Głownia miecza hetmana Jana Zamoyskiego

Zdjęcia

Głownia miecza hetmana Jana Zamoyskiego

Głownia miecza hetmana Jana Zamoyskiego - widok herbu "Jelita"

Głownia miecza dł. 93,0 cm, szerokości przy zastawie 4,5 cm, z polerowanej stali, prosta, obosieczna, giętka. Na zewnętrznym płazie, przy zastawie, wypukła listewka dł. 21,0 cm, szer. 0,17 cm, zdobiona rytym i nabijanym złotem , stylizowanym ornamentem roślinnym. Zwieńczenie listwy i dolne obramowanie tak samo wypukłe, zdobione ornamentem roślinnym rytym w stali, na złoconym tle. Przy jelcu tak samo wykonane zdobienie. Powyżej okrągły kartusz, w którym umieszczono złoconą tarczę z herbem Jelita, otoczoną armaturą i literami: "INZZPHWK" (Jan na Zamościu Zamoyski Pan Hetman Wielki Koronny ?). Między herbem i ozdobną podstawą listwy delikatnie wyryty w poprzek głowni napis literami arabskimi, mocno wytarty w trakcie czyszczenia, a poniżej herbu czytelne cyfry: "7 .. 94". Na płazie wewnętrznym, na wysokości zastawy, wzdłuż głowni, napis łaciński nabijany złotem:" HAEC META LABORUM" (Oto kres trudów). Poszczególne wyrazy oddzielono grubo złoconym ornamentem roślinnym. W trzonie, umieszczonym lekko asymetrycznie, dwa otwory do mocowania rękojeści. Wokół górnego, po stronie zewnętrznej wybita siedmiopłatkowa rozeta - takie same dwie rozety na stronie wewnętrznej; prawdopodobnie marka warsztatu.
Najprawdopodobniej z Persji pochodziła sama głownia miecza a oprawę i złocone ozdoby w typie europejskim na głowni wykonano już w Polsce. Zabytek jest świadectwem kontaktów handlowych polsko-perskich w początkach wieku XVII a jednocześnie znakomitej opinii jaką cieszyła się broń perska nie tylko w Indiach czy Turcji, ale również w ówczesnej Europie
Miecz, kupiony do własnych zbiorów przez znanego warszawskiego kolekcjonera Antoniego Strzałeckiego, przechowywany uprzednio w Czerwonym Dworze książąt Radziwiłłów (później Tyszkiewiczów) na Żmudzi (Raudonvaris).
Żelazo, złoto
Dł. 102,5 cm; masa 0,75 kg



Bogdan Klejn