie przebiegać wzdłuż rzek: Odry i Nysy Łużyckiej. 27 lutego1945 r. nad Odrą żołnierze 6. Warszawskiego Batalionu Pontowo-Mostowego wbili pierwszy polski słup graniczny na nowej granicy polsko-niemieckiej. r. Ostatecznie granica polsko-niemiecka została uregulowana podpisanym 14 listopada 1990 r. „Traktatem między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o potwierdzeniu istniejącej między nimi granicy”.
1 marca 1945
Ostatnia szarża w historii polskiej kawalerii.

Mimo rozwoju broni maszynowej, artylerii, broni pancernej i lotnictwa w czasie drugiej wojny światowej nadal w większości armii dysponowała jednostkami kawaleryjskimi. Rozwój techniki jednak wykluczył w zasadzie możliwość wykorzystania ich w bezpośrednim ataku – szarży. Konie były wykorzystywane do szybkiego przemieszczania żołnierzy na pole walki, gdzie walczyli oni już jako jednostka spieszona. Do końca wojny zdarzały się jednak sytuacje w których atak kawalerii z użyciem broni białej na zaskoczonego przeciwnika odnosił sukces. Podczas walk o przełamanie Wału Pomorskiego pod Borujskiem kawalerzyści 1. Warszawskiej Samodzielnej Brygady Kawalerii przeprowadzili szarżę na pozycje niemieckie. Po powstrzymaniu przez Niemców ataku polskiej piechoty wspartej czołgami, dowódca 1. Armii Wojska Polskiego gen. Stanisław Popławski, powierzył zadanie przełamania niemieckich pozycji kawalerzystom z 2. i 3. Pułków Ułanów. Ułani, wsparci 2. baterią z 4. Dywizjonu Artylerii Konnej, przegalopowali wykorzystując sprzyjające warunki terenowe, minęli polskie czołgi i zaskoczyli Niemców. Po napotkaniu jaru Polacy spieszyli się i przy wsparciu czołgów, zaatakowali i zdobyli Borujsko. Dowódcą szarży był por. Zbigniew Starak. Uczestniczyło w niej ok. 220 żołnierzy; poległo siedmiu, a dziesięciu zostało rannych.
7 marca 1945
Aresztowanie gen. Fieldorfa "Nila".

W Milanówku pod Warszawą funkcjonariusze NKWD aresztowali gen. bryg. Augusta Fieldorfa „Nila” - dowódcę Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej. W czasie pełnienia tej funkcji wydał on między innymi rozkaz likwidacji generała SS Franza Kutschery, pełniącego funkcję dowódca SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa. Stanowisko komendanta Kedywu pełnił do kwietnia 1944 r. kiedy to otrzymał rozkaz sformowania tajnej organizacji wychodzącej poza struktury Armii Krajowej, mającej na celu przygotowanie się na wypadek okupacji ziem polskich przez Armię Czerwoną. Organizacja ta otrzymała nazwę Niepodległość, w skrócie „NIE”. Generał nie został rozpoznany, aresztowano go przez przypadek, pod przybranym nazwiskiem Walentego Gdanickiego. Został zesłany do obozu pracy na Ural, z którego po odbyciu kary powrócił w październiku 1947 r. i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Mimo rezygnacji z dalszych działań konspiracyjnych w listopadzie 1950 r. został ponownie aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. W trakcie tajnego procesu sądowego skazany został na karę śmierci, którą 24 lutego 1953 r. W marcu 1989 r. został zrehabilitowany. Generał Fieldorf stał się symbolem represji jakich dokonywały władze komunistycznej Polski na członkach Polskiego Państwa Podziemnego.
18 marca 1945
Oddziały 1. Armii Wojska Polskiego, po ciężkich walkach, zdobyły miasto i port Kołobrzeg. Po zakończeniu walk z Niemcami odbyła się uroczystość zaślubin Polski z morzem.
27 marca 1945
Aresztowanie 16 przedstawicieli Polski Podziemnej.

