Sztandar 64. pomorskiego pułku piechoty strzelców murmańskich z Grudziądza

Zdjęcia

Prawa strona sztandaru 64. pułku piechoty

Lewa strona sztandaru 64. pułku piechoty

Głowica, środkowe okucie i młotek do wbijania gwoździ na tle płatu

Sztandar regulaminowy wzoru 1927, ufundowany przez społeczeństwo Grudziądza oraz powiatów grudziądzkiego i świeckiego wręczony pułkowi w 22 września 1929 roku przez gen. Mieczysław Norwid-Neugebauera.
Sztandar wykonany z jedwabiu o wymiarach 100x100 cm na prawej stronie krzyż kawalerski, pośrodku umieszczono haftowanego srebrną nicią orła wz. 1927 w wieńcu z gałązek wawrzynu pomiędzy ramionami krzyża umieszczono mniejsze wieńce w których znajduje się liczba; "64" Na lewej stronie znajduje się krzyż kawalerski pośrodku w wieńcu laurowym umieszczono napis: "HONOR I OJCZYZNA". W prawym górnym roku i lewym dolnym znajduje się herb Grudziądza zaś w prawym dolnym i lewym górnym herb pulku tj. czerwony orzeł ze złota koroną na szyji, z prawej osady skrzydła wznosi się ramię rycerza trzymające miecz, herb został nadany przez marszałka Józefa Piłsudskiego w listopadzie 1919 roku. Na górnym ramieniu krzyża kawaleryjskiego napis: "DYWIN 14 IX 1920"; na dolnym: "TERESPOL 3 VIII 1920". Przy płacie szarfa w barwach narodowych.
Pułk jako cześć 16. Dywizji Piechoty Walczył nad Osą a następnie brał udział w Bitwie nad Bzurą. Dowódca pułku 16 września wyekspediował trzech żołnierzy pułku, dając im do dyspozycji "łazika", ze sztandarem do Warszawy. Nazajutrz wobec zatłoczenia szosy pozostawili samochód pod Iłowem. Wzięli sztandar i próbowali przemieszczeń się dalej zgodnie z rozkazem, w wypadku bezpośredniego zagrożenia sztandaru zamierzali go spalić. W nocy 17/18 chor. Zygmunt Jankowski w lesie Budy Stare odnalazł dowódcę 2 batalionu swego pułku kpt. Czesława Konarzewskiego który to nakazał ukrycie znaku pułkowego w pobliskim gospodarstwie - rozkaz został wykonany. Według jednej z relacji w grudniu 1939 roku, dostał się w ręce niemieckie, inna z wersji mówi że do przekazania sztandaru Niemcom przyczynił się jeden z podoficerów pułku, którego żona była Niemką. Sztandar był wystawiany na wystawie prezentującej trofea z kampanii polskiej 1939 roku. Szczęśliwie przetrwał wojnę w magazynach muzeum i w roku 1971 został odnaleziony w Muzeum Historii Niemiec - dawnym berlińskim Zeghauzie i rewindykowany do Polski.
Za czyny niezwykłego męstwa w kampanii 1939 roku w Polsce na podstawie dekretu Rady Trzech z 11. XI. 1966 roku pułkowi został nadany Order Virtuti Militari kl. V, dlatego też przy sztandarze jest umieszczona szarfa w barwach orderu. Sztandar zamocowanym na wtórnym drzewcu z berlińskiego Zeghauzu i zwieńczony kopią głowicy.
W dniu 11 listopada 2010 roku pan Krzysztof Jabłoński przekazał odnalezione przez siebie na terenie Puszczy Kampinoskiej w rejonie wsi Śladów elementy sztandaru 64. pomorskiego pułku piechoty strzelców Murmańskich. Przedmioty były ukryte w ziemi na głębokości ok. 30 cm. Oprócz głowicy od sztandaru do zbiorów muzeum trafiły: Środkowe okucie od sztandaru z dedykacjami fundatorów miasta Grudziądza, powiatów grudziądzkiego i świeckiego. Młotek do wbijania gwoździ pamiątkowych, bandolier, fragmenty skórzanego pokrowca na sztandar. Muszkieterki - rękawice używane przez poczet sztandarowy. W dowód uznania darczyńca otrzymał medal pamiątkowy płk. Bronisława Gembarzewskiego - pierwszego dyrektora Muzeum Wojska w okresie 1920-1939.
Michał Pacut