Lekkie działo samobieżne SU-57 (T-48)

Zdjęcia

Lekkie działo samobieżne SU-57 (T-48)

W kwietniu 1942 r. w Stanach Zjednoczonych powstał projekt budowy lekkich dział samobieżnych, uzbrojonych w armaty ppanc. kal. 57 mm (6-funtowe). Planowano montować je na podwoziach półgąsienicowych transporterów opancerzonych M3. Produkcję nowego pojazdu, noszącego amerykańskie oznaczenie T-48, podjęły w następnym roku zakłady White Motor Co. w Cleveland oraz Diamond Motor Car Co. w Chicago. W sumie zbudowano 962 dział tego typu, z których 680 wysłano w ramach programu "Lend Lease" do Wielkiej Brytanii. Jednak Brytyjczycy uznali ostatecznie, że uzbrojenie pojazdów jest zbyt słabe i nie odpowiada już potrzebom pola walki. Część dział samobieżnych pozbawiono w tej sytuacji uzbrojenia i stosowano jako zwykłe transportery opancerzone. Zdecydowana większość T-48, bo aż 650, wysłano sojusznikom w ZSRR (w 1943 r. 241, a w 1944 r. 409). W Armii Czerwonej działa tego typu nosiły oznaczenie SU-57. Przydzielano je m.in. do brygad lekkich dział samobieżnych, składających się z 3 dywizjonów SU-57 (każdy z 20 działami).
Działa SU-57 znalazły się także w uzbrojeniu jednostek ludowego Wojska Polskiego, walczących na froncie wschodnim. W marcu 1944 r. dowództwo Armii Czerwonej przekazało 15 SU-57 do polskiego 1. batalionu rozpoznawczego. W czerwcu te same pojazdy przydzielono do nowosformowanego 7. samodzielnego dywizjonu artylerii samobieżnej 1. Armii WP. 10 maja 1945 r. w dywizjonie pozostało zaledwie 5 sprawnych SU-57, pozostałe uległy zniszczeniu lub poważnym uszkodzeniom. Po wojnie SU-57 jako sprzęt nietypowy przekazano do jednostek KBW. Z uzbrojenia pojazdy tego typu wycofano ostatecznie dopiero w końcu lat pięćdziesiątych. Kilka z nich szczęśliwie uniknęło złomowania i zostało przekazanych do Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Łodzi.

Podstawowe dane taktyczno-techniczne:

załoga - 5 osób; masa - 9,53 t; uzbrojenie - 1 armata M1 kal. 57 mm; napęd - silnik White AX o mocy 148 KM; opancerzenie maks. - 12,7 mm; prędkość maks. - 72 km/h; zasięg po drodze - 320 km.

Zbiory Muzeum Wojska Polskiego

W lutym 1973 r. jedno z dział SU-57 (o numerze ewidencyjnym 4021003 i numerze silnika 160AX 23590) wzbogaciło ekspozycję warszawskiego muzeum. W 7. samodzielnym dywizjonie artylerii samobieżnej pojazd ten nosił numer taktyczny "507".

Mariusz Skotnicki