30 kwietnia 2021, 14:00

Nowa wystawa czasowa - III Powstanie Śląskie 1921

W 2021 roku obchodzimy 100. rocznicę III Powstania Śląskiego - dla upamiętnienia tego zwycięskiego zrywu przygotowaliśmy nową wystawę czasową, o której więcej poniżej 🙂 Wystawa dostępna dla zwiedzających od 5 maja!

Galerie

"III Powstanie Śląskie 1921" - prezentacja wystawy »

Zapowiedź wystawy "III Powstanie Śląskie 1921" »

1

2

więcej »

III POWSTANIE ŚLĄSKIE

Wystawa została zorganizowana w setną rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego. Rozpoczęło się  ono w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku. Za jego datę końcową przyjęto 5 lipca 1921 roku, kiedy to zakończono ewakuację walczących wojsk po obu stronach frontu. Powstanie to objęło obszar Górnego Śląska. Na jego czele stanął Wojciech Korfanty, naczelnym dowódcą wojsk powstańczych został podpułkownik Maciej Mielżyński. Niemcy zostali zaskoczeni nie tylko rozmachem, ale przede wszystkim jego świetnym przygotowaniem i organizacją. W momencie wybuchu powstania polska konspiracja wojskowa na terenie obszaru plebiscytowego liczyła 35 tysięcy ludzi gotowych do walki. Oprócz miejscowych Polaków służyli w nim oficerowie, najczęściej nie tylko z dużym doświadczeniem wojskowym, ale i w pracy konspiracyjnej, wypróbowani w walkach frontowych żołnierze i ochotnicy z innych ziem polskich. W trzeciej dekadzie maja doszło do bitwy pod Górą św. Anny. Rejon ten ostatecznie został w rękach niemieckich, ale główny cel ataku jakim było rozerwanie frontu powstańczego i wdarcie się do zagłębia przemysłowego nie został spełniony. W końcowej jego fazie szeregi powstańcze przekroczyły 55 tysięcy żołnierzy. Dysponowano wtedy ponad 50 tysiącami karabinów, 700 lekkimi i ciężkimi karabinami maszynowymi, 60 działami polowymi, 250 granatnikami i moździerzami oraz 16 pociągami pancernymi.

Sukces powstania wpłynął na korzystniejszy dla Polski podział obszaru plebiscytowego. Bez niego nie byłoby polskiego Górnego Śląska.

Wystawa przedstawia problematykę powstania – jego genezę, ówczesną sytuację Górnego Śląska oraz postacie przywódców, oficerów i szeregowych powstańców. Poważną jej część stanowi broń i umundurowanie z tego czasu. Są to karabiny niemieckie, austriackie i nawet rosyjskie, w dużej części dostarczane przez wojsko polskie. Mundury i ubiory to istna mozaika elementów mundurowych wojska polskiego wz.1917 i wz.1919, wojsk wielkopolskich wz.1919, Armii Błękitnej i niemieckich. Również zespół plakatów i odezw, które tak mocno oddziaływały na emocje i świadomość znalazł tu swoje miejsce. Pamiątki po powstańcach, dokumenty, odznaczenia (efektowne Gwiazdy Górnośląskie) i skromne odznaki przybliżają te postacie, często już dzisiaj zapomniane.