Wybierz inną epokę
Średniowiecze do 1500 roku
Renesans lata 1501-1600
Wiek XVII 1601-1700
Wiek XVIII 1701-1800
Wiek XIX 1801-1900
Wiek XX 1901-2000
Wiek XXI po 2001
Powstanie kościuszkowskie (12.03.1794 - 16.11.1794)
Epoka napoleońska lata 1796-1815
Powstanie listopadowe (29.11.1830 - 21.10.1831)
Powstanie styczniowe (11.06.1860 - 23.05.1865)
I wojna światowa (28.06.1914 - 11.11.1918)
II RP (11.11.1918 - 31.08.1939)
II wojna światowa (1.09.1939 - 9.05.1945)
Wydarzenia po 9.05.1945
Średniowiecze do 1500 roku
14 kwietnia 966
Chrzest Mieszka I
Dokładna data chrztu nie jest znana. Przyjmuje się że, polski książę wraz ze swoim dworem przyjął chrzest w obrządku rzymskim w Wielką Sobotę 966 r. Chrztu dokonał przypuszczalnie biskup misyjny Jordan, który przybył na ziemie polskie rok wcześniej w orszaku księżnej Dobrawy. Miejsce uroczystości, wobec braku źródeł, jest do dziś tematem sporu historyków. Wskazuje się Poznań, Gniezno lub Ostrów Lednicki. Chrzest przyjęła tylko wąska grupa dworzan i możnowładców z najbliższego otoczenia książęcego. Pozostałości wierzeń pogańskich utrzymywały się w kraju co najmniej do XIII w. Chrzest Polski wzmocnił pozycję państwa piastowskiego, stwarzając możliwości prowadzenia skutecznej polityki zagranicznej, bowiem możliwe to było jedynie w ramach wspólnoty państw chrześcijańskich. Miał on również doniosłe znaczenie kulturalne i społeczne. Datę tę przyjmuje się obecnie jako początek istnienia państwa polskiego.
21 września 967
Bitwa z Wolinianami.

Starcie pomiędzy wojskiem księcia Mieszka I i wspierającymi go Czechami, a wojskiem Wolinian prowadzonym przez niemieckiego wielmożę Wichmana. Starcie zakończyło się sukcesem wojsk książęcych i czeskich. Wichman zginął podczas ucieczki. Mieszko I odesłał jego zbroję i miecz cesarzowi.
24 czerwca 972
Bitwa pod Cedynią.

Rosnące wpływy polityczne księcia Mieszka I na Pomorzu Zachodnim, które było obiektem ekspansji możnowładców wschodnich terenów Cesarstwa Niemieckiego, stały się przyczyną konfliktu między margrabią Łużyc a władcą Poski. Margrabia marchii łużyckiej Hodon, zebrawszy kilkutysięczne wojsko i uzyskując wsparcie grafa Zygfryda z Walbercku, wyruszył wbrew stanowisku cesarza Ottona I na wyprawę wojenną na ziemie Mieszka I. Książę polski, spodziewając się ataku, podzielił swoje siły na trzy części. Pierwsza, dowodzona osobiście przez władcę, blokowała przeprawę przez rzekę Odrę na trakcie prowadzącym do grodu w Cedyni. Pozostałe dwa ugrupowania, dowodzone przez książęcego brata Czcibora, zostały ukryte za wzgórzem górującym nad drogą do Cedyni, przylegającą do bagien powstałych wokół starego koryta Odry. W pierwszej fazie bitwy oddziały Hodona i Zygfryda, przeprawiwszy się przez Odrę, zaatakowały wojska Mieszka I, zmuszając je do odwrotu w kierunku Cedyni. Maszerując za wycofującymi się Polakami wojska niemieckie rozciągnęły się w długą kolumnę, posuwając się wąską drogą między wzgórzem a starym korytem Odry. Na znak Mieszka do walki włączył się Czcibor, który niespodziewanym atakiem konnicy uderzył na tyły wojsk niemieckich odcinając jej drogę odwrotu, a ukryte oddziały piechoty zaatakowały rozciągnięte wojsko Hodona. Do walki włączyły się ponownie oddziały dowodzone przez księcia Mieszka. Otoczeni Niemcy zostali zepchnięci na bagna i poniosli dotkliwe straty. Z pogromu spośród znaczniejszych wojowników uszedł jedynie Hodon oraz posiłkujący go graf Zygfryd z Walberck. W następnym roku, dzięki mediacji cesarza Ottona I, obie strony zawarły pokój.
25 maja 992
Śmierć księcia Mieszka I.

Mieszko I był pierwszym historycznym władcą Polski. Dokończył on proces jednoczenia ziem położonych między Odrą a Bugiem, zapoczątkowany przez swego ojca Siemomysła. W 966 r. Mieszko przyjął chrzest w obrządku łacińskim za pośrednictwem Czech, dzięki czemu Polska weszła w skład wspólnoty chrześcijańskiej Europy. Pod koniec panowania, powierzył swoje państwo pod opiekę papieską dokumentem "Dagome iudex", który jednocześnie opisywał granice państwa polskiego w końcu X w. Książę Mieszko podczas swego panowania prowadził zwycięskie wojny z Czechami, Słowianami Połabskimi i margrabią Łużyc - Hodonem, którego pokonał w bitwie pod Cedynią w 972 r. Pierwszy chrześcijański książę Polski został pochowany w katedrze w Poznaniu. Rządy po Mieszku objął jego pierworodny syn Bolesław I Chrobry.
23 kwietnia 997
Śmierć świętego Wojciecha.

Były biskup praski Wojciech z rodu Sławnikowiców, prowadząc akcję chrystianizacyjną wśród Prusów, został przebity włócznią i poniósł śmierć. Według zachowanych relacji atak nastąpił, gdy przyszły męczennik wraz z towarzyszami wycofywali się już w kierunku morza i wypoczywali w świętym dla Prusów gaju, w okolicach dzisiejszego Pasłęka. Piastowski książę Bolesław I Chrobry, będąc przyjacielem męczennika, wykupił jego ciało, dając za nie tyle złota, ile ważyły zwłoki. Wojciech pochowany został katedrze gnieźnieńskiej. Władca Polski wykorzystał propagandowo śmierć Wojciecha do uzyskania niezależnej metropolii kościelnej. W 999 r. papież Sylwester II ogłosił go świętym i patronem nowo utworzonego arcybiskupstwa gnieźnieńskiego.
8 marca 1000
Zjazd gnieźnieński.

Zjazd gnieźnieński. W Gnieźnie zebrał się synod kościelny, który wprowadził nową organizację kościelną na terenie państwa polskiego. Ustanowiono arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Powołano nowe biskupstwa, podległe arcybiskupom w Kołobrzegu, Wrocławiu i Krakowie, a biskupstwo poznańskie uznano za podległe bezpośrednio papieżowi. Uroczystości uświetniła wizyta cesarza niemieckiego Ottona III, który pielgrzymował do grobu swojego przyjaciela, biskupa praskiego Wojciecha, zamordowanego w trakcie pracy misyjnej przez Prusów w 997 r. Ciało męczennika wykupił władca Polski Bolesław Chrobry i uroczyście umieścił w katedrze gnieźnieńskiej. Dwa lata później Wojciech został kanonizowany przez papieża. W trakcie uczty na cześć Ottona III, młody cesarz włożył na głowę polskiego władcy diadem cesarski. Akt ten podkreślał równość między władcą Niemiec i Polski, oraz przyznawał Bolesławowi prawo inwestytury czyli mianowania biskupów. Pod koniec zjazdu dokonano ceremonialnej wymiany darów. Cesarz ofiarował polskiemu władcy kopię włóczni św. Maurycego (świętej lancy) wraz z gwoździem z Krzyża Chrystusa (do dziś włócznia przechowywana w skarbcu katedralnym w Krakowie jest symbolem władzy królewskiej). Bolesław zrewanżował się przekazując cesarzowi relikwię św. Wojciecha. Zjazd podniósł rangę Polski na arenie międzynarodowej.
20 sierpnia 1012
Spalenie Lubuszy. Podczas konfliktu księcia piastowskiego Bolesława I Chrobrego z królem niemieckim Henrykiem II polski książę zdobył i spalił gród Lubusz. Fortyfikacja zbudowana była na zachodnim brzegu Odry. W następnym roku walczące strony podpisały pokój w Merseburgu. Polski książę uznał się lennikiem króla niemieckiego i uzyskał w lenno Milsko i Łużyce.
24 maja 1013
Pokój w Merseburgu.

W nocy z 24 na 25 maja zawarty został pokój pomiędzy królem Niemiec Henrykiem II a księciem Bolesławem I Chrobrym. Piastowski książę uznał się za lennika króla Niemiec i jako lenno otrzymał Łużyce i Milsko. Henryk II obiecał Chrobremu posiłki w planowanej wyprawie na Ruś i obietnicy dotrzymał. W następnych latach polski książę nie wywiązywał się jednak ze swoich obowiązków lennika, co doprowadziło do wybuchu kolejnej wojny polsko-niemieckiej.
3 sierpnia 1015
Bitwa pod Krosnem. Podczas wojny pomiędzy cesarzem Henrykiem II a polskim księciem Bolesławem Chrobrym doszło do zaciętych walk nad Odrą, w pobliżu Krosna. Znacznie silniejsze wojska cesarskie zdołały przeprawić się na drugi brzeg rzeki broniony przez wojów dowodzonych przez syna Chrobrego, Mieszka. Straty wojsk piastowskich były dużo większe niż cesarskich. Henryk II, nie uzyskawszy pomocy sojuszników, zrezygnował z marszu w głąb Polski. Podczas odwrotu, w kraju Dziadoszan na Śląsku, wojska cesarskie zostały pobite przez Polaków. Daty i miejsca tej drugiej bitwy niestety nie znamy.
9 sierpnia 1017
Przybycie wojsk cesarskich pod Głogów. W wojnie polsko-niemieckiej z lat 1015-1018 armia cesarza Henryka II, walcząc z polskim księciem Bolesławem Chrobrym, przeszła przez Śląsk i stanęła pod Głogowem. Oprócz rycerstwa niemieckiego w jej składzie znalazły się posiłki czeskie i wieleckie. Dotarłszy pod Głogów, cesarz w obawie przed zasadzką, zrezygnował z forsowania Odry i skierował się na południe w stronę grodu w Niemczy, który bez skutku oblegał przez trzy tygodnie.
15 sierpnia 1017
Oblężenie Białej Góry (niem. Belgern). W czasie wojny polsko-niemieckiej wojska cesarza Henryka II oblegały gród w Niemczy. W tym czasie oddziały polskie księcia Bolesława Chrobrego dokonały dywersji na terytorium nieprzyjaciela i zaatakowały gród Białą Górę nad rzeką Łabą w Saksonii. Wojom Chrobrego zdobycie grodu się nie powiodło, poczynili jedynie zniszczenia w jego okolicach. Także cesarz nie zdobył Niemczy. W styczniu następnego roku zawarto korzystny dla Polski pokój w Budziszynie.
30 stycznia 1018
Pokój w Budziszynie.

Układ zawarli książę Polski Bolesław I Chrobry i cesarz Niemiec Henryk II Święty. Porozumienie kończyło pierwszy w dziejach poważny, szesnastoletni, konflikt zbrojny między księstwem Polski i Świętym Cesarstwem Rzymskim Narodu Niemieckiego. Polska uzyskała Milsko i Łużyce oraz cesarską pomoc w planowanej wyprawie na Kijów. Traktat umocniono małżeństwem Bolesława z córką margrabiego Miśni Hermana I - Odą.
22 lipca 1018
Po zakończeniu wojen z Niemcami polski książę Bolesław Chrobry wyruszył na wyprawę wojenną na Ruś, celem wsparcia swojego zięcia Świętopełka w walce o tron kijowski. Prowadził ze sobą armię złożoną z wojów polskich, posiłków węgierskich (500 wojowników) i niemieckich (300 wojowników) oraz Pieczyngów (1000 wojowników). Zaraz po przekroczeniu Bugu pod grodem Wołyń doszło do bitwy z wojskami księcia ruskiego Jarosława. Rusini bitwę przegrali, dzięki czemu książę Bolesław Chrobry zdobył Kijów.
14 sierpnia 1018
Zdobycie Kijowa przez Bolesława Chrobrego.

Piastowski książę Bolesław I Chrobry po zakończeniu wojen z Niemcami podjął wyprawę na Ruś, celem wsparcia swojego zięcia, księcia Świętopełka w walce o tron kijowski. W lipcu 1018 r. pobił nad Bugiem oddziały księcia Jarosława Mądrego i ruszył na Kijów. Miasto zdobył 14 sierpnia po krótkim oblężeniu. Zwycięski książę zgodnie z planem osadził na tronie Świętopełka, a wracając z wyprawy przyłączył do Polski Grody Czerwieńskie. Ze zdobyciem Kijowa wiąże się legenda o polskim mieczu koronacyjnym - Szczerbcu. Bolesław Chrobry miał go wyszczerbić podczas zdobywania Kijowa. W rzeczywistości pochodzi on z XII lub XIII wieku.
18 kwietnia 1025
Koronacja Bolesława I Chrobrego.

Książę piastowski Bolesław Chrobry, wykorzystując bezkrólewie w Cesarstwie po śmierci wrogiego Polsce cesarza Henryka II oraz poparcie papieża Jana XIX, koronował się na pierwszego króla Polski. Samego aktu dokonał zapewne arcybiskup gnieźnieński Hipolit w asyście biskupów polskich. Koronacja królewska uwieńczyła trzydziestoletnie panowanie, w trakcie którego Chrobry powiększył terytorium Polski o Morawy, Milsko, Łużyce, Słowację i Grody Czerwieńskie. Zapewnił Polsce niezależną metropolię kościelną i równorzędną pozycję wśród chrześcijańskich państw Europy Zachodniej. Chrobry zmarł kilka miesięcy po koronacji, w wieku ok. 58 lat.
17 czerwca 1025
Śmierć Bolesława I Chrobrego. Był on pierwszym królem w historii Polski, pierworodnym synem Mieszka I i księżniczki czeskiej Dobrawy. Zmarł niedługo po koronacji, która miała miejsce w kwietniu tego samego roku. Prowadził zwycięskie wojny, w trakcie których powiększył Polskę o Milsko, Łużyce i Grody Czerwieńskie. Według tradycji ciało monarchy złożono w katedrze w Poznaniu. Jego następcą został syn, Mieszko II Lambert.
25 grudnia 1025
Koronacja Mieszka II Lamberta na króla Polski (1025-1034).
22 maja 1054
Pokój w Kwedlinburgu. Został zawarty pomiędzy księciem czeskim Brzetysławem I a księciem polskim Kazimierzem I Odnowicielem za pośrednictwem cesarza Henryka III. Podczas spotkania w kwedlinburskiej rezydencji cesarza uzgodniono, że Śląsk wraz z Wrocławiem, zbrojnie zajęty przez wojska Kazimierza w 1050 r., pozostanie przy Polsce. Kazimierz i jego następcy będą płacić Czechom trybut w wysokości 30 grzywien złota i 500 grzywien srebra rocznie.
28 listopada 1058
Śmierć księcia Kazimierza Odnowiciela w Poznaniu. Władzę po nim w Polsce przejął syn, Bolesław II Śmiały.
25 grudnia 1076
Książę piastowski Bolesław II Szczodry zwany również Śmiałym (1054-1079), uzyskawszy zgodę papieża Grzegorza VII, został koronowany na króla Polski. Aktu koronacji w gnieźnieńskiej katedrze dokonał najprawdopodobniej abp gnieźnieński Bogumił. Niecałe trzy lata później król popadł w konflikt z biskupem Stanisławem w wyniku którego został wygnany z kraju.
11 kwietnia 1079
Męczeńska śmierć biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa.

Biskup krakowski, oskarżony o zdradę, został zabity na polecenie króla Bolesława II Szczodrego. Sprawa rzekomej zdrady nie jest dostatecznie wyjaśniona, gdyż relacje zachowanych źródeł są skąpe i sprzeczne. Prawdopodobnie biskup należał do opozycji antykrólewskiej i wspierał obóz procesarski. Rozczłonkowane w wyniku egzekucji ciało biskupa pochowane zostało w kościele św. Michała w Krakowie, potem szczątki przeniesiono do katedry wawelskiej. Od końca XII w. grób biskupa stał się celem pielgrzymek, a w następnym stuleciu uznano go za świętego. W żywocie spisano, że ciało biskupa cudownie zrosło się – co było zapowiedzią zjednoczenia kraju rozbitego na dzielnice. Dla króla Bolesława Szczodrego zatarg z biskupem i jego egzekucja zakończył się polityczną klęską: został obalony i musiał uchodzić z kraju na Węgry.
15 sierpnia 1090
Bitwa pod Nakłem. Palatyn Sieciech walczący po stronie księcia polskiego Władysława I Hermana zdobył Nakło, jeden z najważniejszych pomorskich grodów. Rozbił też posiłki idące na pomoc oblężonym. Pomimo zajęcia Nakła, a potem innych ośrodków grodowych trwałe opanowanie Pomorza nie powiodło się. Sieciech, chcąc zdławić opór, nakazał spalić „w jednym dniu i jednej godzinie” pomorskie warownie, co wywołało powstanie i ponowne wygnanie załóg polskich z Pomorza.
5 kwietnia 1091
Bitwa pod Drzycimiem. Starcie Pomorzan z wojskami Władysława I Hermana nad rzeką Wdą. Wojska książęce dowodzone najprawdopodobniej przez palatyna Sieciecha starcie wygrały, ale poniosły też bardzo duże straty. Próby odzyskania Pomorza przez Władysława I Hermana zakończyły się niepowodzeniem. Dokonał tego dopiero jego syn, Bolesław III Krzywousty.
10 sierpnia 1109
Książę Bolesław III Krzywousty walcząc z Pomorzanami obległ Nakło. Dobrze ufortyfikowany gród pozostawał niezdobyty pomimo szturmowania i zastosowania machin oblężniczych przez wojów Bolesława. Obrońcy wynegocjowali z Krzywoustym zawieszenie broni, podczas którego sprowadzili posiłki. 10 sierpnia, pod nadal niezdobytym grodem, rozegrała się bitwa pomiędzy posiłkami pomorskimi a wojskiem Bolesława III Krzywoustego i wojewody Skarbimira, która została wygrana przez wojska książęce. W jej wyniku skapitulował gród Nakło, a po nim sześć innych grodów pomorskich.
24 sierpnia 1109
Początek oblężenia Głogowa.

Latem 1109 r. armia cesarza niemieckiego Henryka V, wspomagana przez posiłki czeskie, wyruszyła w kierunku granic polskich. Celem wyprawy było osadzenie na tron polskim Zbigniewa, wygnanego z kraju przez swojego przyrodniego brata, władcę Polski Bolesława III Krzywoustego. Wojska cesarskie podeszły pod silnie umocniony gród w Głogowie. Był jeden z najważniejszych punktów obronnych przy zachodniej granicy Polski. Atakując z zaskoczenia, udało im się zniszczyć podgrodzie oraz pobić część posiłków przysłanych przez Krzywoustego. Samego grodu cesarzowi nie udało się zdobyć, dlatego przystąpił do oblężenia. W trakcie długotrwałej obrony mieszkańcy grodu wydali cesarzowi zakładników, by uzyskać pozwolenie na wysłanie gońców do Bolesława Krzywoustego z zapytaniem o zgodę na poddanie grodu. Władca polski kategorycznie nakazał utrzymanie Głogowa za wszelką cenę. Po przekazaniu odpowiedzi Henrykowi V, cesarz nakazał kontynuowanie oblężenia i szturmowanie umocnień z użyciem machin oblężniczych. Przywiązano do nich dzieci obrońców grodu. Nie złamało to jednak ducha mieszkańców Głogowa. Po ok. 3 tygodniach walk cesarz Henryk V odstąpił od zaciekle bronionego miasta i skierował się w stronę Wrocławia.
10 października 1110
Książę Bolesław III Krzywousty interweniujący w Czechach po stronie księcia Sobiesława I pobił wojska jego przeciwnika, księcia Władysława I w bitwie nad rzeczką Trutiną. Sukcesu strategicznego wyprawa jednak nie przyniosła. Z powodu zbyt słabego poparcia dla Sobiesława nie udało się go osadzić na czeskim tronie.
22 lipca 1132
Bitwa nad Rzeką Sajó. Stoczyły ją wojska księcia polskiego Bolesława III Krzywoustego, interweniującego zbrojnie na Węgrzech w obronie jednego z pretendentów do tronu, Borysa. Przeciw Krzywoustemu walczył ówczesny król węgierski Bela II Ślepy, wspierany przez posiłki z Czech i Niemiec. Bitwa nad rzeką Sajó pozostała wprawdzie nierozstrzygnięta. Bolesław III Krzywousty zdecydował się na odwrót, podczas którego poniósł dotkliwe straty. Interwencja polska po stronie Borysa spowodowała dodatkowo niszczące najazdy sprzymierzeńca Beli II Ślepego, księcia czeskiego Sobiesława, na Śląsk.
30 maja 1137
Polski książę Bolesław III Krzywousty i książę Czech Sobiesław I zawarli w Kłodzku porozumienie pokojowe. Było ono jednym z efektów zjazdu w Merseburgu 1135 r., gdzie spotkali obaj władcy i za namową cesarza Lotara III zawarli rozejm.
28 października 1138
Zmarł książę Bolesław III Krzywousty.

Zmarły książę był jednym z najwybitniejszych władców w okresie wczesnego średniowiecza w Polsce. Na początku swego panowania musiał dzielić władzę ze starszym, przyrodnim bratem Zbigniewem, jednak szybko udało mu się odsunąć go i wygnać z Polski. W 1109 r. odparł najazd niemiecki pod wodzą późniejszego cesarza Henryka V, który usiłował osadzić na tronie Zbigniewa. Ostatecznie zwycięski Bolesław pozwolił bratu wrócić, ale wykrywszy, że starszy brat dalej spiskuje, nakazał go oślepić. Rozprawiwszy się z rywalem Bolesław III rozpoczął systematyczny podbój Pomorza Gdańskiego, ukończony w połowie lat 20. XII w. Kolejnym posunięciem były wyprawy na Pomorze Zachodnie, uwieńczone hołdem lennym, który złożyli mu książęta zachodniopomorscy. W początkach lat 30. XII w., arcybiskup Magdeburga Norbert wystąpił z pretensjami, żądając by polskie biskupstwa podporządkowały się jego władzy. Udało mu się nawet uzyskać potwierdzającą te przywileje bullę papieską w 1133 r. Książę Bolesław, by ratować niezależność polskiego Kościoła, uzyskał poparcie nowego cesarza – Lotara III, ale w zamian za to musiał złożyć mu hołd lenny. W wyniku interwencji cesarskiej papież zmienił decyzję i nową bullą z 1136 r. przyznał arcybiskupowi gnieźnieńskiemu zwierzchnictwo nad polskim Kościołem, niwecząc tym samym zabiegi arcybiskupa Magdeburga. Był to ostatni sukces władcy polskiego. Książę zmarł prawdopodobnie w Trojanowie pod Sochaczewem i został pochowany w katedrze w Płocku. Przed śmiercią podjął decyzję o podziale swojego państwa pomiędzy synów. W tzw. "testamencie Krzywoustego" podzielił państwo na dzielnice i wprowadził zasadę senioratu, oddając najstarszemu z synów, Władysławowi Wygnańcowi, władzę w dzielnicy krakowskiej i zwierzchność nad młodszymi braćmi, rządzącymi w innych dzielnicach. Nie uchroniło to kraju od krwawych wojen domowych, a Polska weszła w okres rozbicia dzielnicowego, który trwał do 1320 r.
31 marca 1146
Najstarszy syn księcia Bolesława III Krzywoustego i zwierzchni książę Polski Władysław II zwany Wygnańcem złożył hołd swojemu szwagrowi, królowi niemieckiemu Konradowi III, w zamian za pomoc w walce ze swoimi braćmi, książętami piastowskimi o tron krakowski.
22 sierpnia 1157
Cesarz Fryderyk Barbarossa przekroczył Odrę i wkroczył na ziemie polskie na czele silnej armii wspomaganej przez posiłki z Czech i Moraw. Powodem wyprawy była interwencja na rzecz wygnanego księcia senioralnego, Władysława II Wygnańca. Jednocześnie cesarz pragnął wzmocnić swoją pozycję, narzucając zależność trybutarną polskim książętom. Z powodu dużej dyspropocji sił książęta polscy z seniorem Bolesławem IV Kędzierzawym nie przyjęli walnej bitwy. Polacy wycofali się przed wojskami cesarskimi, paląc wsie i grody oraz atakując mniejsze oddziały przeciwnika. Pomimo trudności cesarz dotarł pod Poznań. W miejscowości Krzyszków cesarz Fryderyk narzucił księciu Bolesławowi IV Kędzierzawemu upokarzające warunki pokoju. Przyjął od niego hołd lenny i obietnicę wypłaty wysokiej kontrybucji. Władysław II Wygnaniec nie został jednak przywrócony na tron dzielnicy krakowskiej.
2 czerwca 1159
Śmierć Władysława II Wygnańca.

