Dołman huzarów z okresu Powstania Kościuszkowskiego

Zdjęcia

Dołman huzarów z okresu Powstania Kościuszkowskiego

Wykonany z czarnego sukna, z jasnozielonymi kołnierzem i wyłogami rękawów. Zapinany na piętnaście kulistych guzików mosiężnych, srebrzonych; po trzydzieści takich samych guzików, ułożonych w dwóch rzędach, znajduje się po bokach. Szamerunki ze sznura oraz ozdoby wyszywane wzdłuż brzegów, nad wyłogami rękawów i na plecach - jasnozielone. Podszewka z białego płótna i zielonej wełny.
Długość 53 cm, wysokość kołnierza 9 cm.

Przy dołmanie skórzany szabeltas z klapą obciągniętą jasnozielonym suknem, należący niegdyś do Kajetana Horocha. Na klapie napis "Jedność" wyszyty czarnym sznurkiem. Brzegi szabeltasa obszyte czarnym pasem. Szabeltas zawieszany na trzech podwójnych, czarnych rzemieniach przeszytych po bokach białymi nićmi; sprzączki i kółka mosiężne, srebrzone.
Wysokość 36 cm, szerokość u dołu 28 cm.

Dołman należał do kawalerzysty z Pułku Huzarów majora Ksawerego Krasickiego. Prawie identyczny znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Stanowi on komplet wraz ze spodniami i mentykiem. Mundur ten należał do barona Józefa Horocha, jednego z adiutantów Naczelnika Tadeusza Kościuszki.

Pułk Huzarów Ksawerego Krasickiego, zorganizowany z młodzieży szlacheckiej w sierpniu 1794 roku, stanowić miał straż przyboczną Kościuszki. 20 huzarów wybranych zostało do asystowania Naczelnikowi i rozwożenia jego rozkazów. Stan pułku wynosił w październiku 1794 roku 203 ludzi. Oddział wyróżniał się barwnym umundurowaniem, organizowanym zresztą we własnym zakresie. Mundur składał się ze sztywnej, filcowej, wysokiej czarnej czapki (giwera) z białą kitą, białymi sznurami, czerwoną kokardą i zielonym płomieniem, zielonego mentyku z czarnym barankiem i szamerunkiem, czarnego dołmana z zielonym szamerunkiem i czarnych spodni z zielonymi dodatkami (lampasami) oraz z butów z cholewami wyciętymi z "węgierska".
Wizerunek huzara z pułku Krasickiego uwieczniony został na rysunku Aleksandra Orłowskiego (rysunek z epoki), przedstawiającym scenę z obozu kościuszkowskiego.

Michał Mackiewicz