Kocioł artyleryjski z I połowy XVIII wieku

Zdjęcia

Kocioł artyleryjski wojska koronnego z okresu panowania Wettinów

Kocioł jest instrumentem perkusyjnym z rodziny membranofonów. Membrana rozpięta jest na korpusie w kształcie misy. Przed rozpoczęciem gry w celu uzyskania czystego dźwięku należy wyrównać napięcie membrany przy każdej śrubie poprzez jej odpowiednie naciągnięcie.

Konstrukcja kotła :
Składa się z miedzianego korpusu, na którym rozpinano skórzaną membranę, która do korpusu montowana jest za pomocą kontrobręczy. Kontrobręcz dodatkowo wyposażona jest w śruby strojeniowe równomiernie rozmieszczone.

Opisywany eksponat był na wyposażeniu artylerii. Kocioł miedziany o wysokość 57 cm i średnicy 100 cm, obciągnięty skórą (membrana) przyciśniętą obręczą żelazną (kontr obręczą) o wymiarach 2,5 cm x 0,8 cm, z dwunastoma okami, przez które przechodzą śruby żelazne (śruby strojeniowe) wysokości 20 - 21,5 cm. Śruby te przechodzą przez śruby montowane przy obręczy membrany oraz przez mosiężne obrączki, które montowane są do kotła. Na kotle przynitowana wielka ozdoba z blachy miedzianej złoconej wybijanej (repusowanej) o wymiarach: wysokości 48,5 cm, szerokości 66 cm. Przedstawia na paludamencie umieszczone trzy kartusze herbowe w stylu rokoko z motywami muszelek, pod koroną kartusze herbowe z taką obwódką, lekko pochylone ku sobie przedstawiające herb Polski oraz Litwy. Pod nimi herb elektora saskiego, który był również królem Rzeczypospolitej Obojga Narodów, czyli tak zwany herb "Ruciany" (Rautenkranzwappen). Całość pod koroną królewską na paludamencie, poniżej wstęga i order Orła Białego. Przy każdej z obrączek do śrub na kotle rozeta złocona, wyobrażająca armaturę w pięciu odmianach, wysokość 12 - 13 cm, szerokość 14,5 cm - 15,5 cm. Kocioł Ustawiony na stojaku.

Dane techniczne:
Wysokość: 57 cm
Średnica: 100 cm
Waga; 33 kg

Kocioł został w 1923 r. zwrócony z Muzeum Suworowskiego w Petersburgu , gdzie zanotowany był jako zdobycz wojenna Rosjan zagarnięta podczas szturmu Pragi w 1794 r.

Jarosław Godlewski