Na zamku w Altenburgu na terenie Niemiec zmarł książę Władysław II Wygnaniec, najstarszy syn Bolesława III Krzywoustego. Zgodnie z statutem sukcesyjnym ojca sprawował on rządy nad dzielnicą senioralną. Książę popadł w konflikt z młodszymi braćmi, w wyniku którego został w 1146 r. wygnany z kraju. Szukał wsparcia u papieża i cesarza, lecz do śmierci nie udało mu się odzyskać władzy.
5 stycznia 1173
W Krakowie zmarł Bolesław IV Kędzierzawy, książę mazowiecki, zwierzchni książę Polski od 1146 r., jeden z synów księcia Bolesława III Krzywoustego. Został pochowany prawdopodobnie w katedrze w Płocku.
5 maja 1194
Śmierć księcia krakowskiego Kazimierza II Sprawiedliwego, najmłodszego syna Bolesława III Krzywoustego. Książę zmarł nagle w trakcie uczty wydanej na Wawelu z okazji uroczystości ku czci św. Floriana. Istnieją podejrzenia, że został otruty. Pozostawił dwóch małoletnich synów: Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego.
13 września 1195
Bitwa nad rzeką Mozgawą koło Jędrzejowa. Walczyli w niej książęta piastowscy i ich sojusznicy rywalizujący o tron krakowski po śmierci księcia Kazimierza II Sprawiedliwego. Po jednej stronie stanęły wojska syna zmarłego krakowskiego księcia Kazimierza, Leszka Białego oraz jego sojusznicy. Wobec małoletniości Leszka rzeczywiste dowództwo nad oddziałami małopolsko-ruskimi sprawował książę włodzimierski Roman. Naprzeciw nich stanęły wojska księcia wielkopolskiego Mieszka III Starego wspieranego przez sojuszników śląskich (księcia raciborskiego Mieszka I Plątonogiego i jego bratanka Jarosława opolskiego). Bitwa była bardzo krwawa i obu stronom przyniosła znaczne straty. Książę Roman został w jej trakcie ranny i wycofał się na Ruś. Mieszko III pozostał na polu bitwy ale także odniósł rany, stracił w walce syna Bolesława i w wyniku dużych strat porzucił myśl o obleganiu Krakowa.
19 lutego 1199
Papież Innocenty III zatwierdził powstanieZakonu Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie,zwanego potocznie Zakonem Krzyżackim. Zakon ten założony w Akce w 1190 r., początkowobył tylko bractwem szpitalnym. Zajmował się on początkowo głównie opieką nadpielgrzymami. Bardzo szybko jednak przekształcił się w zakon rycerski, apierwszym mistrzem został wybrany HenrykWalpot von Bassenheim. Zakon w trakcie swojej działalności odegrał znaczącąrolę w dziejach Europy środkowo-wschodniej.
13 marca 1202
Śmierć księcia Mieszka III Starego.

W Kaliszu zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski i krakowski, syn księcia Bolesława III Krzywoustego i Salomei z Bergu. W wyniku testamentu ojca, dzielącego Polskę na dzielnice, otrzymał Wielkopolskę. Wraz ze starszym bratem Bolesławem IV wygnali z Polski swojego starszego przyrodniego brata Władysława, który rościł sobie prawo do władzy nad całym krajem. Po śmierci Bolesława IV w 1173 r. objął rządy w dzielnicy senioralnej (ziemi krakowskiej), lecz cztery lata później został z niej wygnany przez małopolskie możnowładztwo, które powołało na tron jego najmłodszego brata Kazimierza Sprawiedliwego. Mieszko nie pogodził się ze stratą i po latach starć udało mu się odzyskać władzę nad Krakowem w 1191 r., jednak nie utrzymał jej. Ponowna próba podjęta po śmierci brata Kazimierza, zakończyła się krwawą bitwą nad Mozgawą koło Jędrzejowa. Mieszko został w niej ranny, a jego najstarszy syn Bolesław zginął. Tron krakowski odzyskał książę dopiero w 1198 r. na mocy układu z synami Kazimierza – Leszkiem Białym i Konradem. Rządy po Mieszku III w Wielkopolsce objął jego syn, Władysław III Laskonogi, w Krakowie zaś syn Kazimierza Sprawiedliwego – Leszek Biały.
19 czerwca 1205
Pod Zawichostem starły się wojska księcia halicko-włodzimierskiego Romana z rycerstwem księcia sandomiersko-krakowskiego Leszka Białego oraz jego brata, księcia mazowieckiego Konrada. Książę Roman dotarłszy nad Wisłę planował przeprawę przez rzekę i nieostrożnie oddalił się z małym oddziałem od swoich głównych sił. Pod Zawichostem został zaatakowany przez oddziały polskich książąt dowodzone przez wojewodę mazowieckiego Krystyna. Książę Roman zginął w bitwie, w wyniku czego trzon jego wojsk pozbawiony wodza zawrócił do Halicza.
16 maja 1211
Zmarł książę raciborski i krakowski Mieszko I Plątonogi. Był synem księcia Władysława II Wygnańca. Uczestniczył w bitwie nad Mozgawą w 1195 r. - bratobójczej bitwie między księciem wielkopolskim Mieszkiem Starym, a możnymi popierającymi synów Kazimierza Sprawiedliwego.
15 lipca 1227
Książę Władysław Odonic władający w północnej Wielkopolsce pokonał pod Ujściem wojska swojego stryja, księcia wielkopolskiego Władysława III Laskonogiego. W wyniku niespodziewanego wypadu z grodu rycerstwa Odonica, książę Władysław III Laskonogi stracił znaczną liczbę wojska, w tym wojewodę Dobrogosta z Szamotuł. Zwycięski Odonic zajął następnie Kalisz i Poznań.
24 listopada 1227
W 1227 r. polski książę zwierzchni Leszek Biały zwołał do Gąsawy zjazd książąt i możnych, który miał rozwiązać problem podziału władzy w Wielkopolsce między zwaśnionymi Władysławem Odonicem a jego stryjem Władysławem Laskonogim oraz zająć się sprawą księcia pomorskiego Świętopełka, który zaczął prowadzić zbyt niezależną politykę od Leszka Białego. Na zjazd, poza Leszkiem, przybyli jego brat - książę mazowiecki Konrad, książę wielkopolski Władysław Odonic i śląski Henryk Brodaty. Nie przyjechał zaproszony również Władysław Laskonogi. W trakcie trwania obrad doszło do najazdu na Gąsawę zbrojnego oddziału, wysłanego najprawdopodobniej przez Świętopełka pomorskiego. W trakcie napadu Leszek Biały i Henryk Brodaty zostali zaskoczeni przez napastników w łaźni. Podczas szamotaniny książę śląski został ciężko ranny, a życie ocalił mu rycerz Peregryn z Wiesenburga, zasłaniając go własnym ciałem. Wykorzystując zamieszanie Leszek Biały zdołał wyrwać się w pułapki, dopaść konia i ujść w kierunku wsi Marcinkowa – tam napastnicy doścignęli go i zamordowali. Jego śmierć spowodowała poważne zawirowanie polityczne i pogrzebała próbę narzucenia silnej władzy pozostałym książętom dzielnicowym. Do dziś trwają spory wśród historyków, kto stał za zamachem. Jako głównego podejrzanego zwykle wskazuje się Świętopełka pomorskiego, którego władza była realnie zagrożona przez koalicję polskich książąt. Według historyków do grona spiskujących ze Świętopełkiem mogli należeć: Władysław Laskonogi, Władysław Odonic, zagrożony przez polityczne układy między Leszkiem Białym i Władysławem Laskonogim; ostatnim, najmniej prawdopodobnym podejrzanym jest, Henryk Brodaty, który był niezadowolony z rosnącej pozycji i ambicji zjednoczenia kraju przez Leszka Białego.
18 stycznia 1230
Papież Grzegorz IX wydał bullę potwierdzającą nadanie przez Konrada Mazowieckiego ziemi chełmińskiej Zakonowi Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie zwanemu potocznie Zakonem Krzyżackim. W tym samym roku nad Wisłą osiedlili się pierwsi Krzyżacy.
30 czerwca 1230
„Przywilej kruszwicki”. Taką datę nosi kopia dokumentu zwana „przywilejem kruszwickim” wydana rzekomo przez księcia polskiego Konrada I Mazowieckiego dla zakonu krzyżackiego. Zgodnie z treścią pisma książę nadał zakonnikom ziemie leżące w granicach rzek Wisły, Drwęcy i Osy (ziemia chełmińska) oraz wszystkie ziemie, które w przyszłości zdobędą oni na „saracenach” (to jest Prusach). Większość historyków wątpi w autentyczność przywileju. Uważany jest za falsyfikat mający dać Krzyżakom podstawę prawną do sprawowania władzy publicznej w ziemi chełmińskiej i podbitych terytoriach pruskich.
18 sierpnia 1231
Śmierć Władysława III Laskonogiego. W Środzie Śląskiej zmarł książę wielkopolski i krakowski Władysław III Laskonogi. Był on synem księcia Mieszka III Starego i księżniczki kijowskiej, Eudoksji. Według zapisków władca zginął pchnięty nożem przez niemiecką kobietę, którą próbował zgwałcić. Pochowano go w Raciborzu. Księstwo Władysława III Laskonogiego, z powodu jego bezpotomnej śmierci, przeszło w ręce księcia Henryka I Brodatego.
3 sierpnia 1234
Papież Grzegorz IX wydał bullę, w której potwierdził nadanie przez księcia Konrada Mazowieckiego ziemi chełmińskiej zakonowi krzyżackiemu. Ogłosił też, że ziemie już zdobyte przez Krzyżaków oraz te, które będą zdobyte w przyszłości, stanowią „własność św. Piotra”, które stolica apostolska przekazuje Zakonowi w „wieczne posiadanie”. Bulla papieska z 1234 r. jest dokumentem oryginalnym, ale powstałym na podstawie fałszywego dokumentu krzyżackiego, sporządzonego w tym samym roku - tzw. falsyfikatu kruszwickiego.
19 marca 1238
W Krośnie Odrzańskim zmarł Henryk I Brodaty, książę śląski, krakowski i wielkopolski. Swoje dziedzictwo pozostawił jedynemu żyjącemu synowi, Henrykowi II Pobożnemu.
13 lutego 1241
Spalenie Sandomierza przez Tatarów.

Podczas najazdu tatarsko-mongolskiego na ziemie polskie i węgierskie jeden z zagonów tatarskich zaatakował Sandomierz. Gród i miasto zostały zdobyte a ludność zabita lub wzięta do niewoli. Tatarzy skierowali się następnie w głąb Małopolski niszcząc Koprzywnicę, Wiślicę i Skalbmierz.
13 lutego 1241
Bitwa pod Turskiem Wielkim pomiędzy rycerstwem polskim dowodzonym przez palatyna krakowskiego Włodzimierza a Tatarami prowadzonymi przez Bajdara. Rycerstwo polskie w pierwszej fazie ataku na obciążone jasyrem i łupami oddziały tatarskie odnosiło sukces. Później jednak rzuciwszy się w pościg za uciekającym przeciwnikiem poluźniło szyki i zostało rozbite.
18 marca 1241
W trakcie wielkiego najazdu mongolsko-tatarskiego na ziemie polskie i Węgry w 1241 r., Tatarzy pod wodzą Ordu-Irczena stoczyli pod Chmielnikiem bitwę z małopolskim rycerstwem wojewody krakowskiego Włodzimierza i wojewody sandomierskiego Pakosława. Większość walczących po stronie polskiej zginęła lub dostała się do niewoli. Z pola bitwy uszedł jedynie wojewoda Pakosław z niewielką grupką wojowników.
28 marca 1241
Zdobycie Krakowa przez Mongołów. Wczesną wiosną 1241 r. ruszyła na Polskę armia mongolska pod dowództwem Bajdara. Miała ona osłaniać od północy główne siły mongolskie, które pod wodzą Batu-Chana uderzyły na Węgry. Najeźdźcy w trzech kolejnych starciach pod Turskiem, Chmielnikiem i Taczkiem rozbili rycerstwo z ziemi krakowskiej i sandomierskiej, dowodzone przez wojewodę krakowskiego Włodzimierza. Mimo klęski siły polskie zdołały zadać straty siłom mongolskim. Opóźniły one marsz nieprzyjaciela, dając cenny czas na zorganizowanie obrony w miastach i grodach oraz koncentrację głównych sił księcia Henryka Pobożnego na Śląsku. 28 marca Mongołowie zdobyli bez walki Kraków, którego ludność zdołała uciec. Przez 5 dni plądrowali stolicę Polski, a opuszczając ją 1 kwietnia podpalili zabudowania. Ocalał tylko ufortyfikowany kościół św. Andrzeja i Wawel.
9 kwietnia 1241
Bitwa pod Legnicą.

Najazd Mongołów na Polskę w 1241 r. był częścią działań zaplanowanych przez Batu-chana w Europie środkowo-wschodniej, mających na celu opanowanie Węgier i Bułgarii. Skierowanie części sił na ziemie polskie miało zapobiec udzieleniu pomocy Węgrom. Wojska mongolskie kierowane przez Ordu-Irczena dotarły na Dolny Śląsk, gdzie starły się pod Legnicą z oddziałami księcia śląskiego i krakowskiego Henryka II Pobożnego. W skład armii książęcej, liczącej około 7-8 tys. żołnierzy, wchodziły: rycerstwo śląskie, wielkopolskie, resztki hufców krakowskich i sandomierskich (trzykrotnie pobitych przez Mongołów wczesną wiosną) oraz posiłki z Moraw i zakonne rycerstwo Joannitów i Templariuszy. Na nieszczęście dla rycerstwa polskiego na pole bitwy nie dotarł ze swoimi hufcami szwagier Henryka Pobożnego, król Czech Wacław I. Siły mongolskie liczyły ok. 8 tys., głównie lekkozbrojnych konnych łuczników. Bitwa toczyła się początkowo ze zmiennym szczęściem. Armia Henryka Pobożnego zdołała pobić czołowe oddziały mongolskie, ale ostatecznie została otoczona i rozbita. Sukces Mongołowie zawdzięczali m.in. taktyce pozorowanej ucieczki i zastosowaniu gazów bojowych (śmierdzący dym buchający z czaszki trzymanej na wysokim drzewcu). Książę Henryk II Pobożny poległ. Jego odciętą głowę Mongołowie nabili na włócznię i obnosili wokół umocnień Legnicy, licząc na poddanie się zbrojnej załogi miasta. Po nieudanym zastraszeniu legniczan, najeźdźcy, którzy ponieśli poważne straty w bitwie, zrezygnowali ze zdobywania Legnicy i przez Morawy wycofali się na Węgry.
24 lutego 1243
Pierwszy turniej rycerski na ziemiach polskich.

Pierwszy turniej na ziemiach polskich odbył się w Lwówku Śląskim z polecenia księcia śląskiego Bolesława II Rogatki, syna Henryka II Pobożnego. Moda na turnieje rycerskie została na ziemie polskie przyniesiona przez rycerzy z Niemiec, gdzie pierwsze zawody rycerskie odbywały się już l. 30. XII w. Turnieje bardzo szybko stały się niezwykle popularne w całej Europie i były rozgrywane aż do XVI w. Zawody dzieliły się na konkurencje piesze (strzelanie tarczowe oraz walki indywidualne lub grupowe na stępioną broń) i konne. Te ostatnie były najokazalsze, a do najważniejszych rozgrywek należały buhurt (fr. mêlée – polegający na walce grupowej, co miało przypominać realne starcia na polach bitewnych, tiostr (fr. estor – klasyczne pojedynki rycerskie, na kopie i broń boczną) i turnei (polegający na szarży dwóch grup rycerzy na siebie i wysadzenie z siodeł za pomocą kopii jak największej liczby zawodników drużyny przeciwnej). Wraz z przekształceniem się stanu rycerskiego w szlachtę turnieje rycerskie zaniknęły. Dziś tradycję rycerskich zawodów kontynuują grupy rekonstrukcji historycznej.
25 maja 1243
Bitwa pod Suchodołem. Starły się w niej wojska wygnanego z Krakowa księcia Konrada Mazowieckiego i jego stronników z koalicją rycerstwa krakowskiego pod wodzą Gryfity Klemensa z Ruszczy. W wyniku przegranej bitwy niepopularny w Krakowie książę Konrad, musiał zrezygnować z rządów w Małopolsce. W następnych latach książę Mazowsza próbował ją odzyskać. Po bitwie pod Suchodołem tron krakowski objął bratanek wygnanego, syn Leszka Białego - Bolesław V Wstydliwy.
15 czerwca 1260
Układ w Troszynie. Książę mazowiecki Siemowit I zawarł w Troszynie sojusz z zakonem krzyżackim skierowany przeciw plemieniu Jaćwięgów. Krzyżacy w zamian za pomoc militarną obiecali przekazać księciu szóstą część ziemi zdobytej na Jaćwięgach.
12 lipca 1260
Bitwa pod Kroissenbrun. Starli się w niej król Czech Przemysł Ottokar II i król Węgier Bela IV. Czesi odnieśli zwycięstwo i dzięki niemu zdobyli Styrię. W bitwie po obu stronach walczyli też Polacy, m.in. wojska księcia krakowskiego Bolesława V Wstydliwego, który wspierał Węgrów oraz księcia opolskiego Władysława i księcia wrocławskiego Henryka III stojących po stronie Czechów.
13 lipca 1260
Król Litwy Mendog pobił pod Durbą wojska krzyżackie i sprzymierzone z nimi wojska księcia mazowieckiego Siemowita I. Dwa lata później dokonał odwetowego najazdu na Mazowsze, podczas którego książę został zabity, a jego syn trafił do litewskiej niewoli.
23 czerwca 1262
W wyniku niespodziewanego i silnego ataku wojsk litewskich na Jazdów zginął książę mazowiecki Siemowit I a jego syn Konrad II dostał się do niewoli. Litwini spustoszyli okoliczne ziemie, złupili Płock po czym z niewielkimi stratami i dużymi łupami uszli z granic księstwa. Litewski najazd na Mazowsze 1262 r. był po części efektem wcześniejszych działań Siemowita I, kiedy to w 1260 r. wsparł krzyżacką rejzę na Litwę.
23 czerwca 1264
Książę krakowski Bolesław V Wstydliwy w odpowiedzi na wcześniejsze najazdy jaćwieskie na Małopolskę zebrał armię i wyruszył na wyprawę odwetową. Pod Brańskiem doszło do kilkugodzinnej bitwy, w której liczniejsze odziały polskiego księcia zadały Jaćwięgom klęskę. Ich wódz Komat zginął w walce.
14 grudnia 1267
Śmierć księcia kujawskiego Kazimierza Konradowica, syna księcia Konrada Mazowieckiego, ojca króla Władysława I Łokietka.
2 czerwca 1273
Bitwa pod Bogucinem koło Olkusza. Książę krakowski Bolesław V Wstydliwy pokonał wojska zbuntowanego rycerstwa krakowskiego. Buntownicy, którym przewodził ród Toporczyków, pragnęli wprowadzić na tron krakowski księcia opolskiego Władysława. Bitwa zadecydowała o przegranej buntowników.
23 kwietnia 1277
Bitwa pod Stolcem, niedaleko Ząbkowic Śląskich. Książę legnicki Bolesław Rogatka, wspierany przez swojego syna, księcia jaworskiego Henryka V Brzuchatego, w długiej i zaciętej bitwie odniósł zwycięstwo nad koalicją rycerstwa wrocławskiego, wielkopolskiego i głogowskiego. Kolicjanci dążyli do uwolnienia więzionego przez Rogatkę księcia wrocławskiego Henryka IV Probusa. W wyniku przegranej, próba uwolnienia księcia nie powiodła się. W następnym roku Bolesław Rogatka wypuścił z niewoli Henryka IV Probusa w zamian za ustępstwa terytorialne w księstwie wrocławskim.
26 sierpnia 1278
Bitwa pod Suchymi Krutami (Dürnkrut) na Morawach. Starły się w niej wojska króla czeskiego Przemysła Ottokara II z wojskami króla rzymskiego Rudolfa I Habsburga. 1/3 armii czeskiej stanowiły posiłki przysłane przez książąt polskich ze Śląska (prawdopodobnie księcia opolskiego Władysława i księcia śląskiego Henryka IV Probusa). Rudolfa I Habsburga wspierały oddziały króla węgierskiego Władysława IV oraz rycerstwo Fryderyka, burgrafa Norymbergii, Meinharda, hrabiego Tyrolu oraz biskupa Bazylei. Bitwa została wygrana przez wojska wierne królowi rzymskiemu. Przemysł Ottokar II poległ, jego ciało zostało wywiezione do Wiednia i ku przestrodze wystawione na widok publiczny.
7 grudnia 1279
Zmarł bezpotomnie książę krakowski Bolesław V Wstydliwy. Został pochowany w kościele franciszkańskim w Krakowie.
23 lutego 1280
Bitwa pod Goźlicami koło Koprzywnicy. Rycerstwo polskie księcia Leszka Czarnego pobiło wojska księcia halicko-włodzimierskiego Lwa Daniłowicza. Książę ruski, posiłkowany przez Tatarów i innych ruskich książąt, mając 6 tys. wojska, usiłował podbić Małopolskę. W pościg za uciekającymi Rusinami ruszyli ze swoimi oddziałami kasztelan krakowski Warsz, wojewoda krakowski Piotr Bogoria i wojewoda sandomierski Janusz Starża.
7 marca 1280
Książę krakowski, sandomierski i sieradzko-łęczycki Leszek Czarny wyruszył z Krakowa prowadząc wyprawę na Ruś. Akcja ta była odwetem za niedawny najazd księcia halickiego Lwa Daniłowicza i jego sprzymierzeńców na Małopolskę. Wojska Leszka Czarnego nie napotykając oporu spustoszyły Ruś aż po Lwów po czym wróciły do kraju.
18 maja 1282
Ugoda w Miliczu. Z inicjatywy legata papieskiego na zamku w Miliczu spotkali się przedstawiciele zakonu krzyżackiego i Księstwa Pomorskiego, w celu rozstrzygnięcia sporu o ziemię gniewską. Strony zawarły ugodę, w myśl której, ziemia gniewska położona nad Dolną Wisłą została przekazana Zakonowi. Krzyżacy władali nią przez następne 192 lata.
13 października 1282
Jaćwingowie, był to lud bałtyjski, zamieszkujący dzisiejsze pogranicze Polski, Litwy i Białorusi. Często urządzali oni łupieżcze wyprawy na podzieloną na dzielnicę Polskę. Słabi książęta piastowscy nie byli w stanie przeciwdziałać tym rajdom, a wyprawy odwetowe zwykle kończyły się porażkami, gdy oddziały pościgowe wpadały w liczne zasadzki pogan. Do jednego z największych i ostatnich najazdów doszło jesienią 1282 r., kiedy silny oddział Jaćwingów wkroczył do Polski, zajął Lublin i rozpoczął plądrowanie okolicznych ziem. Leszek Czarny, książę krakowski - według kronikarzy - dowiedział się o najeździe we śnie, w którym ujrzał świętego Michała Archanioła. Książę szybko zebrał liczny oddział konnego rycerstwa krakowskiego i sandomierskiego i ruszył w pościg za uchodzącym z łupami i jeńcami nieprzyjacielem. Prawdopodobnie pod Drohiczynem nad Bugiem, już za granicą Polski, pogoń doścignęła najeźdźców i doszło do krwawej bitwy. Jazda polska zdołała wykorzystać element zaskoczenia, okrążyła wroga i zaszarżowała na siły Jaćwingów, którzy wytrzymali jednak impet natarcia. W tej sytuacji Leszek Czarny nakazał przegrupowanie swoich sił i ponowił atak. Druga szarża złamała szyki nieprzyjaciela, a część polskich rycerzy dojechawszy do obozowiska Jaćwingów, uwolniła jeńców, którzy przyłączyli się do bitwy po stronie polskiej. Rozbici najeźdźcy rzucili się do ucieczki, bezlitośnie ścigani przez jazdę polską. Z pogromu udało się ujść zaledwie garstce nieprzyjaciół. Klęska ta położyła kres najazdom Jaćwingów na Polskę. Osłabiony lud ostatecznie poddał się władzy coraz potężniejszego państwa Zakonu Krzyżackiego i przyjął chrześcijaństwo. W ramach dziękczynienia za zwycięstwo Leszek Czarny ufundował kościół pod wezwaniem świętego Michała Archanioła w Lublinie.
3 maja 1285
Bitwa pod Bogucicami nad rzeką Rabą. Książę krakowski i sandomierski Leszek Czarny z pomocą Węgrów oraz Kumanów pokonał zbuntowanych możnych i wojska księcia czerskiego Konrada II dążącego do opanowania tronu krakowskiego. Po przegranej bitwie buntownicy z rodu Toporczyków i Starżów zostali ukarani, zaś Kraków w nagrodę za wierność swoich mieszczan nagrodzony został zgodą na wybudowanie obwarowań.
24 grudnia 1287
Podczas III najazdu mongolskiego na Polskę armia mongolska emira Nogaja, prawnuka Czyngis-chana, faktycznego wodza Złotej Ordy, rozpoczęła oblężenie Krakowa.
30 września 1288
Śmierć Leszka Czarnego, księcia łeczyckiego i sieradzkiego, później też krakowskiego i sandomierskiego. Został pochowany w kościele oo. dominikanów w Krakowie.
26 lutego 1289
Bitwa pod Siewierzem na Śląsku w trakcie walk o tron krakowski po śmierci księcia Leszka Czarnego. Starcie wygrały wojska księcia płockiego Bolesława II. Po wygranej bitwie Władysław Łokietek ruszył na Kraków, zajął miasto lecz nie potrafił zdobyć zamku.
23 czerwca 1290
W nocy z 23 na 24 czerwca w zamku wrocławskim zmarł bezpotomnie książę śląski i krakowski Henryk IV Probus. U kresu życia starał się bezskutecznie w Rzymie o koronę i zjednoczenie państwa. Zmarł w wyniku choroby (wg części źródeł został otruty). Ciało Henryka IV Probusa złożono w kościele św. Krzyża.
17 stycznia 1291
Zawarcie układu w Ołomuńcu (obecnie miasto w Czechach). Książęta śląscy Bolesław opolski i Mieszko cieszyński zawarli układ o wzajemnej obronie z królem Czech Wacławem II.
9 października 1292
Król Czech Wacław II zdobył gród w Sieradzu, gdzie schronił się książę Władysław Łokietek. Uwięziony wraz z bratem Łokietek podpisał z czeskim królem ugodę, w której zrzekał się pretensji do ziemi krakowskiej i sandomierskiej, stawał się lennikiem Wacława II, ale zatrzymywał księstwo sieradzkie.
6 czerwca 1294
Najazd na Łęczycę. Wielki książę Litwy Witenes na czele 800 wojowników, w porozumieniu z księciem mazowieckim Bolesławem, najechał Łęczycę. Spalił łęczycką kolegiatę, wymordował mieszkańców, złupił okoliczne dobra po czym przeprawił się na drugi brzeg Bzury. Kilka dni później, w bitwie pod Trojanowem, bezskutecznie próbował go powstrzymać brat Władysława Łokietka, książę łęczycki Kazimierz II, który poległ w tej bitwie.
10 czerwca 1294
Bitwa pod Trojanowem. Starł się w niej kilkusetosobowy oddział litewski księcia Witenesa i wojska księcia łęczyckiego Kazimierza II. Litwini po złupieniu Łęczycy byli ścigani przez polskiego księcia, który dogonił ich pod Trojanowem nad rzeką Bzurą. Początkowo prowadzono pertraktacje, lecz z nadejściem nocy Litwini z zaskoczenia zaatakowali i pobili nieprzygotowane oddziały polskie. Książę Kazimierz II, brat Władysława Łokietka, poległ w bitwie. Wielu jego wojowników utonęło w Bzurze lub dostało się do litewskiej niewoli.
25 grudnia 1294
Śmierć księcia gdańskiego Mściwoja II. Został pochowany w opactwie Cystersów w Oliwie. Po śmierci władcy księstwo pomorskie zostało na mocy wcześniejszego układu przekazane Przemysłowi II, późniejszemu królowi Polski (1295-1296).
26 czerwca 1295
Koronacja księcia wielkopolskiego Przemysła II na króla Polski.

