Plakat: "POD TWOJĄ OBRONĘ UCIEKAMY SIĘ".

Autor: Karol Maszkowski
Czas powstania: 1919/1920 r.
Technika: litografia barwna.
Wymiary: 36 x 48 cm.
Plakat pochodzi z okresu wojny polsko-bolszewickiej 1919 - 1920.

Kompozycja wykonana w formie tryptyku, którego skrzydła symetrycznie wypełnione zostały sylwetkami nawiązującymi do polskich tradycji husarskich. Postać, zarówno po jednej, jak i drugiej stronie w zbroi z szyszakiem, w rękach trzyma kopię z proporcem z krzyżem kawalerskim. Do naplecznika przymocowane ma skrzydła husarskie (niemniej należy zaznaczyć, iż ubiór i broń postaci stanowi luźną interpretację artysty, znacznie odbiegającą od rzeczywistości historycznej).
Postać po lewej trzyma szablę, natomiast ta po przeciwnej stronie dzierży buzdygan.
W środkowej części tryptyku widnieje wizerunek "Czarnej Madonny" - Matki Boskiej Częstochowskiej z dzieciątkiem. Został on umieszczony w otoku przypominającym ryngraf. Korona na jej głowie, jak również otaczająca ją aureola, podtrzymywane są po obu stronach przez dwa anioły. W górnej części otoku znajduje się ornament, nad którym widnieje stylizowane, powiększone wyobrażenie korony otwartej.
W dolnej części tarczy, a także poniżej, znajduje się fragment sylwetki orła białego w koronie zamkniętej, z rozpostartymi, uniesionymi skrzydłami. Pod lewym skrzydłem orła widoczne są: armatnia lufa, szyszak husarski, a także skrawek chorągwi, natomiast pod prawym skrzydłem umieszczone zostały atrybuty polskiej wsi: snop zboża okalany sierpem oraz kądziel lniana [?] z częścią zgrzebła.
Pod spodem środkowej części tryptyku znajduje się napis w kolorze niebieskim: "POD TWOJĄ OBRONĘ / UCIEKAMY SIĘ". Na skrzydłach bocznych znajdują się napisy: "BOGARODZICA! DZIEWICO! / SŁUCHAJ NAS MATKO BOŻA, / TO OJCÓW NASZYCH ŚPIEW.", ze strony prawej: "WOLNOŚCI BŁYSZCZY ZORZA, / WOLNOŚCI BIJE DZWON, / WOLNOŚCI ROŚNIE KRZEW" - stanowiące fragment utworu Juliusza Słowackiego pt.: "Hymn Bogarodzico! Dziewico!" - nawiązującego swą formą do pieśni rycerskiej: "Bogurodzica".
Pod wspomnianym napisem, znajdującym się po prawej stronie plakatu, widnieje sygnatura autora: "proj. i rys. K. Maszkowski", natomiast pod sentencją na lewym skrzydle tryptyku, znajduje się informacja o wydawcy: "WYDAWNICTWO WŁOŚCIANSKIEGO ZWIĄZKU OŚWIATOWEGO".

Kult Matki Bożej Częstochowskiej trwa nieprzerwanie od XVII wieku, kiedy to król Jan Kazimierz złożywszy śluby lwowskie, obwołał ją Królową Polski. Od tego czasu Polacy wielokrotnie zwracali się do niej z modlitwą w potrzebie, zwłaszcza w stanie zagrożenia wojną.

Elżbieta Radecka