W nocy z 27 na 28 marca 1945 r. w Pruszkowie 16 przedstawicieli kierownictwa Polskiego Państwa Podziemnego, w tym Delegat Rządu na Kraj Jan Jankowski i ostatni Komendant Główny Armii Krajowej gen. bryg. Leopold Okulicki „Niedźwiadek” zostało porwanych i aresztowanych przez NKWD. Osadzono ich w więzieniu na Łubiance w Moskwie i wytoczono pokazowy proces (tzw. Proces Szesnastu), podczas którego zostali oskarżeni między innymi o dywersję wobec Armii Czerwonej i współpracę z Niemcami. Po czterech dniach procesu 13 oskarżonych skazano na kary więzienia, od 4 miesięcy do 10 lat. Celem operacji było zastraszenie polskiego społeczeństwa i osłabienie struktur konspiracyjnych, co miało ułatwić sowietyzację Polski po zakończeniu II wojny światowej.
30 marca 1945
Zatknięcie flagi polskiej na Dworze Artusa w Gdańsku.

Oddziały niemieckiej Grupy Armii "Weichsel" zostały osaczone przez jednostki II Frontu Białoruskiego w rejonie Gdańska, Gdyni i Sopotu. W walkach o Gdańsk brali udział żołnierze polskiej 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte, wchodzącej w skład 8. Korpusu Zmechanizowanego Armii Czerwonej. W trakcie ciężkich walk o Gdańsk, trwających od 22 marca, 90 % zabudowy miasta uległo zniszczeniu. Wkraczająca Armia Czerwona dopuściła się, już po zakończeniu walk, szeregu zbrodni i bestialstw na miejscowej, w większości niemieckiej ludności cywilnej. Splądrowano i zniszczono szereg zabytkowych obiektów, które ocalały w czasie działań zbrojnych. Zatknięcie flagi polskiej na jednym z najważniejszych budynków miasta było aktem symbolicznym podkreślającym klęskę Niemiec. Gdańsk, który stał się narzędziem propagandy III Rzeszy, podkreślającej jego niemiecka tożsamość, teraz znalazło się granicach Polski.
2 kwietnia 1945
Lotnicy polskiego 304. Dytwizjonu Bombowego zatopili niemiecki okręt podwodny U-321.
8 kwietnia 1945
Na Oksywiu podniesiono banderę na kutrze patrolowym ORP "Korsarz", pierwszej jednostce powojennej Marynaki Wojennej.
8 kwietnia 1945
W Gdyni odbyły się zaślubiny Polski z morzem żołnierzy 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte.
9 kwietnia 1945
Oddziały 1. Dywizji Pancernej przekroczyły granicę holendersko-niemiecką w rejonie miasta Goch w Nadreni-Północnej Westfalli.
9 kwietnia 1945
Oddziały 2. Korpusu Polskiego, działając w centrum ugrupowania brytyjskiej 8. Armii, rozpoczęły forsowanie rzeki Senio. Był to początek operacji, która doprowadziła do zdobycia Bolonii.
11 kwietnia 1945
W czasie przygotowań do operacji berlińskiej 2. Armia Wojska Polskiego zluzowała nad Nysą Łużycką 13. Armię Radziecką. Oddziały polskie objęły odcinek frontu od Młotowa do folwarku Wysokie.
12 kwietnia 1945
Żołnierze 1. Dywizji Pancernej wyzwolili obóz jeniecki w Oberlangen (Stalag VI C), w którym było więzionych przez Niemców około 1800 kobiet-żołnierzy Powstania Warszawskiego.
16 kwietnia 1945
Początek operacji berlińskiej Armii Czerwonej.