Uroczystość, będąca pierwszą koronacją w Polsce od 219 lat, odbyła się w katedrze w Gnieźnie. Aktu koronacji dokonał za zgodą papieża Bonifacego VIII arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka w towarzystwie czterech biskupów i zaproszonych gości. Przemysł II przyjął tytuł „króla Polaków i księcia Pomorza”. Nie spodobało się to władcy Czech Wacławowi II, roszczącemu sobie pretensje do korony polskiej. Przemysł II nie rządził długo, w następnym roku został zamordowany przez porywaczy nasłanych przez Brandenburczyków. Koronacja Przemysła była symbolicznym aktem zapowiadającym schyłek okresu rozbicia dzielnicowego w Polsce.
8 lutego 1296
W Rogoźnie, na uśpiony po nocnej zabawiekarnawałowej orszak królewski i straże w środę popielcową 8 lutego napadłoddział zbrojnych dowodzony przez Jakuba Kaszubę działający z rozkazumargrabiów brandenburskich Ottona ze Strzałą i Konrada w porozumieniu z niektórymi rodamiwielkopolskimi niezadowolonymi z władzy Przemysła II. Mimo zaskoczenia królzdołał zorganizować opór. Jednak po krótkiej walce napastnikom udało się ciężkorannego monarchę pochwycić. Posadzony na konia został uprowadzony w kierunkugranicy, lecz po kilku kilometrach Brandenburczycy zorientowali się, że rannykról tylko opóźnia ucieczkę. Napastnicy dobili władcę w okolicach wsi Siennikia ciało porzucili przy drodze. Zwłoki króla zostały odnalezione przezścigających napastników polskich rycerzy, a następnie pochowane w katedrzepoznańskiej. Wydarzenie to przesądziło o porażce pierwszej próby zjednoczeniakraju w dobie rozbicia dzielnicowego. Przemysł II jako pierwszy władca od ponad200 lat uzyskał koronę królewską i zjednoczył znaczne obszary kraju. Jegośmierć przerwała proces zjednoczenia kraju.
25 lipca 1300
Rycerstwo wielkopolskie, niechętne rządom księcia Władysława I Łokietka, zaproponowało koronę czeskiemu królowi Wacławowi II. Ten, uwięziwszy wcześniej Łokietka, wymógł na nim zrzeczenie się praw do Małopolski oraz hołd lenny z Sieradza i Brześcia. Uroczysta koronacja króla Czech na króla Polski miała miejsce w katedrze gnieźnieńskiej. Zgodę na koronację wydał cesarz, gdyż papież Bonifacy VIII był temu przeciwny. Uroczystego aktu dokonał arcybiskup Jakub Świnka. Wacław II skupił pod swoimi rządami większość ziem polskich. Swoje prawa do korony polskiej wzmocnił dodatkowo zaręczając się z Ryksą, córką poprzedniego króla Polski Przemysła II.
15 maja 1306
Książę Władysław Łokietek zajął Wawel.

Próbując zjednoczyć ziemie polskie po okresie rozbicia dzielnicowego w Polsce książę Władysław Łokietek przystąpił do walki o tron krakowski z władcą Czech i Polski z Wacławem III. Tytułując się księciem krakowskim, zajął Wawel, ale samo miasto Kraków pozostało wierne Czechom. Dopiero po śmierci Wacława III (4 sierpnia 1306 r.), miasto poddało sie Łokietkowi. Chcąc zyskać przychylność mieszczan, książę Łokietek nadał Krakowowi przywileje. Starał się też pozyskać miejscowego biskupa Jana Muskatę, nadając wielki przywilej dla biskupstwa krakowskiego.
4 sierpnia 1306
Śmierć Wacława III - ostatniego króla Czech, Węgier i Polski z rodu Przemyślidów. Młody władca nie zdążył się jednak koronować na króla Polski. Zginął podczas przygotowań do wyprawy przeciw księciu Władysławowi I Łokietkowi, który zajął Kraków. Został zasztyletowany podczas snu w Ołomuńcu. O zbrodnię oskarżono niemieckiego rycerza Konrada von Botenstein, którego natychmiast zgładzono, nie dowiedziawszy się, kto był jego mocodawcą. Współcześni badacze podejrzewają czeskich możnych, króla Albrechta Habsburga lub księcia Władysława Łokietka. Niewątpliwie śmierć Wacława III ułatwiła temu ostatniemu późniejsze zjednoczenie ziem polskich.
17 lipca 1307
Zdrada rodu Święców. Sprawujący władzę namiestniczą na Pomorzu Gdańskim, ale odsuwany od wpływów ród Święców zdradził księcia Władysława I Łokietka i poddał się pod władzę margrabiów brandenburskich. Syn wojewody, Piotr Święca z Nowego, wraz z pozostałymi członkami rodu zawarł we wsi Lindow układ, w którym przyjął w lenno od Brandenburczyków część ziemi sławieńskiej i słupskiej oraz Tucholę i Nowe. W odpowiedzi na to, Łokietek uwięził Piotra Święcę lecz pozostali Święcowie zdołali ujść na ziemie brandenburskie. W sierpniu następnego roku Brandenburczycy napadli na Gdańsk, przystąpili do oblężenia tamtejszego grodu i broniącej się w nim polskiej załogi, dowodzonej przez sędziego pomorskiego Boguszę. Wezwani na pomoc Krzyżacy przepędzili Brandenburczyków, po czym, dokonawszy rzezi mieszkańców, objęli miasto we władanie.
13 listopada 1308
Nocą, wojska krzyżackie pod dowództwem mistrza krajowego pruskiego Henryka von Plotzke niespodziewanie zajęły Gdańsk. Dokonały przy tym rzezi mieszkańców i pomorskiej załogi w grodzie. Krzyżacka agresja była dla mieszkańców wielkim zaskoczeniem, gdyż zostali wcześniej wezwani jako sojusznicy w walce przeciw Brandenburczykom.
9 grudnia 1309
Śmierć Henryka III, księcia głogowskiego i wielkopolskiego.
27 czerwca 1315
Książę krakowski Władysław I Łokietek zawarł w Krakowie sojusz w władcami Danii, Szwecji, Norwegii, Meklemburgii, książętami z wyspy Rugii i Pomorza Zachodniego skierowany przeciw Waldemarowi, margrabiemu Brandenburgii. Margrabia był sojusznikiem wroga Łokietka - króla czeskiego Jana Luksemburskiego, roszczącego sobie pretensje do korony polskiej.
20 stycznia 1320
Koronacja Władysława I Łokietka na króla Polski.

Aktu koronacji dokonał w katedrze św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu arcybiskup gnieźnieński Janisław w obecności biskupów polskich i innych zebranych gości. Równocześnie koronowana została księżna Jadwiga. Królewską władzę Łokietka uznała tylko niewielka część polskich książąt zaś w Czechach zwano go jedynie "królem krakowskim".
2 czerwca 1320
Układ nad rzeką Łebą. Wielki mistrz zakonu krzyżackiego Fryderyk von Wildenburh zawarł sojusz z księciem szczecińskim Warcisławem i biskupem kamieńskim Konradem. Układ z władcami Pomorza Zachodniego był skierowany przeciw królowi Polski Władysławowi I Łokietkowi. Przewidywał on wzajemną pomoc zakonu krzyżackiego i książąt pomorskich w razie wojny z Polską.
9 lutego 1321
W okresie rozbicia dzielnicowego w Polsce, Zakon Krzyżacki wykorzystując słabość militarną skłóconych książąt polskich, zajął w 1309 r. Gdańsk wraz z całym Pomorzem. Spowodowało to konflikt który ciągnął się przez ponad 200 lat. Nie mając sił na zbrojne odbicie Pomorza, książę a od 1320 r. król Polski Władysław I Łokietek zwrócił się do papieża, który był zwierzchnikiem Zakonu Krzyżackiego, o rozstrzygnięcie sporu na drodze sądowej. Sąd papieski w Inowrocławiu (część sesji miała miejsce w Brześciu Kujawskim) rozpoczął obrady 14 kwietnia 1320 r. Przesłuchano 25 świadków. Werdykt został wydany 9 lutego 1321 r. Nakazano Zakonowi wypłatę 30 tys. grzywien odszkodowania, oraz zwrot spornego terytorium. Krzyżacy nie uznali wyroku, uważając go za stronniczy i złożyli apelację dopapieża. Ostatecznie wykonie wyroku zostało zawieszone.
18 czerwca 1325
Król Polski Władysław I Łokietek zawarł w Nakle układ z księciem szczecińskim przewidujący wzajemną pomoc zbrojną. Zawarte porozumienie wymierzone było przeciwko Brandenburgii.
10 lutego 1326
Król Władysław I Łokietek z pomocą wojsk księcia litewskiego Giedymina najechał Brandenburgię. Posiłki litewskie liczyły 1200 jeźdźców pod wodą książęcego namiestnika Grodna Daniela. Współdziałające wojska spustoszyły kraj i odzyskały dla Polski kasztelanię międzyrzecką. W drodze powrotnej został zamordowany litewski namiestnik, podobno przez pewnego Mazowszanina, któremu Litwin zgwałcił żonę.
12 marca 1329
Król czeski Jan Luksemburski i wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego Werner von Orseln podpisali w Toruniu akt przymierza skierowany przeciw Polsce. Była to odpowiedź na najazd wojsk króla Polski Władysława I Łokietka na ziemię chełmińską, co z kolei było spowodowane krucjatą władcy Czech przeciw Litwie będącej sojusznikiem Polski. W podpisanym dokumencie Jan Luksemburski tytułujący się także królem Polski potwierdził prawo Zakonu Krzyżackiego do władania Pomorzem.
23 kwietnia 1329
W trakcie krzyżackiego najazdu na należące do Polski Kujawy spalono Włocławek a tamtejsza katedra została złupiona. Inna grupa wojsk krzyżackich dowodzona przez komtura chełmińskiego Ottona von Luterberga zdobyła w tym czasie gród w Przedeczu i wymordowała 80 ludzi spośród załogi. Kilka dni później wojska zakonne puściły z dymem zamek biskupi w Raciążku. W wyniku krzyżackiego ataku najbardziej ucierpiały dobra biskupa włocławskiego Macieja z Gołańczy spierającego się z Zakonem o pobór dziesięcin na Pomorzu Gdańskim. Wyprawę odwetową za najazd na Kujawy podjął król Władysław I Łokietek dopiero w następnym roku.
16 marca 1330
Król czeski Jan Luksemburski odsprzedał Zakonowi Krzyżackiemu ziemię dobrzyńską, którą z pomocą krzyżacką zdobył na Polsce rok wcześniej.
12 maja 1330
Podczas krzyżackiego najazdu na Kujawy wojska zakonne zdobyły obsadzony przez polską załogę Wyszogród Kujawski. W następnych miesiącach Krzyżacy złupili Kujawy. We wrześniu 1330 r. król polski Władysław I Łokietek podjął odwetową wyprawę na należącą do państwa zakonnego ziemię chełmińską.
17 czerwca 1330
Wojska zakonu krzyżackiego dokonały najazdu na Kujawy, niszcząc Nakło. W grodzie Krzyżacy zamordowali 66 osób. W sierpniu tego samego roku król Polski Władysław I Łokietek podjął wyprawę odwetową: zaatakował Dobrzyń a następnie najechał ziemię chełmińską.
5 lipca 1330
Podczas najazdu krzyżackiego na Kujawy wojska zakonne po ośmiodniowym oblężeniu zdobyły biskupi gród w Raciążku. Przechowywano w nim m.in. skarbiec katedry włocławskiej. W sierpniu tego samego roku król Polski Władysław I Łokietek podjął wyprawę odwetową.
18 października 1330
Pod zamkiem w Lipienku zawarty został rozejm pomiędzy królem Polski Władysławem I Łokietkiem a Krzyżakami. Zawieszenie broni obowiązywało do 8 czerwca 1331 r. W lipcu 1331 r. wojska zakonu krzyżackiego ponownie najechały Kujawy.
8 lipca 1331
Zakon krzyżacki uzgodnił z posłami króla Czech Jana Luksemburskiego plan wspólnego najazdu na Polskę. Wojska czeskie miały we wrześniu zaatakować Wielkopolskę od południa, zaś wojska krzyżackie od północy. Planowana wyprawa obu wrogów króla polskiego Władysława I Łokietka zakończyła się niepowodzeniem. Czesi spóźnili się na umówione miejsce spotkania pod Kaliszem, zaś Krzyżacy podczas odwrotu zostali zaatakowani i ponieśli znaczne straty w bitwie pod Płowcami.
22 lipca 1331
Najazd Krzyżacki na Kujawy. Wojska zakonu krzyżackiego dowodzone przez marszałka Dietricha von Altenburga i komtura chełmińskiego Ottona von Luterberga przekroczyły Wisłę i wtargnęły na Kujawy. Zajęły Bydgoszcz, obległy Inowrocław, lecz nie mogąc go zdobyć złupiły okoliczne wsie, po czym wkroczyły do wschodniej Wielkopolski.
27 lipca 1331
Potyczka z Krzyżakami pod Pyzdrami.

Wojska krzyżackie, które najechały na Kujawy oraz Wielkopolskę, zajęły i zniszczyły miasteczko Pyzdry. Spodziewały się w nim zastać młodego namiestnika, królewicza Kazimierza, syna króla polskiego Władysława I Łokietka. Królewicz zdołał jednak umknąć i dołączyć do wojsk królewskich posuwających się w ślad za krzyżackimi. Jeszcze tego samego dnia oddziały polskie zaatakowały Krzyżaków rozłożonych obozem w zdobytych Pyzdrach, lecz poniosły klęskę. Część wielkopolskich rycerzy dostała się do krzyżackiej niewoli. Niszczący pochód wojsk zakonnych został powstrzymany dopiero pod Kaliszem.
31 lipca 1331
Podczas najazdu na Kujawy i Wielkopolskę wojska krzyżackie dowodzone przez wielkiego marszałka Dietricha von Altenburga oraz komtura chełmińskiego Ottona von Luterberga zdobyły i spaliły Gniezno. W mieście oszczędzono jedynie katedrę i klasztory. Następnego dnia Krzyżacy, kierując się w stronę Torunia, spalili też Żnin.
12 września 1331
Uderzenie siedmiotysięcznej armii krzyżackiej na Polskę. Łupem jej padły Łęczyca i Sieradz.
23 września 1331
Nocna bitwa pod Koninem pomiędzy wojskiem króla Władysława I Łokietka, a liczniejszym wojskiem krzyżackim. Po przegranej przez Łokietka bitwie Krzyżacy spalili Konin.
27 września 1331
Bitwa pod Radziejowem i Płowcami pomiędzy wojskiem polskim dowodzonym przez króla Władysława Łokietka a wojskiem zakonu krzyżackiego. Bitwa pod Radziejowem i Płowcami uznawana jest za taktycznie nierozstrzygniętą, ale strategicznie wygraną przez stronę polską. Uniemożliwiła Krzyżakom podbój Kujaw.
1 października 1331
Król Czech Jan Luksemburski, roszczący sobie pretensje do korony polskiej, w porozumieniu z zakonem krzyżackim najechał Wielkopolskę. Kilka dni później obległ Poznań. Najazd był spóźniony względem pierwotnych planów i oblężenie miasta okazało się nieudane.
20 listopada 1331
Wojska zakonu krzyżackiego najechały Kujawy. Atak krzyżacki trwał przez dwa tygodnie i miał przeszkodzić ewentualnej akcji zbrojnej Władysława I Łokietka przeciw Czechom.
9 kwietnia 1332
Wojska krzyżackie, kierowane przez komtura chełmińskiego Ottona von Luterberga, obległy Brześć Kujawski. Miasto było bronione przez załogę królewską, dowodzoną przez wojewodę brzeskiego Wojciecha z Kościelca. Krzyżacy przez kolejne dni ostrzeliwali je z machin oblężniczych, a następnie przystąpili do szturmów. Wieczorem 19 kwietnia udało im się przy użyciu tarana dokonać wyłomu w murze. Brześć Kujawski został zdobyty, a znaczna część obrońców wymordowana.
26 kwietnia 1332
Zdobycie Inowrocławia.

Po nieudanej kampanii w 1331 r., wojska zakonu krzyżackiego najechały wiosną roku następnego na rodzinne ziemie króla Władysława I Łokietka i zajęły miasto Inowrocław, będące obok Brześcia Kujawskiego najważniejszym ośrodkiem Kujaw. Oddziałami krzyżackimi dowodził komtur chełmiński Otto von Luterberg z pomocą wielkiego marszałka Dietricha von Altenburga (od 1335 r. wielkim mistrzem Zakonu Krzyżackiego). Otoczyły one Inowrocław wraz z przyległym grodem i rozpoczęły ostrzał przy użyciu machin oblężniczych. Zrobiło to na obrońcach tak duże wrażenie, że miasto poddało się praktycznie bez walki. Miejscowe rycerstwo, które nie chciało zaakceptować władzy Zakonu, miało opuścić miasto w ciągu ośmiu dni. Do lipca Krzyżakom udało się opanować całe Kujawy, które pozostały pod władzą Zakonu, aż do pokoju w Kaliszu w 1343 r. Sędziwy i schorowany Władysław Łokietek, wkrótce po krzyżackim podboju zmarł w Krakowie.
2 marca 1333
Śmierć Władysława I Łokietka. W Krakowie, prawdopodobnie w wyniku wylewu krwi do mózgu, zmarł król Władysław Łokietek. W pamięci potomnych zapisał się jako jeden z najwybitniejszych władców, który dzięki swojemu uporowi i zręcznej polityce, doprowadził do zjednoczenia rozbitej na dzielnice przez prawie 200 lat Polski. Swoje dokonania uwieńczył koronacją na króla w 1320 r. Jako pierwszy król został pochowany w katedrze wawelskiej, która od tego momentu stała się tradycyjną nekropolią kolejnych władców Polski.
25 kwietnia 1333
Koronacja Kazimierza III Wielkiego na króla Polski. Uroczystość miała miejsce w katedrze na Wawelu. Aktu koronacji dokonał arcybiskup gnieźnieński Janisław. Wśród zebranych gości obecni byli m.in. książęta piastowscy z Mazowsza, Śląska i Kujaw; posłowie węgierscy, nuncjusz papieski Piotr z Alwerni i wielki mistrz zakonu krzyżackiego Luder z Brunszwiku. Kazimierz III Wielki był ostatnim władcą Polski z dynastii Piastów.
28 maja 1335
Król Czech Jan Luksemburski, roszczący sobie prawo do korony polskiej i będący w sojuszu z zakonem krzyżackim oraz król Polski Kazimierz III Wielki, zawarli rozejm. Miał on obowiązywać do 24 lipca następnego roku, lecz jeszcze w sierpniu 1335 r. w Trenczynie uzgodniono warunki przyszłego układu pokojowego, w którym Jan Luksemburski zrzekł się tytułu króla polskiego. Ostatecznie król Czech zrezygnwał z korony polskiej podczas zjazdu w Wyszehradzie w listopadzie 1335 r. w zamian za 20 tysięcy kóp groszy praskich.
19 listopada 1335
Polska i Czechy podpisały pokój w Wyszehradzie na Węgrzech. Król Kazimierz III Wielki wypłacił królowi Czech Janowi Luksemburskiemu 20 tysięcy kóp groszy praskich w zamian za zrzeczenie się praw do korony polskiej oraz zwrot zamku w Bolesławcu i okolicznych dóbr.
4 lutego 1339
W Warszawie rozpoczął się drugi proces polsko-krzyżacki w sprawie wniesionej do papieża Benedykta XII przez króla Kazimierza III Wielkiego a dotyczącej zagrabionych przez Zakon ziem. Procesowi przewodzili papiescy sędziowie Galhard de Carceribus i Piotr, syn Gerwazego. Po przesłuchaniu 126 świadków potwierdzających racje królewskie, sąd nakazał Krzyżakom zwrócić zagrabione ziemie i wypłacić Kazimierzowi Wielkiemu wysokie odszkodowanie. Zakon nie uznał jednak wyroku i nie został on zatwierdzony przez papieża.
9 lipca 1339
Drugi zjazd w Wyszehradzie. Na zamku w stolicy Węgier spotkali się król Polski Kazimierz IIII Wielki, król Węgier Karol Robert i książę ruski Bolesław Jerzy II Trojdenowic. Książę, wywodzący się z mazowieckiej linii Piastów, obiecał królowi polskiemu księstwo ruskie w razie swojej bezpotomnej śmierci. Kazimierz III Wielki przyrzekł Węgrom, że w przypadku swojej bezpotomnej śmierci tron polski przejdzie w ręce węgierskich Andegawenów. Była to cena jaką musiał zapłacić król Polski za przyłączenie, leżącej w węgierskiej strefie wpływów, Rusi. Ostatnim z postanowień było potwierdzenie praw króla Czech Jana Luksemburskiego (nieobecnego na zjeździe) do tych księstw śląskich, które czeski monarcha zdążył już od siebie uzależnić.
15 września 1339
Wyrok sądu papieskiego w Warszawie nakazujący Krzyżakom oddać zagrabione ziemie polskie. Zakon nie uznał niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.
13 lipca 1341
Król Polski Kazimierz III Wielki zawarł w Pradze układ z królem Czech Janem Luksemburskim, w którym obiecał Luksemburgom wsparcie w walce z każdym wrogiem, z wyjątkiem króla Węgier Karola Roberta i księcia świdnickiego Bolka.
5 maja 1343
Król Polski Kazimierz III Wielki zawarł sojusz z książętami wołogojsko-słupskimi Bogusławem V, Barnimem IV i Warcisławem V skierowany przeciw zakonowi krzyżackiemu. Strony zobowiązały się do wzajemnej pomocy wojskowej. Książęta pomorscy obiecali nie przepuszczać przez swoje dobra posiłków dla krzyżaków, a w razie wojny wysłać Kazimierzowi 400 konnych rycerzy. Najstarsza córka Kazimierza III Wielkiego, Elżbieta została wydana za księcia Bogusława V.
8 lipca 1343
Pokój polsko-krzyżacki w Kaliszu.

