Portret generała brygady Stanisława Sosabowskiego

Zdjęcia

Portret generała brygady Stanisława Sosabowskiego

Portret generała brygady Stanisława Sosabowskiego malował Stefan Garwatowski(ur. 1931) olej na płótnie 61x46 cm namalowany w 1999 roku. Stanisław Sosabowski ukazany jest w mundurze garnizonowym typu brytyjskiego.

Stanisław Sosabowski (8 maja 1892-25 września 1967) generał twórca polskich jednostek powietrznodesantowych.
Działał w organizacjach niepodległościowych od 1909 roku był członkiem "Zarzewia" i "Armii Polskiej" po uzyskaniu matury w 1910 roku rozpoczął studia na Akademii Handlowej w Krakowie które po dwu latach przerwał i powrócił do rodzinnego Stanisławowa, wtedy też zaczął działać Polskich Drużynach Strzeleckich gdzie pełnił funkcje drużynowego; działał też w tworzącym się skautingu. Wraz z wybuchem I wojny światowej został zmobilizowany do 58. pułku piechoty austriackiej w jego szeregach walczył na terenie Galicji, miedzy innymi w bitwie pod Gorlicami, następnie brał udział w walkach na Lubelszczyźnie. W 1915 roku został ranny w okolicach Brześcia, w czasie leczenia ran w 1916 roku został awansowany do stopnia podporucznika. Następnie pełnił funkcję cenzora w Złoczowie i archiwisty w Morawskiej Ostrawie i Bolano. Na początku 1918 roku został przeniesiony do Lublina na terenie generalnego gubernatorstwa austriackiego, awansował na porucznika. Od 1 listopada 1918 roku w Lublinie kierował komisją likwidacyjna byłego generał gubernatorstwa austriackiego, otrzymał awans na kapitana. Następnie na początku 1919 roku został przeniesiony do Warszawy do Głównego Urzędu Likwidacyjnego działającego w Ministerstwie Spraw Wojskowych. W marcu 1920 roku objął stanowisko szefa wydziału IV Oddziale Sztabu Generalnego; jako ekspert brał udział w konferencji w Spa oraz w komisji zakupów w Paryżu; w tym też roku zostaje mianowany majorem. Ze względu na stan zdrowia, mino własnych próśb, nie służył w oddziałach liniowych. W 1922 roku zostaje kierownikiem referatu w IV Oddziale Sztabu Generalnego. Następnie podjął studia w Wyższej Szkole Wojennej którą ukończył w 1923 roku. W 1924 roku objął funkcje dowódcy 3. batalionu 75. pułku piechoty na tym stanowisku otrzymał awans na podpułkownika. Kolejnym stanowiskiem służbowym była funkcja zastępcy dowódcy 3. pułku strzelców podhalańskich. W 1928 objął stanowisko wykładowcy taktyki służby sztabów w Wyższej Szkole Wojennej. W 1937 roku objął funkcje jako pełniący obowiązki dowódcy 9. pułku piechoty Legionów; następnie z początkiem 1939 roku objął funkcję dowódcy 21. pułku piechoty "Dzieci Warszawy"; w tym roku awansował do stopnia pułkownika. Na czele tego pułku walczył w kampanii 1939 roku - początkowo w bitwie pod Mława - gdzie pułk jako jedyny z 8. Dywizji Piechoty uniknął rozbicia. Następnie prowadząc pułk cofa się przez Modlin do Warszawy. W obronie stolicy objął dowództwo "Odcinka Grochów". Udało mu się uniknąć niemieckiej niewoli i po przez Węgry przedostał się do Francji, gdzie powierzono mu funkcję dowódcy piechoty dywizyjnej 4. Dywizji Piechoty - jednostka ta ze względu na braki materiałowe nie wzięła udziału w walkach. Sosabowski był jednym z oficerów który kierował ewakuacją żołnierzy do Wielkiej Brytanii. Po przybyciu na wyspę został dowódcą 4. Kadrowej Brygady Strzelców. Usilnie zabiegał o przekształcenie jednostki w brygadę powietrznodesantową - decyzją Naczelnego Wodza 23 września 1941 roku powołano do życia 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową. Idea przyświecająca twórcy brygady było by jej żołnierze najkrótszą drogą - tj. za pomocą desantu powietrznego- powrócili do ojczyzny. Dnia 15 czerwca 1944 roku otrzymał nominację na stopień generała brygady. Płonne okazały się nadzieje na by brygada udzieliła wsparcia powstańcom warszawskim - było to niemożliwe ze względów logistycznych. Krytykował założenia operacji Market-Garden; pomimo tego dowodził polskimi spadochroniarzami w krwawej bitwie pod Arnhem i Driel 17-24 września 1944 roku. Został przez marszałka Bernarda Montgomeryego obarczony winą za niepowodzenie operacji desantowej. W grudniu 1944 roku na żądanie brytyjskiego dowództwa generał został pozbawiany dowództwa brygady. Po zakończeniu wojny został inspektorem w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji pracował jako magazynier. Zgodnie z ostatnią wolą jego ciało spoczęło na warszawskich Powązkach.

Michał Pacut

Zobacz również:
Mundur polowy generała brygady Stanisława Sosabowskiego dowódcy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej
Szabla pułkownika dyplomowanego Stanisława Sosabowskiego