Celem operacji berlińskiej było opanowanie stolicy III Rzeszy. Armia Czerwona do zdobycia Berlina przeznaczyła siły liczące ok. 2,5 mln żołnierzy zgrupowanych w trzech frontach. Uderzenie rozpoczęto z linii rzek: Nysy Łużyckiej i Odry. W składzie radzieckich frontów znajdowały się także 1. i 2. Armie Wojska Polskiego. Po sforsowaniu rzek i przełamaniu niemieckich pozycji obronnych na Wzgórzach Seelow przez 1. Front Białoruski, siły 1. Frontu Ukraińskiego przeszły Sprewę, aby zamknąć pierścień wokół stolicy Niemiec. W samym szturmie Berlina, który rozpoczął się 25 kwietnia i zakończył 2 maja, wzięły udział oprócz czerwonoarmistów również polskie jednostki: 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, 2. Brygada Artylerii Haubic, 1. Samodzielna Brygada Moździerzy 6. Batalionu Pontonowo-Mostowy. Upadek Berlina, który symbolizował potęgę III Rzeszy, oznaczał ostateczne zwycięstwo aliantów i zapowiadał szybki koniec II wojny światowej w Europie.
19 kwietnia 1945
Oddziały 1. Dywizji Pancernej pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka forsują Kanał Küsten łązący rzeki Ems i Hunte.
21 kwietnia 1945
Zdobycie Bolonii.

Od grudnia 1943 r. żołnierze 2. Korpusu Polskiego wchodzący w skład brytyjskiej 8. Armii brali udział w walkach we Włoszech. Po zdobyciu Monte Cassino i Ankony ostatnią operacją w której uczestniczyli Polacy na froncie włoskim było zdobycie Bolonii. 9 kwietnia polskie oddziały sforsowały rzekę Senio, a następnie przełamały nieprzyjacielskie pozycje nad Santerno, rozbijając jednocześnie niemiecką 4. Dywizję Spadochronową. Przeciwnik wykorzystywał przy organizowaniu zaciętej obrony naturalne przeszkody w postaci rzek Silarno, Gaiana i Idice. 21 kwietnia 1945 r. żołnierze 9. batalionu strzelców karpackich 3. Dywizji Strzelców Karpackich wkroczyli do Bolonii i nad wyzwolonym miastem zawiesili polską flagę. Polacy zostali owacyjnie powitani przez mieszkańców. Senat Bolonii przyznał 215 polskim żołnierzom pamiątkowe medale z napisem "Al liberatori che primi entrarono in Bologna 21 Aprile 1945 – per benem erenza” (Oswobodzicielom, którzy pierwsi weszli do Bolonii 21 kwietnia 1945 – w dowód zasługi"). Siedemnastu dowódców otrzymało honorowe obywatelstwo miasta. Oddziałowi, który jako pierwszy wkroczył do miasta nadano miano 9. Bolońskiego batalionu.
21 kwietnia 1945
Początek bitwy pod Budziszynem. 2. Armii Wojska Polskiego została zaatakowana przez Grupę Armii Środek feldmarsz. Ferdinanda Schörnera, idącą na odsiecz Berlinowi. W wyniku nieudolnego dowodzenia w początkowej fazie bitwy polskie oddziały poniosły ogromne straty.
22 kwietnia 1945
Oddziały 1. Armii Wojska Polskiego forsują Kanał Hohellonzernów.
24 kwietnia 1945
1. Armia Wojska Polskiego, wchodząca w skład 1. Frontu Białoruskiego, zajęła pozycje obronne na kanale Ruppiner-Nauen, zamykając zewnętrzny pierścień okrążenia wokół Berlina.
28 kwietnia 1945
Zakończenie bitwy pod Budziszynem.

Bitwa ta była jednym z najkrwawszych epizodów operacji łużyckiej. W kilkudniowych walkach oddziałom 2. Armii Wojska Polskiego, przy wsparciu radzieckiej 5. Armii Gwardii, udało się powstrzymać kontrofensywę Grupy Armii Środek feldmarsz. Ferdinanda Schörnera, która próbowała przedrzeć się na odsiecz Berlinowi. Wysokie straty polskie były spowodowane nieudolnym dowództwem gen. Karola Świerczewskiego; armia straciła 20 % ludzi i 50 % czołgów i dział. Była to druga - po bitwie nad Bzurą w 1939 r. - co do wielkości strat polska bitwa w czasie II wojny światowej.
30 kwietnia 1945
Początek walk polskich żołnierzy o Berlin.