W 1308 r. Zakon Krzyżacki zajął Pomorze Gdańskie, powiększając swoje terytorium kosztem państwa polskiego. W tym czasie państwo zakonne uznawano za jedną z czołowych potęg europejskich , natomiast Polska, która niedawno przezwyciężyła rozbicie dzielnicowe, nie była jeszcze zdolna zbrojnie upomnieć się o utracone na rzecz Zakonu ziemie. Także dwa wyroki papieskie nakazujące Krzyżakom zwrot zagarniętych ziem nie zostały wykonane. Król polski Kazimierz III, zaangażowany od 1340 r. w wojnę o Ruś Halicko-Włodzimierską, zdecydował się na uregulowanie spornych spraw z Krzyżakami. 8 lipca w Kaliszu kancelaria królewska sporządziła niezbędne dokumenty, które wymieniono ze strona krzyżacką i zatwierdzono we wsi Wierzbiczany koło Inowrocławia w dniu 23 lipca 1343 r. Na mocy traktatu kaliskiego do Polski wróciły Kujawy i ziemia dobrzyńska. Król Polski Kazimierz III oddawał zaś Krzyżakom ziemię chełmińską, michałowską i Pomorze Gdańskie. To ostatnie traktowane było jednak przez stronę polską jako rodzaj darowizny - „wieczystej jałmużny”. Był to sprytny zabieg dyplomatyczny, pozwalający następcom Kazimierza zażądać zwrotu Pomorza gdyby Zakon Krzyżacki sprzeniewierzył się postanowieniom traktatu lub wystąpił zbrojnie przeciw Polsce. Król ponadto zobowiązał się, że usunie z pieczęci tytuł pana Pomorza oraz że nie będzie wchodził w sojusze z poganami przeciw Zakonowi. Z kolei Krzyżacy uznawali, że wspomniane wcześniej ziemie wchodziły w skład Królestwa Polskiego. Ponadto mieli wypłacić królowi polskiemu 10 tysięcy florenów w złocie. Pokój kaliski kończył etap wojen polsko-krzyżackich toczonych w I poł. XIV wieku.
1 czerwca 1345
Najazd na księstwo opawskie. Król Polski Kazimierz III Wielki skonfliktowany z królem Czech Janem Luksemburskim najechał księstwo opawskie, będące w posiadaniu księcia Mikołaja II, stronnika Luksemburgów. Wojska polskie, a także towarzyszące im posiłki węgierskie i litewskie, podeszły pod Żory, Pszczynę i Racibórz, lecz wkrótce zostały przepędzone z granic księstwa przez, wezwane na pomoc, wojska czeskie. Konflikt polsko-czeski zakończył pokój w zawarty w Namysłowie w 1348 r.
12 lipca 1345
Oblężenie Krakowa.

W marcu1345 r. w Kaliszu polski oddział zatrzymał Karola Luksemburczyka, syna królaczeskiego Jana pod pretekstem niespłacenia długów, zaciągniętych u królaPolski. Udało mu się uciec, a król Czech w odwecie za aresztowanie synanajechał późną wiosną sprzymierzone z królem polskim Kazimierzem III Wielkimksięstwo świdnickie oraz obległ Wschowę. W odwecie Polacy spustoszyli pogranicześląskie, zdobywając przy wsparciu Węgrów Pszczynę i Rybnik. Latem 1345 r. JanLuksemburczyk zorganizował wielką wyprawę i 12 lipca główne siły czeskiepodeszły pod stolicę Polski - Kraków,rozpoczynając jej oblężenie. Miasto z powodzeniem odpierało ataki przez kolejneosiem dni. Czesi łupili tereny zachodniej Małopolski, spalili Miechów oraz wsienależące do klasztoru bożogrobców. Na wieść o nadciągającej odsieczy, Czesizwinęli oblężenie i wycofywali się na Śląsk. Zostali oni pobici w dwóch bitwachpod Lelowem i Pogonią. Oblężenie Krakowa okazało się całkowicie nieudane. Napoczątku września tego samego roku walczące strony zawarły rozejm.
6 września 1345
W trakcie wojny polsko-czeskiej z l. 1345-1348 zawarto rozejm w Pyzdrach pomiędzy królem Polski Kazimierzem III Wielkim i księciem Bolkiem świdnickim a królem Czech Janem Luksemburskim. Rozejm miał trwać do 11 listopada 1345 r.
5 września 1346
Przedłużenie rozejmu pomiędzy Kazimierzem III Wielkim a królem Czech Janem Luksemburskim w trakcie wojny polsko-czeskiej z l. 1345-1348.
22 listopada 1348
Pokój w Namysłowie pomiędzy Polską a Czechami. Kończył on wojnę toczoną w latach 1345-1348. Żadna ze stron nie uzyskała nabytków terytorialnych. W postanowieniach pokojowych król czeski zobowiązał się między innymi do pomocy wojskowej w wypadku konfliktu króla Polski z zakonem krzyżackim lub Marchią Brandenburską. Król Kazimierz III Wielki umorzył długi władcy Czech.
4 kwietnia 1350
Król Polski Kazimierz III Wielki zawarł w Budzie porozumienie z królem Węgier Ludwikiem I Wielkim z dynastii Andegawenów. W zamian za pomoc węgierską w walce z Litwą, Polacy zobowiązali się do odsprzedania Rusi za sumę 100 tysięcy florenów, w przypadku jeśli król Kazimierz III Wielki doczeka się męskiego potomka. W przypadku, gdyby król Polski umarł nie pozostawiwszy syna tron Polski oraz sporna Ruś miały przejść we władanie króla węgierskiego.
13 maja 1350
Król Polski Kazimierz III Wielki zawarł sojusz z królem Danii Waldemarem IV, skierowany przeciw zakonowi krzyżackiemu. Sojusz w przyszłości miał stać się przeciwwagą dla rosnących wpływów brandenburskich na Pomorzu Zachodnim.
20 maja 1350
Bitwa pod Żukowem. W 1350 r. Litwini dokonali najazdu na Polskę pustosząc ziemię łukowską, sandomierską, łęczycką i radomską i zagrozili Mazowszu. Pod wsią Żukowo koło Sochaczewa wojskom litewskim drogę zastąpiły oddziały króla Kazimierza III Wielkiego, wspierane przez posiłki książąt mazowieckich. Bitwa zakończyła się zwycięstwem wojsk polskich, część Litwinów poniosła śmierć w nurtach rzeki Bzury.
24 stycznia 1355
Król Węgier Ludwik I Wielki z dynastii Andegawenów wydał w Budzie przywilej dla polskiej szlachty. Zobowiązał się w nim, że jeśli zostanie wybrany w przyszłości królem Polski to ograniczy podatki, w trakcie podróży będzie się utrzymywał na koszt własny oraz będzie rekompensował szlachcie straty poniesione podczas ewentualnych wypraw zagranicznych.
1 maja 1356
Król Polski Kazimierz III Wielki i cesarz Karol IV Luksemburski podpisali układ w Pradze. Kazimierz zrezygnował z praw do księstwa świdnickiego oraz oddał trzymane w zastawie Kluczbork, Byczynę i Wołczyn. W zamian Karol IV odstąpił królowi polskiemu swoje prawa do Mazowsza oraz obiecał pomoc wojskową.
13 grudnia 1363
Został podpisany sojusz króla Polski Kazimierza III Wielkiego z królem duńskim Waldemarem IV skierowany przeciw zakonowi krzyżackiemu i Luksemburgom.
12 maja 1364
Król Polski Kazimierz III Wielki wystawił przywilej fundacyjny dla uniwersytetu w Krakowie. Papież Urban V powołał uczelnię do życia bullą wydaną 1 września 1364 r. Utworzonych zostało 11 katedr, w tym 8 prawniczych, 2 medyczne i 1 sztuk wyzwolonych. Najstarszy polski uniwersytet po śmierci fundatora popadł w ruinę. Swą odnowę w końcu XIV w. zawdzięczał królowej Jadwidze, która w testamenie zapisała uczelni swoje klejnoty.
28 lipca 1368
Śmierć księcia świdnicko–jaworskiego Bolka II Małego, siostrzeńca Kazimierza III Wielkiego. Podczas swojego panowania książę usiłował obronić niezależność księstwa świdnickiego w stosunku do Luksemburgów. Pod koniec życia był panem prawie całego Dolnego Śląska i Dolnych Łużyc. Ciało zmarłego Bolka II Małego złożono w kościele cystersów w Krzeszowie.
5 listopada 1370
Śmierć króla Polski Kazimierza III Wielkiego. Monarcha, będący ostatnim z dynastii Piastów, zmarł w wyniku zapalenia płuc po wypadku na polowaniu w okolicach Przedborza.
17 listopada 1370
Koronacja króla Węgier Ludwika Andegaweńskiego na króla Polski.

W połowie XIV wieku król Polski Kazimierz Wielki prowadził wojnę z Litwą o Ruś Halicko-Włodzimierską. Zapewnił sobie wsparcie wojskowe Królestwa Węgier w zamian obiecując swojemu siostrzeńcowi Ludwikowi Andegaweńskiemu (synowi Karola Roberta Andegaweńskiego i Elżbiety, siostry Kazimierza), tron polski, gdyby sam nie doczekał legalnego męskiego potomka. Obietnicę tę potwierdził przywilej w Budzie w 1355 r., w którym Ludwik gwarantował polskiemu rycerstwu dotychczasowe prawa jeśli zostanie królem w Polsce. Na kilkanaście miesięcy przed śmiercią polski król próbował zmienić umowę z Ludwikiem adoptując swego wnuka, Kazimierza słupskiego. Plany królewskie pokrzyżował tragiczny wypadek na polowaniu we wrześniu 1370 r. Kazimierz Wielki w wyniku upadku z konia doznał poważnego złamania nogi, dodatkowo osłabionego władcę zaatakowało zapalenia płuc. 3 listopada król podyktował testament i zmarł dwa dni później.
Na wieść o zgonie polskiego monarchy, Ludwik natychmiast opuścił Budę i w połowie listopada, już po pogrzebie wuja, przybył do Krakowa. Uroczysta koronacja Ludwika odbyła się 17 listopada. Obrzędom przewodził abp gnieźnieński Jarosław z Bogorii. Ludwik Andegaweński natychmiast po koronacji anulował większość zapisów testamentowych zmarłego, w których nadawał on szereg ziem i miast wnukowi, Kazimierzowi słupskiemu. Po objeździe nowego królestwa Ludwik w końcu 1370 r. powrócił na Węgry, oddając władzę w Polsce radzie regencyjnej pod przewodnictwem jego matki Elżbiety. Do jego śmierci w 1382 r. Polska i Węgry były połączone unią personalną.
23 maja 1372
Król Polski Ludwik I Andegaweński zawarł porozumienie z cesarzem Karolem IV, w którym zrezygnował ze swych roszczeń do Śląska.
17 września 1374
Wydanie przez króla Ludwika Węgierskiego przywileju koszyckiego, podstawowego dokumentu dla dalszego rozwoju stanu szlacheckiego. Gwarantował on królowi jeden stały podatek płacony przez szlachtę, w wysokości 2 groszy od łana. W zamian za obniżenie podatków szlachta zgodziła się, by tron po Ludwiku objęła jedna z jego córek. Wśród innych postanowień przywileju było zniesienie obowiązku budowy przez szlachtę twierdz obronnych, zobowiązanie króla do wykupienia szlachcica z niewoli jeśli popadł w nią podczas wyprawy zagranicznej i płacenia odszkodowań za straty z tytułu wypraw poza granicami kraju.
11 września 1382
Śmierć Ludwika Andegaweńskiego, króla Węgier i Polski. Monarcha zmarł w nocy z 11 na 12 września w Nagyszombad (obecnie miasto Trnava na Słowacji). Przyczyną śmierci była najprawdopodobniej gruźlica.
12 stycznia 1383
Pierwsza informacja o użyciu artylerii ogniowej w Polsce.

Po śmierci króla Ludwika Węgierskiego (14 listopada 1382 r.) doszło w Polsce do walk wewnętrznych. Bartosz z Odlanowa, będący stronnikiem księcia mazowieckiego Siemowita IV, przybył z wojskiem pod Pyzdry i rozpoczął kilkudniowe oblężenie. Miasta broniła załoga starosty wielkopolskiego Domarada z Pierzchna. Opisująca te wydarzenia kronika Janka z Czarnkowa wspomina, że w wyniku ostrzału kula kamienna wystrzelona z działa przebiła miejskie wrota i zabiła Mikołaja, plebana z Biechowa.
15 lutego 1383
Bitwa pod Piotrkowicami niedaleko Szamotuł. Starli się w niej zwolennicy dwóch wielkopolskich rodów: Grzymałów i Nałęczów, poróżnionych zatargami lokalnymi i kwestią następstwa tronu po zmarłym w 1382 r. Ludwiku Węgierskim. Grzymalici byli zwolennikami kandydatury Zygmunta Luksemburskiego, zaś Nałęczowie popierali Siemowita IV mazowieckiego. Bitwę wygrali Nałęczowie. Do pojednania zwalczających się rodów doszło dopiero w roku 1385.
8 marca 1383
W Starczanowie został zawarty rozejm pomiędzy dwoma potężnymi i zwaśnionymi wielkopolskimi rodami: Grzymalitami a Nałęczami. Nie zakończył on jednak sporu, walki trwały do 1385 r.
15 października 1384
Jadwiga, córka króla Ludwika Andegaweńskiego i przyszła święta, została koronowana na "króla" Polski. Ceremonia odbyła się w Krakowie na Wawelu.
14 sierpnia 1385
Wielki książę litewski Jagiełło, zagrożony przez Zakon Krzyżacki, podpisał w Krewie akt, w którym zobowiązał się przyjąć chrześcijaństwo, schrystianizować Litwę oraz poślubić Jadwigę, króla Polski po wypłaceniu dotychczasowemu narzuconemu Jadwigi, Wilhelmowi Habsburgowi, odszkodowanie za zerwanie umowy ślubnej. Ponadto obiecał on odzyskać utracone ziemie polskie, uwolnić polskich jeńców wziętych do niewoli w trakcie łupieżczych wypraw Litwinów oraz przyłączyć Litwę do Polski. To ostatnie zobowiązanie zostało sformułowane niejasno i stało się jedną z przyczyn późniejszych konfliktów. Ostatecznie zdecydowano się na unie personalną, łącząc oba państwa osobą władcy. Umowa w Krewie zwana powszechnie „unią” podniosła prestiż Polski i Litwy na arenie międzynarodowej, a Polskę przedstawiła w świetle krzewiciela wiary chrześcijańskiej drogą pokojową, a nie podbojów. Fakt ten miał istotne znaczenie m.in. w obliczu konfrontacji z Zakonem Krzyżackim, będącym głównym wrogiem Litwy i Polski, a potem z rosnącym w siłę Wielkim Księstwem Moskiewskim. W konsekwencji unii w Krewie, współpraca między Polską a Litwą stopniowo doprowadziła do zacieśniania związku tych dwóch państw przerodzonego w 1569 r. w unię realną i powstanie jednego z największych państw europejskich – Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
12 grudnia 1385
Zawarcie pokoju krakowskiego między królem Polski Jadwigą a księciem płockim Siemowitem IV. Na mocy układu ks. Siemowit zrzekł się praw do korony polskiej.
11 stycznia 1386
Porozumienie w sprawie elekcji Jagiełły na króla Polski.

Poselstwo polskie, po spotkaniu z księciem Litwy, wystawiło w Wołkowysku dokument dotyczący jego wstępnej elekcji. Uzgodniono w nim, że Jagiełło zostanie obrany polskim królem, a Jadwiga będzie jego małżonką. Niecały miesiąc później, 2 lutego 1386 r. na zjeździe lubelskim obwołano go królem Polski.
15 lutego 1386
Chrzest Jagiełły, wielkiego księcia Litwy, „pana i opiekuna Królestwa Polskiego”. Uroczystość miała miejsce w katedrze krakowskiej na Wawelu. Aktu chrztu dokonał arcybiskup Bodzęta nadając Jagielle imię Władysław. Trzy dni później odbył się ślub Władysława Jagiełły i króla Polski, Jadwigi.
4 marca 1386
Koronacja Władysława Jagiełły. W katedrze wawelskiej Władysław II Jagiełło został uroczyście koronowany na króla Polski przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzętę. Tym aktem zostało zapoczątkowana unia personalna polsko-litewska. Sam Jagiełło okazał się zręcznym politykiem, który starał się utrzymać władzę zwierzchnią w Wielkim Księstwie Litewskim. Wspólnie ze stryjecznym bratem Witoldem poprowadził wojska przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu. Dowodził w największej bitwie średniowiecznej Europy - bitwie pod Grunwaldem 15 lipca 1410 r., która złamała potęgę militarną Zakonu. Król Władysław Jagiełło był czterokrotnie żonaty, (z Jadwigą Andegaweńską, Anną Cylejską, Elżbieta Granowską i Zofią Holszańską), miał pięcioro dzieci, ale wieku dorosłego dożyło tylko dwóch synów z ostatniego małżeństwa – Władysław i Kazimierz.
7 maja 1391
Książę Władysław Opolczyk bez zgody polskiego króla zastawił Krzyżakom zamek w Złotorii nad Drwęcą. Stało się to bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny pomiędzy księciem a Władysławem II Jagiełłą.
26 lipca 1393
W Nowym Korczynie zawarty został układ rozejmowy, pomiędzy królem Polski Władysławem II Jagiełłą a skonfliktowanym z nim księciem Władysławem Opolczykiem. Rozejm ten nie okazały się trwały. Już w drugiej połowie sierpnia 1393 r. wojska królewskie, dowodzone przez Piotra Szafrańca, wznowiły działania wojenne. Konflikt zakończył się dopiero w 1396 r. zwycięstwem króla Władysława II Jagiełły.
6 sierpnia 1396
Pod koniec wojny króla polskiego Władysława II Jagiełły z księciem opolskim Władysławem, wojska królewskie dowodzone osobiście przez króla opanowały Opole. Bernard i Bolko, bratankowie księcia podpisali z królem pokój. Opole pozostało w ich rękach, zobowiązali się także do wzięcia pod kuratelę księcia Władysława opolskiego. Układ ten ostatecznie zakończył wojnę Jagiełły z Władysławem Opolczykiem.
24 lutego 1397
Utworzenie Towarzystwa Jaszczurczego, bractwa rycerskiego w ziemi chełmińskiej. Jego założycielami byli chorąży Mikołaj z Ryńska, jego brat Jan oraz Fryderyk i Mikołaj z Kitnowa. Oficjalnym celem była wzajemna pomoc. Niektórzy historycy uważają, że ukrytym celem stowarzyszenia było przyłączenie ziemi chełmińskiej do Polski. W początkach istnienia Towarzystwo Jaszczurcze działało za wiedzą i aprobatą Zakonu Krzyżackiego. W bitwie pod Grunwaldem, gdy szala zwycięstwa przechyliła się na stronę polsko-litewską, Mikołaj z Ryńska wraz ze swoją chorągwią uszedł z pola walki za co został później oskarżony o zdradę, pojmany i ścięty. Po 1411 roku Towarzystwo Jaszczurcze praktycznie zaprzestało działalności.
17 lipca 1399
W Krakowie zmarł król Polski Jadwiga Andegaweńska. Była ona córką Ludwika Węgierskiego i Elżbiety Bośniaczki i żoną króla Władysława II Jagiełły. Przyczyną śmierci młodej władczyni (nie miała jeszcze trzydziestu lat) była najprawdopodobniej gorączka połogowa po urodzeniu córki Marii Bonitacji, która zmarła 4 dni wcześniej niż Jadwiga. Obie zostały pochowane przy ołtarzu głównym w katedrze wawelskiej. Jadwiga za życia cieszyła się sympatią i szacunkiem poddanych, dlatego po śmierci zaczął szerzyć się jej kult. W 1979 r. papież Jan Paweł II ogłosił Jadwigę błogosławioną a w 1997 r. świętą.
12 sierpnia 1399
Bitwa nad Worsklą. Wielki książę Litwy Witold wmieszał się w walkę o tron tatarskiej Złotej Ordy bez porozumienia się ze stryjecznym bratem Władysławem Jagiełłą, królem Polski i najwyższym księciem litewskim. Witold obiecał pomoc w przywróceniu na tron obalonemu chanowi Tochtamyszowi, w zamian za przekazanie mu władzy zwierzchniej nad ziemiami ruskimi, uznającymi zwierzchnictwo tatarskie. Witold zebrał armię, w skład której obok Litwinów i oddziałów wiernych Tochtamyszowi wchodziły chorągwie krzyżackie, polskie, prowadzone przez wojewodę krakowskiego Spytka II z Melsztyna oraz wojska ruskie i oddziały hospodara mołdawskiego Stefana I. W sumie armia Witolda liczyła ok. 38 tys. ludzi. Nad Worsklą armia Witolda i Tochtamysza starła się z liczniejszymi oddziałami tatarskimi dowodzonymi przez Edygeja, wodza chana Timura Kulawego oraz nowego chana Złotej Ordy Timura Kutługę. Ci dwaj wodzowie tatarscy w nocy z 11 na 12 sierpnia połączyli swoje oddziały i rankiem 12 sierpnia wyprowadzili z obozów wojska w szyku bojowym, zaskakując liczebnością Witolda. Według niektórych przekazów siły Tatarów mogły liczyć nawet ok. 80-90 tys. wojowników. Wykorzystując przewagę liczebną, Edygej uderzył na centrum i prawe skrzydło wojsk Witolda, wiążąc je walką, a na lewe skrzydło ruszył Timur Kutług z zamiarem okrążenia wojsk litewskich i przecięcia drogi odwrotu. Widząc zacieśniające się okrążenie, Witold zdołał uciec z pola bitwy, wyrąbując sobie drogę wraz z hufcem. Dowództwo przejął kuzyn Witolda i Jagiełły Dymitr Koriatowicz, lecz po jego śmierci armia poszła w rozsypkę. Z klęski zdołał uratować się jeszcze Tochtamysz, który wraz z synem Dżalal ad-Dinem, przebił się przez siły wroga. Klęska Witolda była dotkliwa, armia została rozbita, utracono prawie wszystkie sztandary i tabory. Przekreśliła też ona plany polityczne Witolda. Wśród poległych nad Worsklą byli Spytko II z Melsztyna, dowódca polskich posiłków, Stefan I, hospodar mołdawski oraz liczni przedstawiciele dynastii Giedyminowiczów m. in.: Andrzej Garbaty - książę połocki, Dymitr Olgierdowicz wraz z synem Iwanem - książę starodubowski, Andrzej Korybowicz - syn księcia nowogrodzko-siewierskiego, Lew i Dymitr Koriatowicze - książęta wołyńscy, Michał Jewnutowicz – książę zasławski.
8 maja 1401
W Opolu zmarł książę Władysław Opolczyk. Był nieprzejednanym wrogiem króla Polski Władysława II Jagiełły. W 1392 r. planował nawet rozbiór państwa polskiego, w którym mieli uczestniczyć on sam, zakon krzyżacki, król Węgier Zygmunt Luksemburski i król Czech Wacław IV.
22 maja 1404
Pokój w Raciążu. W nocy z 22 na 23 maja w Raciążu zawarty został traktat pokojowy pomiędzy zakonem krzyżackim a państwem polsko-litewskim. Sygnatariuszami układu byli wielki mistrz Konrad von Jungingen, król Władysław II Jagiełło i wielki książę Litwy Witold. Jagiełło i Witold zgodzili się na oddanie Żmudzi krzyżakom; książę litewski obiecał ponadto, że w razie wojny z zakonem o Żmudź nie zwróci się o pomoc do króla Władysława. Strona polska mogła odkupić od Krzyżaków ziemię dobrzyńską za sumę 50 tys. florenów zaś Złotorię za 2400 kóp groszy.
26 czerwca 1404
Wielki książę litewski Witold zajął miasto Smoleńsk, mianował w nim swojego namiestnika i obsadził polską załogą. Nastąpiło to pod nieobecność księcia smoleńskiego Jerzego Światosławicza, gdy bojarzy będący w opozycji do rządów władcy, otworzyli bramy miasta i wpuścili wojska Witolda.
25 czerwca 1408
Wielki książę Litwy Witold wyruszył na wojnę ze swoim zięciem, wielkim księciem moskiewskim Wasylem I Dymitriewiczem.
Wielki książę Litwy Witold wyruszył na wojnę ze swoim zięciem, wielkim księciem moskiewskim Wasylem I Dymitriewiczem. W jego armii oprócz wojsk litewskich, ruskich, posiłkowych krzyżackich był też 5-tysięczny posiłkowy oddział polski. Dowodził nim marszałek Królestwa Polskiego Zbigniew z Brzezia. Nad rzeką Oką armia litewska spotkała się z wojskami moskiewskimi wspieranymi przez Tatarów i zbuntowanego litewskiego księcia Bolesława Świdrygiełłę. Wojska Witolda próbowały sforsować rzekę ale przeciwnik skutecznie temu przeciwdziałał. Do walnej bitwy ostatecznie nie doszło. 14 września 1408 obie strony zawarły układ pokojowy nad rzeką Ugrą.
6 sierpnia 1409
Początek Wielkiej Wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim. 6 sierpnia 1409 r. wielki mistrz krzyżacki wydał w Malborku dokument, w którym wypowiedział wojnę królowi polskiemu Władysławowi II Jagielle. Stało się tuż po tym, gdy poseł królewski arcybiskup Mikołaj Kurowski nieostrożnie (a może umyślnie) zagroził Zakonowi wojną w razie ataku na Litwę. Dokument krzyżacki (tzw. list wypowiedni) sporządzony został w języku niemieckim i przekazany królowi polskiemu 15 lub 16 sierpnia w Nowym Mieście Korczynie (65 km od Krakowa). Decyzję o wypowiedzeniu wojny wielki mistrz umotywował poparciem Jagiełły dla „zdrady” Żmudzinów. Już 16 sierpnia wojska zakonne przekroczyły granice Królestwa Polskiego.
16 sierpnia 1409
Wojska zakonne skoncentrowane w rejonie Brodnicy w ziemi chełmińskiej przypuściły główny atak na ziemię dobrzyńską. Operacją dowodził sam wielki mistrz Ulrich von Jungingen. Po przekroczeniu Drwęcy, Krzyżacy zajęli bez walki Rypin i Lipno. Okoliczne wsie zostały spalone. Wojska zakonne przeszły następnie pod zamek w Dobrzyniu (18 sierpnia), który pomimo oporu załogi zdobyli i spalili. W ogniu zginęło około dwustu obrońców oraz część okolicznej ludności szukającej w warowni schronienia. Dwa dni później (20 sierpnia), oddziały krzyżackie zdobyły zamek w Bobrownikach. W przeciągu dwóch tygodni cała ziemia dobrzyńska została opanowana przez Krzyżaków. Równocześnie część wojsk krzyżackich wtargnęła do Krajny w południowej części Pomorza Gdańskiego.
18 sierpnia 1409
Podczas ataku wojsk krzyżackich na ziemię dobrzyńską oddziały zakonne spaliły i zdobyły zamek w Dobrzyniu. Jego obroną dowodził wójt dobrzyński Jan z Płomian. W wyniku podłożenia ognia przez oblegających, zginęła część załogi oraz grupa mieszczan szukających w warowni schronienia. Dowódca obrońców został ścięty, zaś kobiety, które uniknęły płomieni zostały wydane żołnierzom.
28 sierpnia 1409
W pierwszym etapie wielkiej wojny pomiędzy Polską i Litwą a zakonem krzyżackim wojska zakonne oraz krzyżaccy zaciężni zdobyli miasto i zamek w Bydgoszczy. Łatwy sukces krzyżacy osiągnęli dzięki zdradzie dowódcy polskiej załogi - burgrabiego Bernarda. Zdobyte miasto zostało podporządkowane komturowi świeckiemu Heinrichowi von Plauen. Kilka dni po zwycięstwie komtur przybył do Bydgoszczy, gdzie mieszczanie złożyli mu hołd.
6 października 1409
Wojska polskie dowodzone przez króla Władysława II Jagiełłę zdobyły obsadzony przez załogę krzyżacką zamek w Bydgoszczy.
30 listopada 1409
W Brześciu nad Bugiem król Władysław II Jagiełło i wielki książę litewski Witold opracowali plan wojny z zakonem krzyżackim.
20 grudnia 1409
W Budzie został zawarty sojusz zakonu krzyżackiego z królem węgierskim Zygmuntem Luksemburskim skierowany przeciw Polsce. Zygmunt obiecał pomoc, jeśli w przyszłej wojnie król polski użyje przeciw Zakonowi „pogańskich” Litwinów, Tatarów i Rusinów.
21 czerwca 1410
Król Węgier Zygmunt Luksemburski wypowiedział wojnę Polsce. Dokument wystawiony w Budzie, został dostarczony 12 lipca polskiemu królowi. Wypowiedzenie wojny było konsekwencją przymierza jakie zawarł Zygmunt z zakonem krzyżackim w październiku 1409 r. Jesienią 1410 r. wojska węgierskie zaatakowały Polskę, jednak poniosły klęskę w bitwie pod Bardiowem. W 1412 r. walczące strony zawarły układ pokojowy w Lubowli.
24 czerwca 1410
Wygaśnięcie rozejmu polsko-krzyżackiego zawartego 6 października 1409 r. nad rzeką Brdą. W czasie jego trwania prowadzono bezowocne rokowania pokojowe, jednocześnie obie strony wykorzystały ten czas na przygotowania do walki. W ostatnich dniach obowiązywania rozejmu, najpóźniej 24 czerwca został on za pośrednictwem posłów króla węgierskiego przedłużony o kolejne 10 dni, do 4 lipca. Po tym terminie wojska rozpoczęły działania zbrojne w wielkiej wojnie z zakonem krzyżackim.
30 czerwca 1410
Przeprawa pod Czerwińskiem. Podczas Wielkiej Wojny z zakonem krzyżackim wojska koronne króla Władysława II Jagiełły skoncentrowane pod Czerwińskiem i rozpoczęły przeprawę przez Wisłę. Zadanie było bardzo trudne od strony technicznej i logistycznej bowiem przemieścić na drugi brzeg rzeki należało około 25 tysięcy ludzi oraz kilka tysięcy wozów. By tego dokonać posłużono się nowatorskim na ówczesne czasy rozwiązaniem: w Kozienicach pod nadzorem mistrza Jarosława zbudowano most pływający który następnie spławiono 150 kilometrów w dół rzeki, w okolice Czerwińska. Skomplikowana operacja przeprawowa zakończyła się pełnym sukcesem. Po trzech dobach armia koronna znalazła się na drugim brzegu rzeki.
9 lipca 1410
Ponad pięćdziesięciotysięczna armia polsko-litewska pod wodzą króla Władysława II Jagiełły i księcia Witolda wkroczyła na ziemię lubawską, należącą do państwa krzyżackiego. Król Polski wziął wówczas wg relacji Jana Długosza do rąk swoich chorągiew wielką, na której wyszyty był misternie orzeł biały z rozciągnionymi skrzydłami, dziobem rozwartym i z koroną na głowie, jako herb i godło całego królestwa polskiego. Po rozwinięciu wszystkich chorągwi żołnierze odśpiewali Bogurodzicę. Następnie wojska polsko-litewskie ruszyły się na Malbork, ale zanim dotarły do stolicy państwa zakonnego, doszło do decydującej bitwy pod Grunwaldem.
13 lipca 1410
Podczas wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim, dwa dni przed bitwą pod Grunwaldem wojska królewskie stoczyły bitwę na przedpolach miasta Dąbrówna. Polacy i Litwini, być może z pomocą Tatarów pokonawszy oddziały krzyżackie, rzucili się do szturmu na umocnienia miasta i po około trzech godzinach je zdobyli. Zwycięzcy doszczętnie złupili, a następnie całkowicie zniszczyli Dąbrówno.
15 lipca 1410
Bitwa pod Grunwaldem.

