Karabin Mosin wz.1891

Zdjęcia

Karabin Mosin wz.1891

Mimo przykrych doświadczeń wojny rosyjsko-tureckiej 1877-78, gdzie rosyjscy żołnierze dziesiątkowani byli ogniem wielostrzałowych Winchesterów, w armii Romanowów bardzo późno zdecydowano się na wprowadzenie do uzbrojenia karabinu z magazynkiem. Rosja już dawno, co było niejako tradycją, wyprzedzona została przez Niemców, Austriaków, Anglików, Francuzów, a nawet Turków. Wszędzie standardem był powtarzalny karabin, najczęściej dostosowany już do amunicji na proch bezdymny. Gdy przyszedł w końcu czas na zmianę, zwrócono uwagę przede wszystkim na zagraniczne konstrukcje, a specjalna komisja odpowiedzialna za całe przedsięwzięcie przetestowała niemal 100 różnych karabinów z magazynkami. Spośród nich uwagę zwrócił 8mm, 5 nabojowy (magazynek pudełkowy) karabin belgijskich rusznikarzy z Liege - Leona i Emila Nagantów, mających doskonałe kontakty w państwie carów. Ponieważ przegrali konkurs w ojczyźnie (wygrał Mauser), Rosja stanowiła łakomy kąsek; do Petersburga przybył osobiście Leon Nagant ze swoim karabinem. Nieoczekiwanie Belgom, których karabin zdawał się mieć największe szanse na zwycięstwo, przybył konkurent. Był nim rosyjski oficer artylerii i zdolny rusznikarz zarazem, Siergiej Iwanowicz Mosin. Jego broń, bardzo zresztą podobna do karabinu Belgów, strzelała amunicją o kalibrze trzech linii (7,62mm); była prostsza konstrukcyjnie, tańsza, a przede wszystkim rodzima (kwestia wykupienia ewentualnej licencji była istotna). To zadecydowało o ostatecznym zwycięstwie Mosina, chociaż karabin wypadał w testach gorzej niż Nagant i należało go nieco zmodernizować, wzorując się właśnie na "Belgu". W 1891 roku armia rosyjska przyjęła oficjalnie na uzbrojenie "triochliniejną wintowkę obrazca 1891", czyli trzyliniowy karabin wzór 1891. Niekiedy spotyka się także nazwę Mosin-Nagant, ale najczęściej po prostu Mosin wzór 1891. Karabin miał magazynek pudełkowy mieszczący cztery naboje (piąty z ładownika wchodził bezpośrednio do komory nabojowej) i zamek czterochwytowy; amunicję stanowił nabój 7,62x54mm; celownik broni wyskalowano od 400 do 2700 arszynów (1 arszyn=0.71m). Szybkostrzelność teoretyczna wynosiła 10-12 strzałów na minutę, donośność skuteczna 800m, a prędkość początkowa pocisku 610-620m/s. Do karabinu zastosowano klasyczny bagnet tulejowy, kłujący z pierścieniem blokującym. Podobnie jak w przypadku Berdanów, Rosjanie nie byli w stanie od razu zacząć seryjnego wytwarzania i dlatego produkcję zlecili francuskiej fabryce zbrojeniowej Chatellrault; ta do 1895 roku dostarczyła ponad pół miliona karabinów. Od 1893 ruszyła z kopyta produkcja w Tule, a potem Iżewsku i Siestroriecku. Rosyjskie fabryki w ciągu 3 lat wyprodukowały prawie półtora miliona Mosinów! Od 1893 roku zaczęto wytwarzać wersję dragońską, nieco krótszą od piechotnej, a rok później pojawił się karabin kozacki, różniący się od dragońskiego innymi bączkami, a także brakiem bagnetu. Natomiast dopiero w 1907 roku opracowano krótką wersję, czyli karabinek, który nie miał możliwości założenia bagnetu. W czasie I wojny światowej karabiny systemu Mosina produkowały dla Rosjan amerykańskie zakłady Remingtona oraz fabryka New England Westinghouse. Mosiny, nieznacznie tylko modyfikowane, towarzyszyły rosyjskiemu, a potem radzieckiemu żołnierzowi aż po II wojnę światową. Był to jednocześnie najliczniej produkowany karabin powtarzalny w historii.