Bechter moskiewski

Zdjęcia

Bechter moskiewski

Bechter ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego wykonano z pionowych rzędów płytek o wymiarach około m1,9x4,5cm. Poszczególne rzędy łączone są ze sobą za pomocą trzech rzędów kółek o średnicy 12mm, przy czym rząd środkowy zbudowany jest z kółek jednolitych, a dwa boczne nitowanych na łączeniach. Pancerz zapinany jest na lewym boku za pomocą klamerek i rzemyków, również na ramionach łączenie jest podobne - po dwie klamerki i rzemyki przypadają na każde ramię. Napierśnik tworzą cztery rzędy płytek; środkowy jest szerszy u góry i u spodu. Naplecznik wykonany jest podobnie. Rzędy płytek pod pachami są krótsze. Płytki, z co drugiego rzędu, ze środkowym z przodu i z tyłu, pokryte są w całości drobnym, złoconym ornamentem roślinnym. Pozostałe rzędy ozdobione są złoconymi w ten sam sposób czterema pasami, zarysowanymi skośnie poprzez całość bechtera i rozchodzącymi się od rzędu środkowego ku dołowi do boków.

Wymiary:

długość z przodu - 52 cm, z tyłu - 56 cm, waga -11,60 kg.

Pancerz stanowi wspaniały przykład wschodnioeuropejskiego płatnerstwa. Identyczny w formie bechter znajduje się w moskiewskiej Orużejnej Pałacie, a wykonany został przez majstra Konona Michajłowa, dla cara Michała Romanowa w 1620 r. Poprzez analogię obiekt z Muzeum Wojska Polskiego datować należy na pierwszą połowę XVII wieku i nie można wykluczyć, iż stanowił trofeum wojenne (choćby z okresu wojny smoleńskiej 1632 - 1634). Pochodzi ze zbiorów Jerzego Lisowskiego i przyjęty został do zbiorów muzeum w 1928 r.

Ten typ uzbrojenia ochronnego pojawił się na Wschodzie już w średniowieczu, była to płytkowo-kolcza konstrukcja używana przez Persów, Turków, ale potem także na Węgrzech i w Polsce. Szczególną popularnością cieszył się na Rusi, potem w państwie moskiewskim, tam też wykształciła się jego forma zwana w literaturze przedmiotu bechterem moskiewskim (z rosyjska bechtierec); używany był głownie przez jazdę pomiestną. Pancerz w formie kaftana bez rękawów i kołnierza, sięgał poniżej pasa. Był zapinany na ramionach i na lewym boku sprzączkami i wiązany rzemieniami. Zasadnicza część tej ochrony składała się z prostokątnych, podłużnych i wypukłych metalowych płytek ułożonych pionowo rzędami i łączonych na brzegach kolczą plecionką. Płytki zachodziły jedna na drugą, a dzięki odpowiedniemu elastycznemu łączeniu, uzyskano doskonały efekt, bowiem jedna płytka uderzona sztychem lub grotem ściągała pod siebie dwie sąsiednie, zwielokrotniając tym samym warstwę ochronną. Dół bechtera zakończony był fartuchem kolczym. Klasyczny moskiewski bechter miał siedem rzędów płytek naplecznika i pięć napierśnika, oraz dwa lub trzy po bokach.

Zobacz też:

Jazda pomiestna

Michał Mackiewicz