W trakcie Wielkiej Wojny Polski i Litwy z Zakonem Krzyżackim w latach 1409-1411, do rozstrzygającej bitwy doszło nieopodal wsi Grunwald. Wojska polsko-litewskie, dowodzone przez króla Władysława II Jagiełłę i jego stryjecznego brata wielkiego księcia litewskiego Witolda, wspierane przez Rusinów i Tatarów liczyły ok. 35 tys. ludzi. Przeciw nim stanęło wojsko Zakonu prowadzone osobiście przez wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena i wspierane przez nielicznych „gości” z Europy Zachodniej, w sumie ok. 21 tys. rycerzy i kilka tys. piechoty. Przewaga liczebna była po stronie wojsk polsko-litewsko-ruskich, ale tylko rycerze polscy byli podobnie uzbrojeni jak rycerze Zakonu, a wojska litewsko-ruskie w porównaniu z armią krzyżacką składały się z lżej uzbrojonej jazdy. Bitwę rozpoczęły oddziały Witolda na prawym skrzydle, którym udało się rozbić piechotę i artylerię krzyżacką. Krzyżackie armaty zdołały oddać dwie salwy, ale nie uczyniły większych szkód. Kontratak jazdy Zakonu odrzucił natarcie litewskie, a w pościgu za uchodzącymi wojskami Witolda chorągwie krzyżackie rozproszyły się. Do dziś nie ustalono, czy ucieczka Litwinów była wynikiem paniki, czy też była pozorowana. Z całego wojska litewskiego jedynie trzy chorągwie smoleńskie dotrzymały pola i mimo ciężkich strat przebiły się do chorągwi polskich. Ciężar działań wojennych skupił się na lewym skrzydle, złożonym z rycerstwa polskiego. Natarcie na pozycje krzyżackie rozpoczęto od uroczystego odśpiewania Bogurodzicy, uważanej za pierwszy hymn polski. W ciągu kilkugodzinnej walki Polacy, wykorzystując świeże odwody, stopniowo spychali chorągwie wielkiego mistrza, mimo że w trakcie jednego z ataków na chwilę utracono najważniejszy znak całego wojska – wielką chorągiew krakowską. Nie chcąc dopuścić do przełamania swoich pozycji, wielki mistrz Ulrich von Jungingen osobiście na czele doborowych 16 chorągwi ruszył do boju, starając się obejść polskie oddziały i uderzyć na nie z flanki. Doszło wtedy do incydentu, który mógł zakończyć całą bitwę: od jednej z chorągwi wielkiego mistrza oderwał się rycerz Dybold von Kökeritz z Łużyc, który natarł na polskiego króla. Prawdopodobnie rozpoznał władcę, gdyż miał okazję go poznać w trakcie jednego z poselstw. Życie Jagielle ocalił młody Zbigniew Oleśnicki, który złamanym drzewcem kopii strącił wroga z konia, a przyboczna straż królewska dobiła napastnika. Wykorzystując ostatnie odwody, Polacy zatrzymali natarcie krzyżackie, a powracający w międzyczasie na pole bitwy Litwini i Rusini zamknęli pierścień okrążenia wokół doborowych chorągwi Zakonu. Armia krzyżacka została rozbita, zdobyto również bogaty obóz. Krzyżacy stracili ok. 8 tys. zabitych i ok. 14. tys. jeńców. Wśród zabitych była cala elita Zakonu m. in. wielki mistrz Ulrich von Jungingen, wielki komtur Kuno von Lichtenstein, wielki marszałek Fryderyk Walenrode oraz ponad 200 braci-zakonników, z ogólnej liczby 230 biorących udział w bitwie. Była to jedna z największych batalii średniowiecznej Europy. Zwycięstwo króla Władysława II Jagiełły i księcia Witolda nad zakonem krzyżackim odbiło się szerokim echem w Europie, lecz jego polityczne skutki nie zostały należycie wykorzystane. Nie udało się także zająć głównego celu kampanii czyli stolicy Zakonu – Malborka.
25 lipca 1410
Po walnym zwycięstwie sprzymierzonych wojsk króla polskiego Władysława II Jagiełły i księcia litewskiego Witolda nad zakonem krzyżackim pod Grunwaldem, oddziały zwycięzców przybyły pod Malbork i rozpoczęły oblężenie silnie ufortyfikowanej stolicy państwa zakonnego. Armia polsko-litewska nie dysponowała wystarczającą ilością sprzętu oblężniczego oraz cierpiała z powodu niedostatku żywności i szerzącej się epidemii biegunki. Nieszczelne i nieskuteczne oblężenie zamku trwało do drugiej połowy września. Wtedy obóz pod Malborkiem opuściły najpierw oddziały litewsko-ruskie a następnie wojska koronne.
19 września 1410
Wojska polskie zwinęły oblężenie krzyżackiego zamku w Malborku. Trwało ono od 25 lipca i zakończyło się niepowodzeniem.
10 października 1410
Bitwa pod Koronowem (właściwie pod wsią Łąsko) pomiędzy wojskami posiłkowymi zakonu krzyżackiego pod dowództwem Michała Küchmeistra a siłami polskimi prowadzonymi przez wojewodę poznańskiego Sędziwoja Ostroroga. W kilkugodzinnej bitwie przerywanej na odpoczynki, wymianę jeńców, a nawet wzajemny poczęstunek winem, Polacy i wspomagający ich Tatarzy odnieśli świetne zwycięstwo. Zdobyczna krzyżacka chorągiew została zawieszona w katedrze na Wawelu.
9 grudnia 1410
Rozejm w Nieszawie.

Po świetnym zwycięstwie połączonych armii króla polskiego Władysława Jagiełły i wielkiego księcia litewskiego Witolda nad wojskami Zakonu Krzyżackiego w bitwie pod Grunwaldem, siły polsko-litewskie rozpoczęły marsz na stolicę zakonną – Malbork. Po drodze zajęły kolejno miasta i zamki m.in.: w Olsztynku, Olsztynie, Morągu, Dzierzgoniu, Lubawie, Grudziądzu i Toruniu. Nieudane oblężenie Malborka, przerwane w połowie września, spowodowało kontratak wojsk zakonnych. Komtur Świecia Henryk von Plauen (wybrany na nowego wielkiego mistrza w miejsce poległego pod Grunwaldem Ulricha von Jungingena) przeprowadził szereg szybkich akcji zbrojnych i zajął w krótkim czasie większość miast zdobytych uprzednio przez Polaków. W trakcie jednej z wypraw wojsk zakonnych, które przystąpiły do oblężenia zajętej przez Polaków Tucholi, doszło 10 października do bitwy pod Koronowem z armią polską idącą z odsieczą temu miastu. Bitwa zakończyła się kolejną ciężką klęską Zakonu. Sytuacji militarnej Krzyżaków nie poprawiła interwencja sprzymierzonego z nimi króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego, którego wojska w październiku 1410 r. najechały z terenów Słowacji polskie pogranicze. Po splądrowaniu ziemi sądeckiej, Węgrzy wycofali się i już po drugiej stronie granicy pod Bardiowem zostali rozbici przez wojska kasztelana lubelskiego Jana ze Szczekocin. Nie mając sił ani środków finansowych na dalszą walkę, Krzyżacy poprosili Władysława Jagiełłę o rozejm. Zawarto go w Nieszawie koło Torunia 9 grudnia i miał obowiązywać do 11 lutego 1411 r. Na jego mocy Polska zatrzymywała zamki w Brodnicy, Radzyniu, Toruniu i Nieszawie. Rozejm zapoczątkował negocjacje pokojowe polsko-krzyżackie, których ukoronowaniem był I pokój toruński.
1 lutego 1411
I pokój toruński.

W Toruniu zawarty został pokój kończący ''Wielką Wojnę" Polski i Litwy z Zakonem Krzyżackim. Zgodnie z jego postanowieniami Żmudź przeszła pod władzę Litwy na czas życia Władysława II Jagiełły i księcia Witolda. Po ich śmierci miała wrócić do Zakonu. Polska odzyskała ziemię dobrzyńską, zaś zamki oraz miasta chełmińskie i pomorskie a także Nieszawa wróciły do Zakonu. Jeńcy obu stron mieli zostać uwolnieni. Zbiegowie z obu stron uzyskali prawo powrotu do swoich dóbr. Zakon miał zapłacić stronie polskiej 100 tys. kop groszy czeskich tytułem wykupu jeńców wziętych do niewoli podczas bitwy grunwaldzkiej. Postanowienia traktatu były korzystne dla strony polsko-litewskiej choć- jak twierdzi część badaczy- nie wykorzystywały w pełni grunwaldzkiej wiktorii.
15 marca 1412
Pokój w Lubowli. Zawarty został pomiędzy królem Polski Władysławem II Jagiełłą i wielkim księciem litewskim Witoldem a królem węgierskim i niemieckim Zygmuntem Luksemburskim. Władca Węgier chcąc zyskać poparcie Jagiełły i Witolda dla swoich planów uniwersalistycznych i wojny z Turkami odstąpił od sojuszu z Zakonem Krzyżackim.
24 sierpnia 1412
Zakończenie procesu budzińskiego. Król węgierski i rzymski Zygmunt Luksemburski wydał w Budzie wyrok kończący proces pomiędzy Polską i Litwą a zakonem krzyżackim. Podkreślił w nim ważność I traktatu toruńskiego, konieczność zapewnienia swobody handlu oraz zwrotu przez Zakon dochodów i dóbr biskupstwa włocławskiego na Pomorzu Gdańskim. Król węgierski nakazywał też przywrócenie do władzy blokowanego przez wielkiego mistrza biskupa warmińskiego Henryka IV Vogelsanga. Wyrok był więc był korzystnym dla Polski kompromisem.
8 listopada 1412
Zastaw spiski była to umowa zawarta w Zagrzebiu pomiędzy królem węgierskim i niemieckim Zygmuntem Luksemburskim a królem Polski Władysławem Jagiełłą. W zamian za ogromną pożyczkę w wysokości 37 tys. kop groszy praskich (równowartość ok. 7,5 tony srebra), władca Węgier oddał w zastaw Polsce 13 miast spiskich: Lubowlę wraz z zamkiem, który stał się siedzibą nowo utworzonego starostwa spiskiego oraz miasta Podoliniec, Gniazda, Biała Spiska, Lubica, Matejowce, Nowa Wieś Spiska, Poprad, Ruszkinowce, Spiska Sobota, Spiskie Podgrodzie (bez zamku), Spiskie Włochy, Straże, Wielka, Wierzbów, Twarożne, wraz z okolicznymi ziemiami. Obszar zastawu nie był zwarty terytorialnie, składał się z kilku enklaw na terenie północnych granic Królestwa Węgier. Jednym z pierwszych starostów spiskich został mianowany Zawisza Czarny z Garbowa, najsłynniejszy polski rycerz, który pełnił tę funkcję od 1420 aż do śmierci w 1428 r. Ponieważ pożyczka nie został spłacona, zastawione tereny de facto przeszły pod panowanie polskie. Próby ich zbrojnego zajęcia przez Węgrów w latach 80. XV w. zakończyły się wyrokiem sądu papieskiego w Wrocławiu, przyznającej rację polskiemu królowi – Janowi Olbrachtowi. W kolejnych latach sejmy węgierskie bezskutecznie starały się bezskutecznie wykupić Spisz z rąk polskich. Wiosną 1769 r., wykorzystując zajęcie zamku z Lubowli przez konfederatów barskich, wojska austriackie na rozkaz cesarza i króla Węgier Józefa II Habsburga zbrojnie zajęły Spisz oraz leżące w Małopolsce Podhale z Czorsztynem, Nowym Tagiem i Nowym Sączem, tym samym gwałcąc umowę zastawu. Okupacja tych terenów trwała do 1772 r., kiedy oficjalnie po I rozbiorze Polski, wcielono je do Węgier.
2 października 1413
Polska i Litwa zawarły unię w Horodle. Jej najważniejsze postanowienia mówiły o utrzymaniu odrębności politycznej Litwy, którą miał rządzić wielki książę wybierany w porozumieniu z Koroną. Ponadto 47 rodów litewskich przyjęto do herbów szlachty polskiej i rozciągnięto na nie polskie przywileje szlacheckie. Oba państwa złączone unią personalną utrzymywały odrębne wojsko, skarb, ustrój i administrację.
6 sierpnia 1414
W trakcie „wojny głodowej” Polski i Litwy z zakonem krzyżackim armia polsko-litewska obległa miasto i zamek prokuratorów krzyżackich w Nidzicy. Miasteczko oblężono prawdopodobnie 29 lipca i bardzo szybko je zdobyto. Zamek był lepiej ufortyfikowany i położony w obronnym miejscu, dlatego bronił się przez 6 dni, do 6 sierpnia. Po jego zdobyciu część załogi przeszła do zamku w Działdowie, który także próbowały zdobyć siły polsko-litewskie, jednak bez powodzenia.
8 sierpnia 1414
Zajęcie i złupienie Olsztyna. Podczas tzw. „wojny głodowej” Polski i Litwy z zakonem krzyżackim, silna armia królewska wkroczyła na Warmię i zajęła miasto oraz zamek w Olsztynie – własność warmińskiej kapituły. Załoga postanowiła zrezygnować z obrony i opuściła zamek. Zarząd nad nim objął Dziersław z Włostowic. Wojska Jagiełły rozłożyły się pod miastem obozem i pozostały tam do 13 sierpnia. W tym czasie dokonywały łupiestw w samym mieście, jak i okolicznych wsiach, należących do warmińskiej kapituły. 14 sierpnia armia królewska przeszła na północ do Dobrego Miasta, które również zajęła i spaliła.
16 sierpnia 1414
Początek nieudanego oblężenia Lidzbarka Warmińskiego. Podczas „wojny głodowej” Polski i Litwy z zakonem krzyżackim silna armia królewska wkroczyła na Warmię, zajęła Olsztyn, Dobre Miasto i obległa Lidzbark. Główny ośrodek biskupiej Warmii był dobrze przygotowany do obrony i obsadzony załogą krzyżacką pod dowództwem komtura Helfricha von Drahe. Oddziały Jagiełły, nie potrafiąc zdobyć miasta i zamku w Lidzbarku, plądrowały i paliły okoliczne wsie. Z dymem poszło miasteczko Pieniężno, miejscowości Barczewo i Jeziorany. Nie oszczędzano ani ludności cywilnej, ani kościołów. Ostatecznie Polacy odstąpili od miasta i skierowali się do Prus Dolnych, które również padły ofiarą grabieży.
7 października 1414
Podpisano rozejm polsko-krzyżacki w Brodnicy. Zakon w trakcie tego konfliktu unikał walnej bitwy, ograniczając się do obrony i odcinania zaopatrzenia wojskom polskim. Stąd wojna ta znana jest w literaturze jako "wojna głodowa".
1 grudnia 1415
Na zamku w Brzeźnicy, w ziemi wieluńskiej, urodził się Jan Długosz - najwybitniejszy polski dziejopis epoki średniowiecza. Jego ojciec walczył w bitwie pod Grunwaldem. Największym i najbardziej znanym dziełem kronikarza są „Roczniki, czyli Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego”.
15 lipca 1419
Pod Czerwińskiem zawarte zostało antykrzyżackie przymierze pomiędzy monarchią jagiellońską a Danią, Szwecją i Norwegią (połączone personalną unią kalmarską). Król Polski Władysław II Jagiełło oraz wielki książę litewski Witold zobowiązali się do udzielenia pomocy królowi Erykowi Pomorskiemu w walce z zakonem krzyżackim na terenie Prus i Inflant. Układ ten nie został nigdy ratyfikowany i jego postanowienia nie zostały zastosowane w praktyce.
8 kwietnia 1421
W Krakowie podpisany został sojusz zaczepno-obronny pomiędzy królem Polski Władysławem II Jagiełłą a elektorem brandenburskim Fryderykiem I Hohenzollernem. Był on skierowany głównie przeciw zakonowi krzyżackiemu, ale również przeciw królowi węgierskiemu, rzymskiemu i czeskiemu Zygmuntowi Luksemburskiemu. W świetle układu sojuszniczego niepełnoletni wówczas syn elektora, margrabia Fryderyk miał poślubić córkę Jagiełły – Jadwigę. W przypadku gdyby król nie doczekał się męskiego potomka miał po nim oddziedziczyć tron.
14 lipca 1422
Początek polsko-krzyżackiej „wojny golubskiej”. Król Polski Władysław II Jagiełło wypowiedział wojnę wielkiemu mistrzowi zakonu krzyżackiego Paulowi von Russdorfowi z powodu niedotrzymywania przez Zakon wcześniejszych zobowiązań finansowych oraz naruszania swobód poddanych króla polskiego na terenach przygranicznych. Dokument, sporządzony został 14 lipca w Wolborzu, do wielkiego mistrza dotarł nocą z 27 na 28 lipca do obozu wojskowego w Kuligach.
26 lipca 1422
Wkroczenie wojsk polsko–litewskich do Prus. 26 lipca, dziesięć dni po rozpoczęciu tak zwanej „wojny golubskiej”, wojska polsko-litewskie wkroczyły do Prus i skierowały się na Lidzbark i Lubawę. Przebywające w pobliżu wojska zakonne pod dowództwem wielkiego marszałka Ulricha Zengera nie zdecydowały się na przyjęcie walnej bitwy z powodu przewagi liczebnej przeciwnika .
2 sierpnia 1422
Początek oblężenia Lubawy. W pierwszym etapie „wojny golubskiej” pomiędzy zakonem krzyżackim a państwem polsko-litewskim silna armia króla Władysława II Jagiełły i księcia Witolda podeszła pod miasto oraz zamek biskupi w Lubawie. Rozpoczęto oblężenie. Planowane zdobycie szturmem Lubawy nie powiodło się. Zamek był dobrze ufortyfikowany, a oblegającym brakowało artylerii (dysponowali zaledwie jednym działem). Ostrzał z kusz z pociskami zapalającymi okazał się nieskuteczny, podobnie jak osuszenie jednej z fos. Król Polski zrezygnował ze szturmu i po kilku dniach nakazał odstąpienie od oblężenia.
16 sierpnia 1422
Początek oblężenia Golubia. W trakcie wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim, w połowie sierpnia 1422 r. armia króla Władysława II Jagiełły podeszła pod zamek i miasto w Golubiu nad rzeką Drwęcą. Po kilku dniach oblężenia miasto udało się zdobyć. Trudniejszym zadaniem było zdobycie dobrze ufortyfikowanego zamku komturskiego, stojącego na wysokim wzgórzu na zachód od miasta. Zamek krzyżacki, ostrzelany został z dział, po czym przystąpiono do szturmu zakończonego jego zdobyciem pod koniec sierpnia. W walce poległ komtur golubski oraz kilkunastu braci zakonnych. Zdobycie Golubia było jednym z nielicznych sukcesów strony polsko-litewskiej w tym konflikcie, dlatego nazwano go "wojną golubską".
27 września 1422
Traktat mełneński (podpisany nad Jeziorem Mełneńskim) pomiędzy państwem polsko-litewskim a zakonem krzyżackim. Polska odzyskała Nieszawę, Orłowo, Murzynowo, zaś Litwa Żmudź. Traktat pokojowy kończył konflikt z Krzyżakami zwany "wojną golubską".
29 listopada 1427
Narodziny Kazimierza Jagiellończyka, przyszłego króla Polski, syna króla Władysława II Jagiełły i Zofii Holszańskiej.
29 czerwca 1428
Śmierć Zawiszy Czarnego.