W szturmie stolicy III Rzeszy wzięła udział 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, która została włączona w skład radzieckiej 2. Armii Pancernej Gwardii. Polskie pułki wspierały ataki jednostek pancernych. Celem działań było opanowanie dzielnicy Tiergarten i centralnego sektora obrony miasta sektora „Z” w okolicy Bramy Brandenburskiej. Polacy zdobyli 56 kwartałów miasta, W walkach o Berlin dywizja straciła 539 rannych i poległych żołnierzy, wzięła do niewoli 2550 jeńców.
1 maja 1945
Akcja oddziału NSZ w Krasnosielcu koło Makowa Mazowieckiego. W wyniku udanej akcji odbito 42 członków AK i NSZ z więzienia UB.
2 maja 1945
Zdobycie Berlina. W walkach na ulicach stolicy III Rzeszy brały udział oddziały: 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, 2. Brygada Artylerii Haubic, 1. Samodzielna Brygada Moździerzy i 6. batalion pontonowo-mostowy.
6 maja 1945
Zdobycie Wilhelmshaven.

Po lądowaniu aliantów w Normandii w skład sił inwazyjnych weszła polska 1. Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka. Swój chrzest bojowy przeszła w sierpniu 1944 r. bitwach pod Falaise i Chambois. Następnie wzięła udział w wyzwalaniu Belgi zdobywając Ypres i Tietl oraz Holandii wyzwalając Bredę. Szlak bojowy polska 1. Dywizja Pancerna zakończyła 6 maja 1945 r. na terenie Niemiec przyjęciem kapitulacji dowództwa: twierdzy Wilhelmshaven, bazy Kriegsmarine oraz floty "Ostfriesland" nad Morzem Północnym. Przed polskimi oddziałami skapitulowało także zgrupowanie 10 dywizji i 8 pułków piechoty. Do niewoli wzięto ok. 34000 oficerów i żołnierzy Wehrmachtu i Kriegsmarine. W porcie zajęto 3 krążowniki, 18 okrętów podwodnych i 205 innych jednostek pływających; zdobyto też 94 działa nabrzeżne i 159 dział polowych. Zdobycie Wilhelmshaven zakończyło szlak bojowy Polskich Sił Zbrojnych walczących u boku armii brytyjskiej i amerykańskiej.
8 maja 1945
Zakończenie II wojny światowej w Europie.

8 maja w Berlinie, w kwaterze marsz. Gieorgija Żukowa, w obecności przedstawicieli trzech mocarstw sojuszniczych: Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji, niemiecki feldmarsz. Wilhelm Keitel podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy. Dzień wcześniej w Reims, w kwaterze głównej gen. Dwighta Davida Eisenhowera, kapitulację na froncie zachodnim podpisał gen. płk. Alfred Jodl. Zakończył się największy konflikt zbrojny w dziejach ludzkości, w którym zginęło 33 mln ludzi. Nie podpisano jednak żadnego układu pokojowego. Granice państw europejskich ustaliła tzw. "Wielka Trójka" na konferencji w Poczdamie w lipcu 1945 r. Skutkiem wojny był podział polityczny Europy i świata na dwa wrogie sobie obozy: komnistyczny, zdominowany przez ZSRR oraz demokratyczny, pod przywodztwem USA. Za "Żelazną Kurtyną" znalazła się również Polska. Rocznicę zakończenia II wojny światowej w ZSRR i w "bloku komunistycznym" (w Rosji do dzisiaj) obchodzono dzień później niż na Zachodzie; ze wzgędu na różnicę czasu w chwili podpisywania kapitulacji w Moskwie był już 9 maja.