Zawisza Czarny z Garbowa herbu Sulima urodzony ok. 1370 r., był najbardziej znanym rycerzem polskim okresu średniowiecza. Europejską sławę zdobył biorąc udział i zwyciężając w licznych turniejach, podróżując jako dworzanin króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego, z którego dworem przez większość życia był związany. Wielokrotnie uczestniczył w poselstwach między dworami polskim i węgierskim, był również członkiem delegacji polskiej na sobór powszechny w Konstancji w 1414 r., gdzie stanął w obronie Jana Husa. Jako rycerz uczestniczył w bitwie pod Grunwaldem w 1410 r., walcząc pod najważniejszym znakiem całego wojska polskiego – wielką chorągwią krakowską. W 1415 r. uczestniczył w słynnym turnieju w aragońskim Perpignan, gdzie w pojedynku jednym uderzeniem kopii wysadził z siodła Jana z Aragonii uważanego za najlepszego rycerza Europy. W 1428 r., w podeszłym już jak na owe czasy wieku, wziął udział w wyprawie Zygmunta Luksemburskiego na Turków. W trakcie decydującej bitwy tej wyprawy pod serbskim miastem Gołubiec nad Dunajem osłaniał odwrót wojsk Zygmunta. W świetle zachowanych relacji, bezpieczny już na drugim brzegu Dunaju król Węgier wysłał po Zawiszę łódź, by zabrała go bezpiecznie z pola walki. Polski rycerz odmówił, bowiem nie chciał opuszczać swoich żołnierzy. Ostatecznie dostał się do niewoli tureckiej i został zabity przypadkowo podczas kłótni wybuchłej pomiędzy dwoma tureckimi janczarami spierającymi się, który z nich pojmał sławnego rycerza i któremu należy się okup za jego uwolnienie. Ciała Zawiszy nigdy nie odnaleziono, ale wyprawiono mu symboliczny pogrzeb w listopadzie 1428 r. w kościele franciszkanów w Krakowie. Do dnia dzisiejszego Zawisza Czarny jest postrzegany w Polsce jako wzór cnót rycerskich, symbol człowieka odważnego i honorowego.
14 kwietnia 1430
Grupa rycerzy-rabusiów pochodzących z Moraw, Czech i Śląska dokonała napadu na klasztor paulinów na Jasnej Górze. Skuszeni bogactwami klasztoru, rozbójnicy zabili kilku zakonników, złupili część kosztowności i uszkodzili obraz Czarnej Madonny. Po wypadku cenne malowidło odwieziono do Krakowa, gdzie dokonano jego renowacji.
27 października 1430
Zmarł Witold, wielki książę Litwy.

Witold był jednym z pięciu synów księcia litewskiego Kiejstuta. Przez szereg lat ze zmiennym szczęściem walczył on o władzę nad Litwą ze swoim stryjecznym bratem Władysławem Jagiełłą. Ostatecznie w wyniku ugody radomskiej w 1401 r. Witold został uznany za wielkiego księcia litewskiego, a Jagiełło, który w międzyczasie został królem Polski, przyjął tytuł najwyższego księcia. Od tej ugody stosunki między kuzynami układała się poprawnie. Obaj władcy wspierali się wzajemnie, a ukoronowaniem współpracy była wspólna wielka wyprawa polsko-litewska na ziemie Zakonu Krzyżackiego, zakończona zwycięstwem pod Grunwaldem 15 lipca 1410 r. Do rozdźwięku między kuzynami doszło dopiero pod koniec życia Witolda, gdy usiłował on uzyskać od cesarza niemieckiego Zygmunta Luksemburczyka niezależną od Polski koronę królewską. Datę koronacji wyznaczono na 29 września 1430 r., ale na skutek sprzeciwu polskich możnych i papieża Marcina V, zatrzymano w Wielkopolsce 1 sierpnia 1430 r. cesarskich posłów, którzy wraz z insygniami królewskimi wieźli do Witolda dokumenty, w których Witold przysięgał wieczyste przymierze cesarzowi i Zakonowi Krzyżackiemu. Dla Witolda był to poważny cios, który doprowadził w ciągu niespełna dwóch miesięcy do śmierci władcy. Dwukrotnie żonaty, doczekał się tylko jednej córki – Anny, żony wielkiego księcia moskiewskiego Wasyla I. Nie pozostawił po sobie męskich potomków, dlatego na łożu śmierci rządy w Wielkim Księstwie Litewskim przekazał królowi Jagielle. Dziś na Litwie uznawany jest za jednego z najwybitniejszych władców. Jest on patronem szeregu instytucji, a najwyższym odznaczeniem litewskim jest order Witolda Wielkiego.
19 czerwca 1431
Przymierze w Skirtymoniu. Wielki mistrz krzyżacki Paul von Rusdorf oraz mistrz krajowy inflancki Zizon von Rutenberg zawarli przymierze z wielkim księciem Litwy Świdrygiełłą. Porozumienie wymierzone przeciw Polsce i husytom przewidywało wzajemną pomoc w przypadku wojny, współdziałanie przy planowaniu kampanii i podziale łupów. Granice Litwy i Prus miały pozostać nienaruszone, a żadna ze stron nie mogła samodzielnie zawrzeć osobnych aktów przymierza. W 1435 r. po klęsce połączonych wojsk krzyżackich i Świdrygiełły pod Wiłkomierzem, Zakon wycofał się z sojuszu ze zbuntowanym litewskim księciem i podpisał traktat pokojowy z Polską.
31 lipca 1431
W trakcie wojny Polski ze zbuntowanym litewskim księciem Świdrygiełłą doszło do potyczki pod Kobiałkami w pobliżu Łucka. Sam wielki książę litewski nie zdecydował się jednak na stoczenie walnej bitwy z wojskami królewskimi. Miesiąc później, 1 września pod murami łuckiego zamku walczące strony podpisały rozejm.
1 sierpnia 1431
Wielki mistrz krzyżacki pojął decyzję o wyprawie na Polskę. Zgodnie z umową zawartą w czerwcu 1431 r. pomiędzy Zakonem a litewskim księciem Świdrygiełłą, polska interwencja zbrojna na Litwie spowodowała podjęcie przez Krzyżaków działań w obronie Świdrygiełły. Ostateczną decyzję o akcji zbrojnej podjął wielki mistrz Paweł von Rusdorf podczas narady z pruskimi komturami w Elblągu 1 sierpnia 1431 r. Dostojnicy zakonni postanowili zorganizować ekspedycję złożoną z pospolitego ruszenia stanów, w tym ludności chłopskiej.
17 sierpnia 1431
Zakon krzyżacki w porozumieniu z litewskim księciem Świdrygiełłą wypowiedział wojnę królowi polskiemu Władysławowi II Jagielle. Wielki mistrz Paul von Rusdorf wystawił w Malborku dokument stanowiący oficjalny akt wypowiedzenia wojny. Motywem rozpoczęcia działań zbrojnych było w świetle dokumentu niedotrzymanie przez króla traktatu mełneńskiego oraz intrygi Władysława Jagiełły ze Świdrygiełłą skierowane przeciw Zakonowi. Tego samego dnia niektórzy zaciężni rotmistrze krzyżaccy wysłali polskiemu królowi listy wypowiednie. Oskarżali w nich Jagiełłę o dążenie do zniszczenia Zakonu, będącego „tarczą pokojową całego świętego chrześcijaństwa”. Dokument wielkiego mistrza wypowiadający wojnę Jagielle został dostarczony do zamku dybowskiego 26 sierpnia. Dwa dni później trzy grupy wojsk zakonnych najechały w północne ziemie Polski.
28 sierpnia 1431
Uderzenie wojsk krzyżackich na Polskę. Zakon krzyżacki związany przymierzem z litewskim księciem Świdrygiełłą wypowiedział wojnę królowi polskiemu Władysławowi II Jagielle i wkroczył w północne granice ziem polskich. Wojska krzyżackie podzielone były na trzy grupy. Najsilniejsza, kilkutysięczna grupa pod wodzą wielkiego marszałka Josta von Strupperga, uderzyła na Kujawy. Druga grupa, kierowana przez komtura toruńskiego, wtargnęła do ziemi dobrzyńskiej. Najsłabszy oddział, pod wodzą wójta z Nowej Marchii Heinricha Rabensteina, wkroczył na teren północno-zachodniej Wielkopolski. Atak wojsk krzyżackich miał charakter dywersyjny. Chodziło o to, by grabieżami i zniszczeniami zmusić polskiego króla do zaprzestania walki z księciem Świdrygiełłą.
1 września 1431
Rozejm w Czartorysku (pod Łuckiem) pomiędzy wielkim księciem litewskim Świdrygiełłą a królem polskim Władysławem II Jagiełłą. Miał obowiązywać do 24 czerwca 1433 r. Litewski książę był niechętny zbliżeniu z Koroną, kilka miesięcy wcześniej związał się sojuszem z zakonem krzyżackim i królem Węgier Zygmuntem Luksemburczykiem.
13 września 1431
Bitwa pod Dąbkami. zakon krzyżacki związany sojuszem z litewskim księciem Świdrygiełłą najechał ziemie polskie. Jedno ze zgrupowań złożone z posiłków inflandzkich i wojsk komtura tucholskiego wkroczyło na Krajnę. Pod Dąbkami stawił im czoła oddział uzbrojonych wielkopolskich chłopów pod wodzą kilku rycerzy. Bitwa zakończyła się dużym sukcesem wojsk polskich. Do niewoli dostało się stu rycerzy przeciwnika. Wśród zdobyczy było pięć chorągwi, które później zawieszono na Wawelu obok chorągwi spod Grunwaldu i Koronowa.
15 października 1432
Zawarcie w Grodnie unii polsko-litewskiej. Postanowienia unii mówiły o przekazaniu rządów w Wielkim Księstwie Litewskim Zygmuntowi Kiejstutowiczowi oraz potwierdzały wcześniejsze postanowienia unii horodelskiej z 1413 r. Strona polska obiecała także pomoc wojskową dla Zygmunta Kiejstutowicza prowadzącego wojnę ze Świdrygiełłą i wspierającymi go Krzyżakami.
30 listopada 1432
Bitwa pod Kopystrzyniem na Podolu pomiędzy wojskami zbuntowanego księcia litewskiego Świdrygiełły, dowodzonymi przez kniazia Fedkę, posiłkami wołoskimi i tatarskimi a oddziałami polskimi. Zwyciężyły wojska koronne.
8 grudnia 1432
Bitwa pod Oszmianą pomiędzy wojskiem nowomianowanego wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Kiejstutowicza a wojskiem dawnego wielkiego księcia Świdrygiełły. Starcie wygrały wojska Zygmunta Kiejstutowicza. Bitwa była częścią wojny domowej na Litwie.
7 lipca 1433
Początek nieudanego oblężenia Chojnic. Podczas wspólnej polsko–husyckiej wyprawy na ziemie zakonu krzyżackiego doszło do sześciotygodniowego oblężenia Chojnic. Dobrze przygotowane do obrony miasto znajdowało się w rękach krzyżackich. Otoczyły je kilkutysięczne wojska husyckie pod dowództwem Jana Čapka z Sán oraz oddziały szlachty wielkopolskiej prowadzone przez wojewodę poznańskiego Sędziwoja Ostroroga. 15 lipca siły oblegających zostały wzmocnione głównymi siłami polskimi Mikołaja z Michałowa i wzrosły do 12 tys. ludzi. Pomimo przybycia posiłków próby zdobycia dobrze ufortyfikowanego miasta zakończyły się niepowodzeniem z powodu braku wystarczającej ilości sprzętu oblężniczego. 15 sierpnia Polacy i Czesi odstąpili od murów miasta i skierowali się w stronę Świecia. We wrześniu tego samego roku walczące strony podpisały rozejm.
15 sierpnia 1433
Zakończenie oblężenia Chojnic. W trakcie wspólnej, polsko-husyckiej wyprawy na ziemie zakonu krzyżackiego, doszło do oblężenia Chojnic. Dwunastotysięczna armia otoczyła miasto i próbowała je zdobyć przez sześć tygodni. W czasie walk pomimo kilkukrotnych szturmów, ostrzeliwania z dział i podkopywania się pod mury nie udało się zdobyć Chojnic. 15 sierpnia oddziały polsko-czeskie odstąpiły od murów i skierowały się w stronę Świecia.
13 września 1433
Zdobycie przez sprzymierzone oddziały polsko-husyckie zamku w Jasińcu (położony był 30 km na północ od Bydgoszczy) i podpisanie rozejmu z zakonem krzyżackim. Zawieszenie broni miało początkowo trwać do 25 grudnia 1433 r. ale wobec przeciągających się rozmów pokojowych rozejm przedłużono na czas aż 12 lat (15 grudnia 1433 - rozejm łęczycki). Trwały traktat pokojowy pomiędzy zakonem krzyżackim a Polską zawarto dopiero w grudniu 1435 r. w Brześciu Kujawskim.
15 grudnia 1433
W Łęczycy został podpisany dwunastoletni rozejm pomiędzy Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim. W efekcie porozumienia, wygasł sojusz Zakonu ze zbuntowanym księciem litewskim Świdrygiełłą.
31 maja 1434
Śmierć Władysława II Jagiełły.

W nocy z 31 maja na 1 czerwca w Gródku pod Lwowem na Rusi Halickiej, w wyniku choroby (prawdopodobnie zapalenia płuc, którego miał się nabawić podczas nocnych wypraw do pobliskich lasów) zmarł Władysław II Jagiełło, pierwszy król Polski z dynastii Jagiellonów i pogromca Krzyżaków w bitwie pod Grunwaldem. Panował najdłużej ze wszystkich polskich monarchów, w sumie sprawował rządy przez 48 lat. 11 czerwca zwłoki monarchy przewieziono do Krakowa, gdzie odbył się uroczysty pogrzeb. Ciało zmarłego króla złożono do marmurowego grobowca w katedrze na Wawelu. Pozostawił po sobie dwóch synów Władysława i Kazimierza, jego następca został starszy z braci, Władysław III zwany później Warneńczykiem.
23 lipca 1434
Elekcja 10-letniego Władysława III na króla Polski.

Młody władca był synem zmarłego króla Władysława II Jagiełły i jego czwartej żony Zofii Holszańskiej. Bardzo młody wiek chłopca w oczach części szlachty dyskwalifikował Władysława, dlatego jego przeciwnicy optowali raczej za kandydaturą księcia płockiego Siemowita V z dynastii Piastów. Pomimo tego udało mu się uzyskać tron po ojcu. Swój sukces zawdzięczał w dużym stopniu przychylności i poparciu wpływowego biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, który liczył na umocnienie swej pozycji i wywieranie wpływu na decyzje małoletniego monarchy. Dwa dni później, w dzień świętego Jakuba (25 lipca), Władysław III został przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca koronowany na króla Polski. Uroczystość odbyła się w katedrze w Krakowie. Od tego czasu do końca panowania w Polsce dynastii Jagiellonów funkcjonowała niepisana zasada elekcji króla Polski spośród kandydatów będących członkami panującej dynastii Jagiellonów. Władysław w wieku 16 lat został również królem Węgier, ale niezbyt długo cieszył się panowaniem. Zginął w bitwie z Turkami pod Warną w 1444 r. w wieku zaledwie 20 lat.
1 września 1435
Bitwa nad rzeką Świętą (zwana też bitwą pod Wiłkomierzem). Zwycięstwo wojsk polsko-litewskich pod dowództwem Jakuba Kobylańskiego nad połączonymi wojskami mistrza inflandzkiego Franka von Kerskorffa i zbuntowanego wielkiego księcia litewskiego Świdrygiełły. Mistrz Kerskorff poległ w bitwie.
31 grudnia 1435
Pokój w Brześciu Kujawskim.

Na mocy pokoju pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim. Zakon zrezygnował z przymierza ze zbuntowanym księciem litewskim Świdrygiełłą oraz uznał Zygmunta Kiejstutowica jako nowego wielkiego księcia. Traktat zastrzegał, że jego postanowienia nie mogą być podważane przez żadną władzę, w tym papieską i cesarską. W sprawach terytorialnych traktat brzeski powtarzał postanowienia wcześniejszego traktatu mełneńskiego. Ponadto zakon krzyżacki miał zapłacić karę 9500 złotych węgierskich za złamanie traktatu mełneńskiego.
10 lutego 1439
Król Czech Albrecht Habsburg i król Polski Władysław III Jagiellończyk podpisali rozejm w Namysłowie. Kończył on konflikt o tron czeski powstały po śmierci Zygmunta Luksemburskiego pomiędzy królem polskim chcącym uzyskać tron dla swojego brata Kazimierza, a królem Czech. Władysław i stronnictwo propolskie w Czechach poniosło porażkę.
3 maja 1439
Zawiązanie konfederacji przez Spytka z Melsztyna. Kasztelan biecki Spytko III z Melsztyna, przeciwnik wpływowego biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego sprawującego rzeczywiste rządy w zastępstwie małoletniego króla Władysława III Warneńczyka, najechał Nowy Korczyn i zorganizował w mieście konfederację. Wraz ze swoimi zwolennikami wystawił dokument, w którym zapowiedział zbrojną naprawę Królestwa Polskiego. Ruch Spytka i jego zwolennicy zostali bardzo szybko pokonani przez wojska królewskie w bitwie pod Grotnikami.
4 maja 1439
Bitwa pod Grotnikami nad rzeką Nidą. Konfederaci Spytka III z Melsztyna wystąpili przeciw biskupowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu, który sprawował władzę w imieniu małoletniego Władysława III. Wzorem husyckim konfederaci założyli w widłach rzeki warowny tabor. Wojskiem królewskim, szturmującym tabor konfederatów, dowodzili Hińcza z Rogowa - niedawny stronnik Spytka - oraz Dobiesław ze Szczekocin. Konfederaci zostali pokonani, sam przywódca odniósłszy ciężkie rany wkrótce zmarł.
14 marca 1440
W Kwidzynie został założony Związek Pruski. Była to konfederacja ziem i miast stawiająca sobie za cel obronę interesów stanowych. Związkiem, poprzez tzw. Tajną Radę, kierowali rycerze pochodzący głównie z ziemi chełmińskiej oraz przedstawiciele Torunia i Chełmna. Weszło do niego też rycerstwo i miasta z Pomorza Gdańskiego, Powiśla i Warmii. Początkowo Zakon Krzyżacki tolerował istnienie Związku Pruskiego, lecz z czasem stawał się dla niego coraz większym zagrożeniem. Kilkanaście lat później Związek wywołał antykrzyżackie powstanie, które przekształciło się w trzynastoletnią wojnę Polski z Zakonem Krzyżackim w Prusach.
17 lipca 1440
Król Polski Władysław III z dynastii Jagiellonów jako Ulászló I został w Białogrodzie koronowany na króla Węgier. Zgodził się przyjąć koronę węgierską na prośbę miejscowej, antyhabsburskiej opozycji oraz za namową wpływowego biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. Była to druga w historii polsko-węgierska unia personalna (pierwsza miała miejsce za Ludwika Węgierskiego). Trwała jedynie cztery lata. W 1444 r. młody król Władysław zginął w bitwie z Turkami. Od miejsca tragicznej bitwy otrzymał przydomek Warneńczyk.
4 sierpnia 1444
Manifest szegedyński. Król Polski i Węgier Władysław III Warneńczyk, za namową legata papieskiego kardynała Juliusza Cesariniego, zerwał podpisany kilka dni wcześniej, korzystny dla Węgier pokój z Turcją. Młody król wydał w Szegedynie manifest, w którym ogłosił wznowienie wojny z Turcją. Decyzji tej przeciwni byli doradcy i możni z otoczenia króla na Węgrzech i w Polsce. Król jednak pozostał nieugięty. Pochopnie powzięta decyzja o wznowieniu wojny zakończyła się klęską armii i śmiercią króla w bitwie pod Warną.
10 listopada 1444
Bitwa pod Warną.

Wraz objęciem tronu na Węgrzech (1440) król Polski, młody Władysław III musiał się zmierzyć nie tylko z opozycją skupioną wokół Elżbiety Luksemburskiej i jej syna Władysława Pogrobowca – wysuwających roszczenia do tronu w Budzie - ale przede wszystkim z rosnącym zagrożeniem ze strony Turków osmańskich. W 1442 r. na Węgry spadły trzy najazdy tureckie, krwawo odparte przez bliskiego współpracownika Władysława – wojewodę siedmiogrodzkiego Janosa Hunyadiego. W następnym roku papież Eugeniusz IV ogłosił krucjatę przeciw Osmanom, ale cesarz Fryderyk III Habsburg odmówił pomocy Węgrom, popierał bowiem pretensje swego kuzyna Władysława Pogrobowca do tronu węgierskiego. Mimo trudności armia węgierska licząca ponad 25 tys. żołnierzy, wsparta korpusem siedmiogrodzkim, oddziałami serbskimi oraz czeskimi najemnikami wymaszerowała z Belgradu w kierunku Adrianopola – ówczesnej stolicy Osmanów. Mimo ciężkich warunków pogodowych wojska Władysława III odniosły sukcesy m.in. rozbijając armię turecką pod Kruszewacem. Nie mogąc sforsować przełęczy w masywie Starej Płanicy, Węgrzy rozpoczęli odwrót. Wyprawa, mimo że nie osiągnęła celu, którym było zdobycie Adrianopola zmusiła sułtana Murada II do rokowań. Latem 1444 r. w Adrianopolu wynegocjowano 10-letni pokój na który Władysław III przystał i zaprzysiągł go w Szegedynie 1 sierpnia 1444 r. Kilka dni później dotarły do dworu królewskiego wieści, że flota burgundzko-wenecko-papieska, która miała zablokować cieśniny Bosfor i Dardanele i odciąć siły tureckie w Europie od zaplecza w Azji wyruszyła już z portów. Za namową prącego do wojny z Turkami legata papieskiego kardynała Juliusza Cezariniego, Władysław ogłosił za nieważny traktat pokojowy z sułtanem. Rozpoczęto przygotowania do nowej wyprawy, które szły bardzo opornie i jesienią 1444 r. król i Janos Hunyadi zdołali zgromadzić zaledwie 16 tys. zbrojnych; armia ta pod koniec września sforsowała Dunaj i idąc z biegiem rzeki skierowała się na południowy-wschód. Po drodze dołączyły do niej posiłki wołoskie w liczbie ok. 4 tys. lekkozbrojnej jazdy. Armia, zamiast bezpośrednio zaatakować Adrianopol, traciła czas na zdobywanie pomniejszych zameczków wroga. Wkrótce do króla doszła wieść o przeprawie wojsk Murada II z Azji do Europy. W tej sytuacji postanowiono zmienić kierunek marszu i ruszyć ku wybrzeżom Morza Czarnego, by tam stoczyć bitwę pod osłoną floty burgundzko-wenecko-papieskiej. Po dotarciu pod Warnę okazało się, że żadnej floty tam nie ma, a ponadto Wenecjanie przewieźli wojska tureckie przez cieśniny. Było jednak za późno na odwrót. Drogę wojskom chrześcijańskim zastąpiła licząca ok. 50-60 tys. armia sułtańska. W tej sytuacji 10 listopada 1444 roku., postanowiono stoczyć bitwę. Hunyadi jako doświadczony wódz ustawił wojska na przedpolach Warny. Lewe skrzydło pod dowództwem Michała Sailagy’ego chroniło jezioro Dewnia, prawa flanka złożona z Wołochów i chorągwi możnych pod dowództwem legata Cezariniego oparta była o wybrzeże Morza Czarnego. W centrum ustawiono odziały siedmiogrodzkie, polskie, wsparte nieliczną czeską piechotą zamkniętą w taborze, pod wodzą Hunyadiego i Władysława III. Turcy chcieli rozstrzygnąć bitwę atakami jazdy, dlatego Murad II umieścił ciężką jazdę (sipahów) w centrum i na prawym skrzydle. Lewe zajmowała lekka jazda (akindżowie) i nieregularna piechota (zapowie). W centrum za sipahami sułtan ustawił w czworoboku janczarów, dodatkowo chronionych polowymi umocnieniami i niewielkie oddziały jazdy. Przez kilka godzin obie ramie stały naprzeciw siebie, chrześcijanie nie atakowali, a Turcy nie chcieli opuścić dogodnych pozycji na zboczach niewielkich wzgórz. Bitwę rozpoczęła szarża lekkiej jazdy i piechoty tureckiej na prawe skrzydło armii Władysława, próbująca obejść wojska chrześcijańskie od strony morza. Na walczących z lekkozbrojnymi Turkami Wołochów i węgierskich możnych spadło uderzenie części sipahów z Anatolii, zgromadzonych w centrum, rozbijając prawe skrzydło armii Władysława. Kontratak ciężkiej kawalerii pod wodzą króla dopadł jazdę turecką w trakcie przegrupowywania i całkowicie ją zniszczył. Tymczasem na lewej flance chrześcijańskiej toczono ciężkie walki z sipahami rumelijskimi z prawego skrzydła tureckiego. Dopiero uderzenie obwodowych chorągwi siedmiogrodzkiego rycerstwa na czele z Hunyadim rozbiło szyki wroga. Utrata ciężkiej i lekkiej jazdy spowodowała zaniepokojenie sułtana, który rozważał odwrót pod osłoną janczarów – nie biorących do tej pory udziału w walkach. Nie mając rezerw Hunyadi postanowił zebrać rozproszone w pościgu za wrogiem oddziały, przegrupować się i całą zgromadzoną w ten sposób jazdą zmieść szarżą janczarów. Nie konsultując decyzji z Hunyadim Władysław III ruszył przedwcześnie do szarży na czele ok. 500 rycerzy. Nie wiadomo do dziś dlaczego tak postąpił. Być może chciał zdobyć sławę rycerską, lub w walce zbadać szyki piechoty sułtańskiej. Jazda królewska wbiła się w czworobok janczarów, ale szybko oddział został otoczony. Pod królem zabito konia, a gdy leżał na ziemi jeden z janczarów obciął mu głowę. Nabito ją na włócznię i pokazano krzyżowcom. Wybuchło zamieszanie, część oddziałów chrześcijańskich rzuciła się do ucieczki – na czele z legatem Cezarinim, który zginął w jej trakcie. W ogólnym chaosie jaki zapanował Hunyadi próbował odbić ciało króla, jednak bez powodzenia. Zebrał pozostałe oddziały, które nie uległy panice i wycofał się z pola bitwy. Bitwa została przegrana, ale duża część armii chrześcijańskiej nie została rozbita. Król Władysław III poległ, zyskując od miejsca swojej śmierci przydomek „Warneńczyk”. Życie straciło też ok. 5 tys. żołnierzy z jego armii, głownie w trakcie walk na prawym skrzydle i w trakcie ucieczki. Turcy mimo że zwyciężyli, ponieśli cięższe straty, szacowane na 7-10 tys. zabitych. Klęska pod Warną doprowadziła do zerwania unii polsko-węgierskiej, przekreśliła szanse na wyparcie Turków z Europy i przypieczętowała los osaczonego przez Osmanów Konstantynopola, który został zdobyty 9 lat później – 29 maja 1453 r.
25 czerwca 1447
Koronacja wielkiego księcia litewskiego Kazimierza IV Jagiellończyka na króla Polski. Uroczystość odbyła się w katedrze krakowskiej na Wawelu w obecności dostojników z Korony i Litwy, zaproszonych książąt oraz posłów z obcych państw. Kazimierz IV Jagiellończyk był trzecim synem Władysława II Jagiełły i Zofii Holszańskiej. Panował w Polsce do r. 1492.
6 września 1450
Bitwa w lasach pod Krasną (Crasną, obecnie na terenie wsch. Rumunii). Polskie pospolite ruszenie, które wyruszyło na podbój Mołdawii, poniosło klęskę w walce z wojskami hospodara Bogdana II.
4 lutego 1454
Początek wojny trzynastoletniej.

Na terenie państwa zakonu krzyżackiego w 1440 r. rycerstwo i mieszczaństwo miast pomorskich i pruskich zawiązało Związek Pruski. Organizacja ta dążyła do uzyskania wpływu na rządy w państwie krzyżackim oraz przywilejów stanowych, podobnych do tych którymi cieszyli się mieszkańcy krajów sąsiednich. Wobec eskalacji konfliktu z władzami zakonnymi Tajna Rada, stojąca na czele związku zadecydowała o wypowiedzeniu posłuszeństwa Zakonowi Krzyżackiemu. W akcie wystawionym w Toruniu, wyliczono krzywdy, jakie członkowie związku doznali od Krzyżaków. Tego dnia wybuchło powstanie mieszczan toruńskich, którzy zdobyli szturmem zamek krzyżacki w mieście. Dokument Tajnej Rady dwa dni później dostarczono wielkiemu mistrzowi do Malborka, co zapoczątkowało konflikt, do którego włączyło się Królestwo Polskie. Trwał on aż do 1466 r. i przeszedł do historii jako wojna trzynastoletnia.
6 lutego 1454
Wybuch powstania Stanów Pruskich przeciw Zakonowi Krzyżackiemu w Prusach. Na ziemi chełmińskiej walki zapoczątkował Toruń. Tego dnia zaciężni w służbie Związku Pruskiego przerzucili przez bramę zamku listy wypowiednie. Następnego dnia wezwano krzyżacką załogę do kapitulacji. Komtur toruński Albrecht Kalb poprosił o dzień zwłoki, lecz prośbę tę odrzucono i przystąpiono do ataku. Zamek ostrzeliwany z dział skapitulował 8 lutego, niedługo potem został przez mieszczan zburzony.
7 lutego 1454
Kapitulacja krzyżackiego zamku w Papowie. Zamek zdobyło rycerstwo chełmińskie Związku Pruskiego pod wodzą Ottona Machwica. W ataku wzięli także udział czescy żołnierze zaciężni.
11 lutego 1454
Mieszczanie gdańscy biorący udział w powstaniu przeciw Zakonowi opanowali krzyżacki zamek. Komtur domowy gdański Konrad Pfersfelder nie mając nadziei na odsiecz oddał warownię bez walki. Rada Głównego Miasta nakazała jej zburzenie.
6 marca 1454
Inkorporacja Prus do Królestwa Polskiego.

6 lutego 1454 r. w Prusach i na Pomorzu Gdańskim wybuchło zbrojne powstanie miast i rycerstwa zrzeszonych w Związku Pruskim, wymierzone w Zakon Krzyżacki. Powodem niezadowolenia była polityka fiskalna i konflikty z administracją Zakonu. Powstańcy opanowali szereg miast i zamków z Gdańskiem i Toruniem na czele. Wczesną wiosną do Krakowa wyruszyła delegacja przedstawicieli zbuntowanych mieszczan i rycerzy. 6 marca delegaci uroczycie złożyli hołd lenny królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi, który wbrew radom doradców, wystawił akt inkorporacji Prus i Pomorza do Polski, przyznając ich mieszkańcom szereg praw i przywilejów. Tym samym Polska wypowiedziała wojnę Zakonowi, wojnę która trwała aż do 1466 r. Kończący konflikt II pokój toruński przyznał Polsce Pomorze Gdańskie, Żuławy i Warmię. Reszta ziem Zakonu przekształcono w lenno królewskie.
19 marca 1454
Król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk przyjął przysięgę wierności od stanów księstwa oświęcimskiego. Inkorporację księstwa potwierdził sejm w Nowym Korczynie.
1 kwietnia 1454
Na początku wojny trzynastoletniej wojska gdańskie oblegające Malbork zostały pobite przez Krzyżaków pod Kałdowem i w pobliskim lesie warnowskim. Gdańszczanie stracili kilkuset zabitych i rannych, ponieśli też znaczne straty materialne. Zwycięzcy w zdobytym obozie zagarnęli zapasy żywności i broń, w tym 10 dział. W wyniku bitwy Zakon odzyskał panowanie na terenie Wielkich Żuław.
21 kwietnia 1454
Herold królewski przybył do Malborka i przekazał wielkiemu mistrzowi Ludwikowi von Erlichshausenowi formalny akt wypowiedzenia wojny przez państwo polskie. Dokument ten, antydatowany na 22 lutego 1454 r., jako motyw wypowiedzenia wojny podawał zamiar wzięcia w obronę uciskanego społeczeństwa pruskiego, złamanie przez Krzyżaków traktatu brzeskiego z 1435 r., ograniczanie swobód kupców polskich w Prusach i ściąganie cła funtowego. Polska włączyła oficjalnie do trwającej ''wojny trzynastoletniej" z zakonem krzyżackim.
8 sierpnia 1454
W początkowym etapie wojny trzynastoletniej z zakonem krzyżackim rycerstwo chełmińskie pod wodzą Ottona Machwica, Mikołaja Bajerskiego i Pawła z Nowej Wsi oraz żołnierze zaciężni oblegli zamek w Sztumie. Kilkumiesięczne oblężenie rozpoczęte 6 marca, dzięki obronnemu położeniu zamku przeciągało się. W trakcie walk oblegający otrzymali posiłki z Gdańska, a nowym dowódcą wojsk królewskich został wojewoda chełmiński Augustyn z Szewy. W końcu lipca, wobec marnych perspektyw na odsiecz, dowódca załogi krzyżackiej, wójt sztumski Mikołaj von Milwicz przystąpił do rokowań. 8 sierpnia dowodzący obroną poddali zamek w zamian za prawo odejścia wraz z całym mieniem do Malborka.
14 września 1454
W obozie wojskowym pod Cerekwicą niedaleko Chojnic król Kazimierz IV Jagiellończyk wydał przywilej dla szlachty wielkopolskiej. Monarcha zagwarantował w nim, że nie będzie wprowadzał nowych praw i zwoływał pospolitego ruszenia bez zgody sejmików ziemskich. Nowe prawo podniosło znaczenie sejmików i ograniczyło władzę królewską. Postanowienia cekwickie zostały powtórzone przez króla Kazimierza Jagiellończyka w statutach nieszawskich dla całej szlachty 11 i 12 listopada 1454 r.
18 września 1454
Bitwa pod Chojnicami.

Polskie wojsko składające się w większości z niekarnego pospolitego ruszenia poniosło kompromitującą klęskę w starciu z lepiej wyszkolonymi oddziałami zaciężnymi zakonu krzyżackiego. Była to pierwsza duża bitwa w rozpoczynającej się wojnie trzynastoletniej pomiędzy Polską i stanami pruskimi, a zakonem krzyżackim. Przegrana wojsk królewskich oprócz dotkliwych strat spowodowała powrót części miast oraz zamków pod władzę Zakonu, osłabiła znaczenie Polski na arenie międzynarodowej, oddaliła perspektywę rychłego zakończenia konfliktu i dowiodła wyższości wojsk zaciężnych nad szlacheckim pospolitym ruszeniem.
29 września 1454
W trakcie wojny trzynastoletniej zaciężni krzyżaccy po dwudniowym oblężeniu zajęli miasto Tczew. Bronili go mieszczanie i żołnierze popierający Związek Pruski, który prowadził wspólnie z Królestwem Polskim wojnę z zakonem krzyżackim.
9 października 1454
Wielki mistrz zakonu krzyżackiego Ludwik von Erlichshausen, będący w stanie wojny z Polską a borykający się z kłopotami finansowymi, zastawił zamki i miasta pruskie wojskom zaciężnym. Umożliwiło to w przyszłości ich wykup przez Polskę. Tym sposobem właściciela zmienił między innymi zamek w Malborku.
11 listopada 1454
Król Kazimierz IV Jagiellończyk wydał przywilej w Nieszawie (11 listopada dla Małopolski i 12 listopada dla Wielkopolski). Zakazywał on monarsze zwoływania pospolitego ruszenia bez zgody sejmików ziemskich.
25 maja 1455
Bitwa pod Pruską Iławą. W trakcie wojny trzynastoletniej z zakonem krzyżackim pruskie pospolite ruszenie w liczbie ok. 2 tys. zbrojnych pod wodzą Ramsza Krzykoskiego obległo krzyżacki zamek w Pruskiej Iławie. Nad ranem 25 maja tabor oblegających został zaatakowany przez przysłaną spod Królewca odsiecz krzyżacką w liczbie 550 koni. Dowodzili nią hr. Ludwik von Heifenstein i Jan von Blanckenstein. Dzięki zaskoczeniu obrońcy taboru ponieśli całkowitą klęskę, połowa z nich zginęła, a 300 dostało się do niewoli. Jedynie Ramsz Krzykoski z ok. 250 konnymi zdołał ujść do Bartoszyc.
14 lipca 1455
W trakcie wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim, wojska zakonne zdobyły Knipawę, jedno z trzech miast wchodzących w skład Królewca. Knipawa jako jedyna opowiedziała się czynnie po stronie Polski. Korzystając z naturalnych walorów obronnych opierała się ona przez 14 dni. Ostatecznie, w wyniku niepowodzeń polskich oraz posiłków przybyłych do oblegających, miasto poddało się po pierwszym szturmie. Do Knipawy wkroczyły krzyżackie wojska zaciężne dowodzone przez komtura elbląskiego Heinricha Reussa von Plauen.
5 października 1455
Chrystian I Oldenburski, władca Danii, sprzymierzony z zakonem krzyżackim, wypowiedział wojnę królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi. Pochłonięty wojną ze Szwecją nie podjął jednak działań wojennych przeciw Polsce.
30 stycznia 1456
Bitwa pod Rynem. Chłopi i tzw. wolni w liczbie około dziewięciuset od 13 grudnia 1455 r. oblegali krzyżacki zamek w Rynie. Dowódca krzyżacki z Olsztyna zorganizował odsiecz dla ryńskiego zamku. Zaciężni krzyżaccy przybywszy z pomocą w krwawej bitwie pobili oblegających.
29 czerwca 1456
Hołd lenny hospodara mołdawskiego. Hospodar mołdawski Piotr III Aron złożył w Suczawie hołd lenny królowi polskiemu Kazimierzowi IV Jagiellończykowi. Hołd w imieniu króla przyjęli polscy posłowie. Mołdawski władca obiecał m.in. pomoc wojskową stąd posiłkował później polskiego króla w wojnie trzynastoletniej z zakonem krzyżackim. W kwietniu 1457 r. Piotr III Aron został pokonany w bitwie przez syna jednego z poprzednich hospodarów, jego późniejszego następcę Stefana III Wielkiego i zbiegł do Polski.
16 sierpnia 1456
W trakcie wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim nieopłaceni żołnierze zaciężni postanowili sprzedać obsadzone przez siebie warownie Zakonu królowi polskiemu. 16 sierpnia w Toruniu kanclerz Jan Gruszczyński wystawił dokument o porozumieniu z częścią krzyżackich żołnierzy zaciężnych. Zgodnie z jego treścią Polacy wykupili sześć miast i zamków krzyżackich, w tym Malbork. Z braku środków królowi udało się w następnym roku wykupić tylko trzy z planowanych sześciu miast. Wśród nich była stolica Zakonu – Malbork.
6 czerwca 1457
Zajęcie Malborka. Podczas toczącej się wojny trzynastoletniej z zakonem krzyżackim, Krzyżakom zabrakło środków na opłacenie wynajętych przez siebie żołnierzy zaciężnych. Zgodnie z wcześniejszą umową nieopłacalni żołnierze mogli odsprzedać zajmowane przez siebie zamki drugiej stronie konfliktu. Polsce oraz stanom pruskim udało się po długich targach i mozolnym zbieraniu środków wykupić z ich rąk trzy krzyżackie zamki: Tczew, Iławę oraz najważniejszy – Malbork. Za bardzo wysoką sumę 190 tysięcy złotych węgierskich stolica państwa zakonnego w Prusach przeszła bez walki w ręce polskie. Po prawie 150 latach Malbork przestał być stolicą zakonu krzyżackiego. Żołnierze opuścili zamek zabierając ze sobą wielkiego mistrza Ludwika von Erlichshausena.
8 czerwca 1457
Uroczysty wjazd polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka do Malborka.

Po klęsce wojsk polskich pod Chojnicami w 1454 r. w starciu z zaciężnymi oddziałami Zakonu Krzyżackiego, król Polski Kazimierz zdał sobie sprawę, że bez dodatkowych funduszy na nowoczesne oddziały zaciężne nie wygra konfliktu. Po przyznaniu szlachcie nowych przywilejów uzyskał on dodatkowe fundusze na prowadzenie działań wojennych przeciw Zakonowi. Wsparcia finansowego Polsce udzieliły także bogate miasta kupieckie Pomorza i Prus zbuntowane przeciwko Krzyżakom. Mając wystarczającą ilość środków finansowych król Kazimierz Jagiellończyk rozpoczął negocjacje z zaciężnymi oddziałami krzyżackimi, stanowiącymi załogi twierdz Zakonu, na czele z Malborkiem, w celu wykupu tych zamków. W trakcie negocjacji strona polska wykorzystała fakt, ze Zakon zalegał zaciężnym z wypłatą żołdu. 6 czerwca 1457 r. po ustaleniu wysokości wykupu (190 tys. florenów), załoga krzyżacka złożona w większości z Czechów, dowodzona przez rotmistrza Oldrzycha Czerwonkę, przeszła wraz z zamkiem malborskim na stronę Polski. Uwolniono więzionych na zamku jeńców i odzyskano sztandary polskie utracone w wyniku przegranej bitwy pod Chojnicami. Rotmistrz Czerwonka w nagrodę za pomyślną finalizację transakcji został mianowany nowym starostą królewskim na malborskim zamku. W południe 8 czerwca 1457 r. król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk wjechał uroczyście do Malborka, jednocześnie inną bramą z zamku uchodził w kierunku Królewca wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego Ludwik von Erlichshausen. Polska objęła Malbork we władanie na następne 315 lat.
13 czerwca 1457
Zajęcie Tczewa. W trakcie „wojny trzynastoletniej” Polski z zakonem krzyżackim zaciężni krzyżaccy przekazali Polakom wykupiony kilka dni wcześniej Tczew i opuścili zamek zabierając ze sobą wielkiego mistrza Ludwika von Erlichshausena.
14 sierpnia 1457
Bitwa morska pod Bornholmem. Doszło do niej w trakcie wojny trzynastoletniej pomiędzy zakonem krzyżackim a stanami pruskimi i Polską. Nocą z 14 na 15 sierpnia kaprowie gdańscy i elbląscy, mając trzy uzbrojone statki handlowe, natrafili nieopodal wyspy Bornholm na flotę duńsko-inflancką złożoną z 16 statków, które wypłynęły z Rewla. Wywiązała się bitwa, w wyniku której kaprom udało się zatopić 6 okrętów, drugie tyle opanować a ponadto zabić 300 nieprzyjaciół. Wśród wziętych do niewoli znalazło się 5 Krzyżaków inflanckich. Niedługo po tej klęsce Dania wycofała swoje statki handlowe z dostaw zaopatrzenia dla zakonu krzyżackiego.
28 września 1457
Zaciężny dowódca krzyżacki Bernard Szumborski z pomocą mieszczan zajął miasto Malbork. W polskich rękach pozostał jednak nadal zamek malborski obsadzony przez załogę starosty Oldrzycha Czerwonki.
22 lipca 1458
W trakcie wojny trzynastoletniej z zakonem krzyżackim wojska polskie zmierzające pod Malbork obległy zamek w Papowie Biskupim. Dowódca wojsk polskich Piotr z Szamotuł początkowo nie zamierzał szturmować fortyfikacji, lecz gdy na mury zaczęła wspinać się czeladź i woźnice, także rycerstwo przystąpiło do szturmu. Pięćdziesięciopięcioosobowa załoga zaciężnych krzyżackich w krótkim czasie skapitulowała. Ocalali obrońcy opuścili zamek, który został wkrótce splądrowany i zniszczony.
28 lipca 1458
W Gdańsku zawarty został rozejm pomiędzy Polską a wspierającą Krzyżaków Danią. Delegacji polskiej przewodniczył starosta malborski Ścibor z Ponieca i notariusz królewski Mikołaj Schönberg. Stronę duńską reprezentował marszałek Klaus Ronnow w towarzystwie dwóch lubeczan. W podpisanym dokumencie rozejmowym uzgodniono natychmiastowe wstrzymanie działań wojennych do sierpnia 1459 r. oraz przywrócenie handlu. Na maj 1459 r. zaplanowano sąd rozejmowy mający rozstrzygnąć sprawy sporne. Bezpośrednim efektem umowy rozejmowej było wycofanie się gdańskich statków kaperskich z akcji przeciw Danii. Rozejm gdański wzmocnił sytuację Polski na Bałtyku w trakcie wojny trzynastoletniej z zakonem krzyżackim.
21 marca 1460
Podczas wojny trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim wojska polskie dowodzone przez starostę Prandotę Lubieszowskiego oraz zbrojni z Gdańska rozpoczęli oblężenie miasta Malborka. Odcięte miasto, nękane głodem, poddało się na początku sierpnia tego samego roku. Mieszczanie wpuścili oddziały polsko-gdańskie i złożyli przysięgę wierności królowi.
3 czerwca 1460
Klątwa papieska na Polskę. W trakcie wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim, papież Pius II podjął próbę mediacji pomiędzy walczącymi stronami. Chciał on skierować wysiłek militarny obu państw przeciw Turkom. Wobec nie wpuszczenia do Polski legata, Pius II wydał bullę, w której ekskomunikował walczące z Zakonem stany pruskie oraz ich sprzymierzeńców, czyli króla polskiego i jego poddanych. Antypolski kurs stolicy apostolskiej zmienił dopiero nowy papież Paweł II, doprowadzając do mediacji toruńskich 1466 r. i zakończenia wojny.
6 sierpnia 1460
Podczas wojny trzynastoletniej doszło do walk o Malbork. Miasto było już w rękach polskich w 1457 r., kiedy to zamek malborski został wykupiony od zaciężnych wojsk krzyżackich. W tym samym roku, w wyniku zdrady burmistrza malborskiego Bartłomieja Blume, miasto wróciło do krzyżaków, ale zamek pozostał w rękach polskich. W marcu 1460 r. wojska polskie z załogi zamkowej pod dowództwem Prandoty Lubieszewskiego oraz posiłki gdańskie przystąpiły do regularnego oblężenia i blokady miasta. Gdy wojska królewskie odcięły mieszkańcom zaopatrzenie, a później zaczęły robić podkop pod murami, miasto poddało się. Warunki kapitulacji podyktowane dla Malborka były łagodne. Jedynie burmistrz Blume został ścięty za zdradę króla.
30 sierpnia 1460
Starcie pod Pruszczem. W trakcie wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską i stanami pruskimi a zakonem krzyżackim wojska krzyżackie w sile ok. 1 tys. zbrojnych dokonały wypadu pod Gdańsk i zdobyły basteję w Pruszczu. Gdańszczanie, błędnie poinformowani o niewielkiej liczbie nieprzyjaciół, dokonali wypadu do Pruszcza, gdzie wpadli w zasadzkę i zostali pobici. Zginęło 40 mieszczan, ponad 300 dostało się do niewoli. Zwycięskie wojska zakonne przeszły następnie pod Gdańsk, spaliły przedmieścia, po czym wróciły do swoich zamków.
13 października 1460
Fritz Raweneck, dowodzący wojskami krzyżackimi, zajął po krótkiej walce Puck. W zdobyciu miasta pomogli mu mieszczanie niechętni rządom zbiegłego szwedzkiego króla Karola Knutsona, który wcześniej wydzierżawił Puck od Gdańska.
16 października 1461
Po jedenastomiesięcznych walkach, zbrojni z miasta Torunia wraz z wojskiem wojewody inowrocławskiego, starosty malborskiego Jana Kościeleckiego, odbili z rąk krzyżackich zamek w Świeciu nad Wisłą.
27 maja 1462
Na zjeździe w Głogowie spotkali się król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk i król Czech Jerzy z Podiebradu. Władcy podpisali sojusz skierowany oficjalnie przeciw Turcji, a faktycznie przeciw atakom papieża Piusa II na Polskę (za wojnę z zakonem krzyżackim) i Czechy (czeski monarcha uważany był za króla husyckiego). Porozumienie zbliżyło oba kraje i odsunęło groźbę walki zbrojnej króla polskiego o koronę czeską. Ponadto porozumienie zlikwidowało niebezpieczeństwo poparcia zakonu krzyżackiego przez władcę Czech w trakcie toczącej się wówczas wojny trzynastoletniej. Sojusz umożliwiał Polsce swobodne prowadzenie zaciągów na terenie Królestwa Czeskiego.
17 września 1462
Bitwa pod Świecinem. Polscy zaciężni pod dowództwem Piotra Dunina pokonali oddziały krzyżackie Fritza Ravenecka. Wygrana Dunina stanowiła punkt przełomowy, przechyliła szalę zwycięstwa na stronę Polski w toczącej się wojnie trzynastoletniej z zakonem krzyżackim.
15 września 1463
Bitwa na Zalewie Wiślanym.

Jedno z najważniejszych starć wojny trzynastoletniej z zakonem krzyżackim. Bitwa stoczona została w odległości ok. 10 kilometrów od Elbląga, pomiędzy flotą wielkiego mistrza krzyżackiego Ludwika von Erlichshausena a flotą gdańską i elbląską. Zakończyła się przegraną wojsk krzyżackich.
1 stycznia 1464
Kapitulacja krzyżackiego zamku w Gniewie, najważniejszego punktu oporu Zakonu nad dolną Wisłą podczas wojny trzynastoletniej. Krzyżacka załoga, na skutek długotrwałego odcięcia od zaopatrzenia, przekazała zamek stronie polskiej. Pieczę nad nim objął Tomiec z Młotkowa, rotmistrz królewski. Zamek oraz miasto oblegane były od 27 lipca 1463 r.
16 marca 1464
Biskup warmiński Paweł Legendorf podpisał w Elblągu układ pokojowy ze stanami pruskimi, w którym zawieszał walkę i aż do zakończenia wojny pozostawiał w rękach polskich miasta zajęte przez żołnierzy zaciężnych (m.in. Frombork i Ornetę). Układ przewidywał też obsadzenie w przyszłości innych miast warmińskich przez załogi polskie oraz przystąpienie biskupa do wojny po stronie polskiej.
3 lipca 1464
Początek nieudanych rokowań pokojowych w Toruniu. W schyłkowym okresie wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim doszło do rozmów pokojowych w toruńskim ratuszu. Rolę rozjemców przyjęli posłowie hanzeatyccy z burmistrzem Lubeki Henrykiem Kastorpem na czele. Delegacji polskiej przewodził podkanclerzy Jan Lutek z Brzezia, zaś delegacji krzyżackiej komtur elbląski Heinrich Reuss von Plauen. W trakcie obrad, obie strony spierając się o ziemie pruskie, wysuwały argumenty prawno-historyczne. Polscy posłowie wystąpili m.in. z propozycją przeniesienia Zakonu na Podole, ale pomysł ten Krzyżacy odrzucili. Rokowania trwały do 21 lipca i zakończyły się fiaskiem.
30 lipca 1464
W trakcie wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską a zakonem krzyżackim Tomiec z Młotkowa dowodzący niewielkim oddziałem królewskiej piechoty wbrew rozkazom króla obległ Nowe. Krzyżacki dowódca broniący miasta, widząc szczupłość sił Tomca, wezwał posiłki ze Starogardu, Kiszewy i Osieka, po czym przystąpił do skoordynowanego ataku na siły polskie. Oblegający zostali rozbici, około stu spośród nich straciło życie. Pozostali, w tym sam dowódca, schronili się na łodziach gdańskich operujących na Wiśle.
24 września 1464
Gdańszczanie pod dowództwem rajców Jana von Herfordena i Macieja Kolmenera zdobyli Puck. Krzyżacka załoga dowodzona przez Baltazara von Dohna podpisała układ o kapitulacji. Miasto było przez Gdańszczan oblegane od 23 kwietnia.
1 lutego 1465
Kapitulacja Nowego nad Wisłą. Załoga krzyżacka oblegana od 1 sierpnia 1464 r., nie mogąc liczyć na odsiecz, poddała miasto. Kapitulację przyjęli polscy rotmistrzowie: Tomiec z Młodkowa i Jan Jasieński. Według obustronnych uzgodnień załoga mogła bezpiecznie opuścić miasto, zaś mieszczanie uzyskali amnestię. Nie objęła jednak tych spośród nich, którzy pomogli Zakonowi przejąć kontrolę nad miastem podczas toczącej się wojny trzynastoletniej. W wyniku kapitulacji Zakon utracił ostatni punkt oporu nad dolną Wisłą.
11 lutego 1466
Biskup warmiński Paweł Legendorf widząc sukcesy polskie w toczącej się wojnie trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim postanowił przejść na stronę królewską i wypowiedział Krzyżakom wojnę. Swoją decyzję umotywował niechęcią Zakonu do zawarcia traktatu pokojowego z Polską. Równocześnie zezwolił żołnierzom polskim na obsadzenie wszystkich miast warmińskich.
24 lipca 1466
W czasie wojny trzynastoletniej pomiędzy Polską i stanami pruskimi a zakonem krzyżackim oddziały polskie i gdańskie, po długotrwałym oblężeniu, opanowały Starogard. Gdy w lipcu 1466 r. pierścień wokół miasta został szczelnie zamknięty, załoga postanowiła zaprzestać obrony. Nocą z 23 na 24 lipca obrońcy potajemnie opuścili Starogard, zostawiając w nim działa i tabory. Opuszczone miasto obsadził nową załogą Gotard z Radlina.
20 sierpnia 1466
Pod koniec wojny trzynastoletniej książę szczeciński Eryk II przeszedł na stronę króla Polski i zawarł z nim przymierze w Bydgoszczy. Kazimierz IV Jagiellończyk zobowiązał się do obrony księcia, w zamian Eryk II przyrzekł, że uniemożliwi wrogom króla polskiego przemarsz przez swoje ziemie. W ten sposób Zakon został odcięty od posiłków napływających z głębi Rzeszy. Ponadto król Kazimierz zezwolił Erykowi II na wykup z rąk załóg krzyżackich Lęborka i Bytowa oraz na pośrednictwo w rokowaniach z oblężoną krzyżacką załogą w Chojnicach. Książę szczeciński rzeczywiście takie rokowania podjął, ale wbrew intencjom królewskim odradzał załodze zakonnej kapitulację i próbował bezskutecznie wykupić miasto. W październiku 1466 r. udało mu się natomiast wykupić Lębork i Bytów.
28 września 1466
Wojska polskie dowodzone przez Piotra Dunina i rtm. Jana Synowca zdobyły Chojnice. Był to ostatni punkt oporu zakonu krzyżackiego na Pomorzu Gdańskim w trakcie wojny trzynastoletniej.
19 października 1466
II pokój toruński, kończący wojnę trzynastoletnią (1454-1466) między Królestwem Polskim a Zakonem Krzyżackim, podpisano i zaprzysiężono w toruńskim Dworze Artusa w obecności króla Polski Kazimierza Jagiellończyka, wielkiego mistrza zakonu i legata papieskiego. W wyniku przegranej wojny, wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen został zmuszony do oddania Polsce Pomorza Gdańskiego, ziemi michałowskiej i chełmińskiej. Dodatkowo w ręce polskie zostały wydane Żuławy Wiślane oraz miasta Elbląg i Malbork, a biskupie księstwo warmińskie zostało bezpośrednio podporządkowano królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi, który stał się prawnym opiekunem rezydujących tam biskupów. Jedynym ustępstwem strony polskiej wobec zakonu było odstąpienie fragmentu okupowanej Mierzei Wiślanej wraz z Cieśniną Bałgijską, ale z zastrzeżeniem, że każdy król Polski ma prawo polować na tym terytorium, a polskie statki będą miały swobodę w korzystaniu ze wspomnianej cieśniny. Z przyłączonych do Polski ziem powstały Prusy Królewskie, które zachowały pewną odrębność ustrojową od pozostałych terenów Królestwa Polskiego. Ziemie, które pozostały w rękach zakonnych utworzyły lenno polskie zwane Prusami Zakonnymi, ze stolicą w Królewcu. W myśl traktatu każdy nowy wielki mistrz stawał się senatorem królewskim, ale musiał w przeciągu 6 miesięcy od chwili wyboru złożyć polskiemu królowi przysięgę wierności w imieniu swoim oraz podległych mu urzędników i ziem. Musiał także wspierać militarnie Polskę oraz scedować na polskiego króla kompetencje w dziedzinie polityki zagranicznej. Zapewniono też rycerstwu i mieszczaństwu, które opuściło w wyniku wojny swoje majątki, amnestię i powrót. Traktat ten kończył ponad stupięćdziesięcioletnie zmagania polsko-krzyżackie o Pomorze Gdańskie, które Polska utraciła w 1309 r. w wyniku agresji zakonu. Mimo porażki, Krzyżacy pozostali pod formalnym zwierzchnictwem papieża, co w przyszłości umożliwiło interwencje papieży i Cesarstwa Niemieckiego w sprawy między Polską a Zakonem.
20 listopada 1470
Po zakończeniu wojny trzynastoletniej (1454-1466), na mocy II pokoju toruńskiego, każdy nowy mistrz Zakonu Krzyżackiego miał obowiązek złożyć hołd lenny królowi polskiemu, w przeciągu 6 miesięcy od momentu wyboru. Jednak Krzyżacy od początku starali się unikać tego obowiązku. Wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen, który pierwszy zobowiązany był do złożenia hołdu do końca życia (zm. w 1467 r.) nie uczynił tego. Jego siostrzeniec i następca, Heinrich Reuss von Plauen, przymuszony zbrojnie przez Kazimierza Jagiellończyka, złożył królowi Polski hołd w grudniu 1469 r. W drodze powrotnej do Królewca zmarł w styczniu 1470 r. Namiestnikiem zakonu w Prusach został Heinrich Reffle von Richtenberg, który podobnie jak poprzednik zwlekał ze zwołaniem kapituły, mającej potwierdzić jego kandydaturę na urząd wielkiego mistrza. Ostatecznie po otrzymaniu ultimatum od Kazimierza Jagiellończyka, kapituła zatwierdziła na stanowisku wielkiego mistrza von Richtenberga, który jako pierwszy wielki mistrz niezwłocznie po wyborze 20 listopada 1470 roku złożył Polsce hołd lenny.
2 października 1471
Z Krakowa wyruszył dwunastotysięczny oddział wojska eskortujący na Węgry królewicza Kazimierza Jagiellończyka, syna króla Polski Kazimierza IV Jagiellończyka. Armią królewicza dowodził doświadczony dowódca z czasów wojny trzynastoletniej Piotr Dunin z Prawkowic. Celem wyprawy było obalenie króla Macieja Korwina i przejęcie rządów na Węgrzech.
31 marca 1472
Zawarto rozejm między królem Węgier Maciejem Korwinem a królem Polski Kazimierzem IV Jagiellończykiem. Konflikt o tron czeski i węgierski wybuchł w 1471 r. Miejscem przyszłego zjazdu pokojowego wyznaczono Ołomuniec.
7 maja 1472
W trakcie wojny z królem polskim Kazimierzem IV Jagiellończykiem biskup warmiński Mikołaj Tungen, korzystając z pomocy zaciężnych zwerbowanych w Prusach Krzyżackich, opanował Braniewo. Później jego łupem padły też inne miasta warmińskie. Król Polski nie podejmował energicznego przeciwdziałania, gdyż zajęty był w tym czasie wojną z królem Węgier Maciejem Korwinem.
21 lutego 1474
W Spiskiej Starej Wsi zawarty został pokój pomiędzy Polską a Węgrami. Nie zakończył on jednak konfliktu o tron węgierski i czeski pomiędzy Jagiellonami, a królem Węgier Maciejem Korwinem. Już jesienią tego samego roku walki wybuchły ponownie.
12 października 1474
Potyczka pod Swanowicami na Śląsku między wojskami polskimi, dowodzonymi przez Jana Rytwiańskiego, a oddziałami Macieja Korwina, króla Czech i Węgier. Potyczkę, w której poległo kilkudziesięciu Węgrów, Polacy wygrali. Wojna z Maciejem Korwinem była spowodowana rywalizacją Jagiellonów o tron węgierski i czeski.
28 października 1474
Połączone armie, polska Kazimierza IV Jagiellończyka i czeska Władysława Jagiellończyka, stanęły pod Wrocławiem i rozpoczęły oblężenie miasta. Wrocław, wierny Maciejowi Korwinowi, królowi Czech i Węgier z którym Jagiellonowie rywalizowali o koronę, obronił się. W początkach grudnia walczący władcy podpisali rozejm.
8 grudnia 1474
Został podpisany rozejm wrocławski pomiędzy królem Polski Kazimierzem IV Jagiellończykiem i królem Czech Władysławem Jagiellończykiem, a Maciejem Korwinem, królem Węgier.
13 lutego 1477
Zawarcie antypolskiego przymierza pomiędzy biskupem warmińskim Mikołajem Tungenem i Zakonem Krzyżackim, a królem Węgier Maciejem Korwinem. Król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk nie chciał uznać decyzji kapituły warmińskiej, która obrała biskupem Tungena i popierał kandydaturę Wincentego Kiełbasy. Konflikt o obsadę biskupstwa warmińskiego doprowadził w następnym roku do wojny zwanej ''wojną popią" lub ''wojną księżą".
3 listopada 1478
Wojska polskie pod dowództwem burgrabiego krakowskiego Jana Białego i Jana Żelezieńskiego zajęły Frombork. Zajęcie miasta było fragmentem toczącego się konfliktu pomiędzy królem polskim Kazimierzem IV Jagiellończykiem, a zbuntowanym biskupem warmińskim Mikołajem Tungenem.
18 listopada 1478
Wojska króla Czech i Węgier Macieja Korwina zostały rozbite pod Krosnem nad Odrą przez sprzymierzonego z Polską margrabiego brandenburskiego.
2 kwietnia 1479
Król Węgier Maciej Korwin i król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk zawarli pokój w Budzie. Węgierski władca zgodził się wycofać poparcie dla zakonu krzyżackiego i biskupa warmińskiego Mikołaja Tungena, z którym polski król toczył wówczas wojnę zwaną ''wojną popią'' lub ''wojną księżą". W zamian za te ustępstwa Kazimierz IV Jagiellończyk dał wolną rękę królowi Węgier w polityce wobec Czech.
15 lipca 1479
Biskup warmiński Mikołaj Tungen, który w porozumieniu z zakonem krzyżackim i królem węgierskim Maciejem Korwinem wszczął wojnę przeciw Polsce, na sejmie w Piotrkowie ukorzył się przed królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem i otrzymał przebaczenie. Jeszcze tego samego dnia zawarto układ, na mocy którego biskup Tungen zachował swój urząd. Ponadto kapituła warmińska utrzymała prawo elekcji biskupa, ale ta kandydatura miała być kosultowana z królem.
21 lipca 1479
Król Węgier Maciej Korwin zawarł w Ołomuńcu pokój z królem Czech Władysławem II Jagiellończykiem. Układ ten ostatecznie kończył wojnę o Śląsk. W świetle postanowień traktatu, w dużym stopniu powtarzających wcześniejsze ustalenia, Maciej Korwin pozostał panem na Morawach, Śląsku i Łużycach, zaś Władysław II Jagiellończyk utrzymał się na tronie w Czechach. W następnym miesiącu król węgierski odebrał przysięgę lenną złożoną przez książąt śląskich.
19 maja 1480
Zmarł Jan Długosz, najwybitniejszy polski dziejopis epoki średniowiecza.

Jego największym i najbardziej znanym dziełem są ''Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego". Składająca się z 12 tomów praca opisuje historię Polski od ''czasów bajecznych" po rok 1480. Oprócz dziejopisarstwa Długosz zajmował się dyplomacją; był kanonikiem kapituły katedralnej w Krakowie, kustoszem kolegiaty w Wiślicy, a od 1467 r. wychowywał synów króla Kazimierza IV Jagiellończyka. W sporach politycznych popierał swojego protektora, wpływowego biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego.
8 września 1487
Bitwa Polaków z Tatarami pod Kopystrzyniem na Podolu. Królewicz Jan Olbracht dowodzący wojskiem polskim odniósł zwycięstwo. Spośród pięciotysięcznego zagonu tatarskiego polec miało 1500 wojowników.
24 stycznia 1491
Bitwa pod Zasławiem nad rzeką Horyń (obecnie na Ukrainie). Połączone wojska koronne pod wodzą Mikołaja z Chodcza oraz litewskie pod wodzą Semena Holszańskiego rozgromiły Tatarów. Według najprawdopodobniej przesadzonych informacji spośród 9000 Tatarów ocalało ledwie pięćdziesięciu.
20 lutego 1491
Pokój w Koszycach pomiędzy braćmi: królem Czech i Węgier Władysławem II Jagiellończykiem a polskim królewiczem Janem Olbrachtem. Rywalizowali oni o koronę węgierską po śmierci króla Macieja Korwina w 1490 r. Do zawarcia traktatu pokojowego doprowadzili mediatorzy króla Polski Kazimierza IV Jagiellończyka, ojca zwaśnionych braci. W myśl jego postanowień Olbracht uznał Władysława królem Węgier, ale na wypadek bezpotomnej śmierci brata zyskiwał prawo do węgierskiej korony. Otrzymał ponadto liczne dobra na Śląsku.
1 stycznia 1492
Bitwa pod Preszowem (obecnie miasto na Słowacji) pomiędzy wojskiem króla Czech i nowowybranego króla Węgier Władysława Jagiellończyka a wojskiem jego brata, królewicza Jana Olbrachta. Jan Olbracht, dysponujący znacznie mniejszymi siłami bitwę przegrał. W wyniku starcia zginęło około pięciuset Polaków. Konflikt pomiędzy Jagiellonami spowodowany był rywalizacją o koronę węgierską po śmierci króla Węgier Macieja Korwina.
7 czerwca 1492
Śmierć króla Polski Kazimierza IV Jagiellończyka.

Zmarły monarcha był trzecim, najmłodszym synem króla polskiego Władysława II Jagiełły. W 1440 r. został wybrany wielkim księciem litewskim, a po bezpotomnej śmierci brata Władysława III w bitwie pod Warną (1444 r.), królem polskim. Odmawiając od razu przyjęcia godności, władca liczył na to, że zwłoka wymusi na szlachcie polskiej ustępstwa dotyczące zakresu władzy króla w Polsce. Dopiero groźba utraty tronu polskiego na rzecz margrabiego brandenburskiego Fryderyka Hohenzollerna lub księcia mazowieckiego Bolesława IV skłoniła Kazimierza do zaakceptowania dotychczasowych przywilejów szlacheckich i umożliwiła mu koronowanie na się na króla Polski w 1447 r. Za jego panowania w wyniku zwycięskiej trzynastoletniej wojny z Zakonem Krzyżackim (1454-1466), Polska odzyskała Pomorze Gdańskie, wraz z Warmią i Malborkiem oraz zmusiła państwo zakonne do przyjęcia roli wasala. Wykorzystując śmierć króla Czech Jerzego z Podiebradów w 1471 r. doprowadził do elekcji swego najstarszego syna Władysława na tron w Pradze, a w 1490 r. w wyniku interwencji zbrojnej na tron węgierski. Pod koniec XV w. dynastia Jagiellonów panowała w czterech krajach Europy Środkowo-Wschodniej: Polsce, Litwie, w Czechach i na Węgrzech. Król Kazimierz zmarł podczas pobytu w Grodnie. Jego ciało zostało przewiezione do Krakowa i pochowane w katedrze na Wawelu. Królewski grobowiec wyrzeźbił Wit Stwosz. Następcą Kazimierza IV Jagiellończyka został jego trzeci syn, Jan I Olbracht.
27 sierpnia 1492
Elekcja Jana Olbrachta na króla Polski.

Jan Olbracht był trzecim synem Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Po śmierci Kazimierza Jagiellończyka swoje kandydatury do tronu obok Jana Olbrachta wystawili jego starszy brat Władysław, król Czech i Węgier, przedostatni brat Zygmunt oraz książę mazowiecki Janusz II z dynastii Piastów. Część polskiej szlachty opowiadała się za młodszym bratem Jana, Aleksandrem – desygnowanym przez zmarłego ojca na wielkiego księcia litewskiego. Ostatecznie zjazd elekcyjny na zamku w Piotrkowie dokonał wyboru Jana Olbrachta, mającego poparcie królowej wdowy Elżbiety Rakuszanki, wielkiego księcia litewskiego Aleksandra i najmłodszego z braci biskupa krakowskiego Fryderyka Jagiellończyka. Wszyscy senatorowie obecni w sali królewskiej w jawnym, imiennym głosowaniu jednogłośnie poparli jego kandydaturę. Niecały miesiąc później w katedrze krakowskiej na Wawelu miała miejsce koronacja nowego władcy. Za jego czasów nastąpiło pierwsze posiedzenie dwuizbowego parlamentu. W historiografii postać władcy wiąże się z klęską wyprawy mołdawskiej (1497 r.) i powstałym w wyniku tej porażki powiedzeniem ,, Za króla Olbrachta, wyginęła szlachta”. Ważnym wydarzeniem było także rozgromienie armii litewskiej przez siły Wielkiego Księstwa Moskiewskiego (bitwa nad Wiedroszą 1500 r.), co spowodowało zacieśnienie współpracy między Janem Olbrachtem i Aleksandrem Jagiellończykiem. Jan I Olbracht zmarł w Toruniu w 1501 r. podczas przygotowań do wyprawy wojennej na Prusy Zakonne. Nie ożenił się i nie pozostawił żadnego potomstwa. Pochowany został w katedrze wawelskiej. Jego następcą został młodszy brat Aleksander.
23 września 1492
Koronacja Jana I Olbrachta na króla Polski (1492-1501).
18 października 1497
Król Jan I Olbracht, który wyruszył do Mołdawii by osadzić na tamtejszym tronie królewicza Zygmunta, zwinął oblężenie Suczawy (stolicy Mołdawii). Po zawarciu rozejmu z hospodarem Stefanem Wielkim, rozpoczął odwrót ku granicy Polski.
26 października 1497
Bitwa w lesie bukowińskim.

Przyczyną mołdawskiej wyprawy króla polskiego Jana Olbrachta była chęć odbicia z rąk tureckich utraconych portów czarnomorskich – Kilii i Białogrodu - zdobytych przez Turków w 1484 r., które ogrywały ważną rolę w polskim handlu z Bliskim Wschodem. Istotnym problemem była również sprawa zwierzchnictwa polskiego nad Hospodarstwem Mołdawskim, które pod panowaniem Stefana III Wielkiego usiłowało wybić się na niezależność, lawirując między Polską, Turcją i Węgrami. Siły jakie zgromadził Jan Olbracht były imponujące: ok. 40 tys. żołnierzy (wojsk zaciężnych i pospolitego ruszenia szlacheckiego) oraz liczna artyleria. Po wkroczeniu armii polskiej w granice Mołdawii, hospodar Stefan III otwarcie opowiedział się po stronie tureckiej zrywając więzy lenne z Polską. Wojska Jana Olbrachta w odwecie przystąpiły do oblężenia stolicy hospodarstwa –Suczawy, ale świeżo wyremontowane i wzmocnione fortyfikacje mołdawskie wytrzymały polski ostrzał artyleryjski. W tej sytuacji Polacy rozpoczęli negocjacje i po zawarciu rozejmu ze Stefanem III rozpoczęli odwrót. W trakcie przeprawy przez lasy bukowińskie pod Koźminem, Polacy byli zmuszeni przejść gościńcem przebiegającym przez wąwóz. Król uszykował wojska, które musiały sforsować powalone przez nieprzyjaciela drzewa zagradzające drogę. Najpierw pokonały przeszkodę oddziały wielkopolskie, będące strażą przednią, następnie kolumna wojsk królewskich i artyleria. Pochód zamykały oddziały pospolitego ruszenia małopolskiego i kilka chorągwi rycerstwa zaciężnego, pełniącego rolę straży tylnej. Większa część armii sforsowała przeszkodę bez trudności, dopiero gdy do przeprawy przystąpiły chorągwie małopolskie, na oddziały polskie niespodziewanie, łamiąc zawarty pod Suczawą rozejm, uderzyły siły mołdawskie, wsparte przez Wołochów, Turków i Tatarów. Na będące w straży tylnej wojska zaciężne spadł grad strzał i gwałtowne uderzenie jazdy, które spowodowało ich całkowite rozbicie. Następnie nieprzyjaciel uderzył na pospolite ruszenie z Małopolski, które wpadło w panikę i poniosło ciężkie straty, zarówno wśród szlachty, jak i czeladzi obozowej. Na wieść o ataku Jan Olbracht nakazał przegrupowanie się armii i ruszenie z odsieczą wykrwawionym oddziałom. Pierwsza na miejsce starcia przybyła jazda nadworna pod dowództwem Jana Tęczyńskiego i od razu uderzyła na wroga. Po pewnym czasie do walki włączyły się hufce wielkopolskie ze straży przedniej. Wyczerpane krwawą walką ze świeżymi siłami, oddziały mołdawskie zostały pobite i zmuszone do ucieczki. Straty wśród wojsk hospodara nie są znane, natomiast armia królewska musiała pogodzić się z utratą w sumie ok. 8 tys. zabitych, głównie ze straży tylnej i pospolitego ruszenia małopolskiego. Była to dotkliwa porażka, ale nie klęska, jak przedstawiano ją w późniejszym powiedzeniu: ,,Za króla Olbrachta, wyginęła szlachta”. Porażka przekreśliła ambitne plany królewskie odzyskania portów czarnomorskich i utrzymania polskiego zwierzchnictwa nad Mołdawią.
29 października 1497
Pod Czerniowcami na Bukowinie został pobity przez Mołdawian oddział Mazowszan. Mazowszanie jechali na odsiecz królowi Janowi I Olbrachtowi, który kilka dni wcześniej poniósł klęskę w lesie bukowińskim pod Koźminem.
13 maja 1498
Turcy podczas swojego pierwszego najazdu na Polskę pod wodzą Bali-beja dotarli pod Lwów. Spalili przedmieścia, ale miasta nie zajęli. Nie napotykając większego oporu uprowadzili 20 tys. jasyru i wycofali się z granic Królestwa Polskiego.
15 kwietnia 1499
Polska i Mołdawia podpisały w Krakowie układ, w myśl którego hospodar Stefan III Wielki przestał być lennikiem króla polskiego Jana I Olbrachta. Oba państwa, a także Węgry i Litwę połączyło przymierze skierowane przeciw rosnącej w potęgę Turcji. Nierozwiązanym problemem i przyczyną późniejszych konfliktów polsko–mołdawskich pozostawała nadal sprawa Pokucia, do którego mołdawscy hospodarowie rościli sobie prawa.
10 czerwca 1500
Początek oblężenia Bełza. Podczas najazdu turecko-tatarskiego na ziemie polskie oddziały tatarskie pod wodzą syna chana – Achmeta obległy Bełz. Przez kolejne pięć dni usiłowały zdobyć gród, ale wobec niepowodzeń spustoszyli jego okolice i wycofali się do swoich siedzib. Król Polski nie zdołał im przeszkodzić w uprowadzeniu jasyru i wywiezieniu łupów. Jeszcze w tym samym roku na ziemię bełską spadł kolejny najazd tatarski.
14 lipca 1500
Bitwa nad rzeką Wiedroszą.

Od XV w. wzrastające w siłę Wielkie Księstwo Moskiewskie stopniowo podporządkowywało sobie słabsze księstwa ruskie. Taka polityka doprowadziła do licznych tarć między Moskwą a Wielkim Księstwem Litewskim. Po śmierci Kazimierza Jagiellończyka Moskwa najechała pograniczne ziemie litewskie i po dwuletniej wojnie (1492-1494 r.) zdobywając Wiaźmę i część tzw. Księstw Wierchowskich. Dalsza agresywna polityka wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III doprowadziła do wybuchu kolejnej wojny z Litwą w 1500 r. Trzy armie moskiewskie uderzyły na terytorium litewskie. Główne siły litewskie, liczące ok. 8 tys. ludzi pod dowództwem hetmana litewskiego Konstantego Ostrogskiego, starła się z liczniejszą (ok. 20 tys. żołnierzy) armią moskiewską, dowodzoną przez kniazia Daniłę Szczenię. Bitwa rozegrała się na polach między rzekami Wiedroszą (ob. Selnya) a Ryasną, w pobliżu dzisiejszej miejscowości Aleksino (ok. 20 km na południowy-wschód od Dorohobuża). Mając za plecami rzekę, Litwini na początku bitwy rozproszyli część sił moskiewskich, ale w wyniku przewagi liczebnej wroga po sześciogodzinnej bitwie wojska litewskie zostały ostatecznie okrążone i rozbite. W trakcie ucieczki z pola bitwy wielu Litwinów utonęło w Wiedroszy, a cześć dostała się do niewoli, na czele z hetmanem Ostrogskim (któremu po trzech latach udało się zbiec). W wyniku porażki oraz utraty szeregu twierdz Litwa straciła na rzecz Moskwy ogromne obszary na wschodzie m.in. wszystkie Księstwa Wierchowskie nad górną i środkową Oką, całą Siewierszczyznę oraz wschodnią część ziemi smoleńskiej, co stanowilo 1/3 powierzchni Wielkiego Księstwa Litewskiego.